با هم عملکرد پایدار را هدایت کنیم

چون تحولات مخرب و فناوری‌‌های نوین، تغییرات زیست محیطی، اقلیمی، سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی و انتظارات فزاینده مشتریان و ...، ضرورت بازنگری در شیوه‌های مدیریتی و رویکردهای سازمانی را بیش از پیش آشکار ساخته است.

یکی از رویکردهای امروز،ی مورد استفاده رهبران و مدیران سازمان‌های گوناگون جهان برای بهبود عملکرد سازمانی، استفاده از راهکارهای مدل‌های تعالی سازمانی و به ویژه «مدل بنیاد مدیریت کیفیت اروپا»۱ (EFQM) است که بیش از سه دهه است به عنوان یکی از معتبرترین چارچوب‌‌های مدیریتی جهان شناخته می‌شود.

ویرایش ۲۰۲۵ این مدل که به فاصله کوتاهی از ویرایش‌‌های قبلی منتشر شده، با در نظر گرفتن شرایط و تحولات کنونی دنیای کسب وکار، به‌طور اساسی به‌‌روز شده و برای حمایت از عملکرد پایدار سازمانی، چارچوبی منعطف و پیشرو را ارائه می‌دهد که با سوق دادن سازمان‌ها به سمت پایداری، انعطاف‌‌پذیری و نوآوری، آنها را قادر می‌‌سازد نه‌تنها به بهبود عملکرد داخلی خود دست یابند، بلکه با اولویت دادن به تاثیرات مثبت اجتماعی و محیطی، نقش خود را به عنوان بازیگرانی مسوولیت‌‌پذیر و آینده‌‌نگر در جامعه ایفا کنند. 

در ویرایش ۲۰۲۵ نسبت به ویرایش قبلی (۲۰۲۰ که در تاریخ ۱۳۹۸.۱۲.۲۵ در همین صفحه به آن پرداخته شد) مفهوم ارزش پایدار در مقایسه با مفهوم پایداری به صورت شفاف بیان شده و بهبود عملکرد پایدار در کانون مدل قرار گرفته و به این نکته نیز توجه شده که دوام و موفقیت اقتصادی بلندمدت ضمن آنکه با بهینه‌‌کاوی‌‌های برون‌‌سازمانی و پایبندی سازمان به قوانین و دستورالعمل‌‌ها اندازه‌‌گیری ‌‌می‌شود، باید در شرایطی به وجود آید که پایداری زیست‌‌محیطی و اجتماعی را نیز در کانون توجه قرار دهد.

همچنین آن‌گونه که در دنیای کنونی انتظار می‌‌رود، به مفهوم رهبری فناوری، (مانند هوش مصنوعی) اهمیت بیشتری داده ‌‌شده است. در ویرایش جدید مدل‌EFQM، در معیارهای مربوط به بُعد جهت‌‌گیری سازمان، جنبه رهبری با ارجاعات جدید به تعهد به فلسفه وجودی، الگوسازی رهبران در فرهنگ و ارزش‌ها، رفتارهای حامی تغییر، حذف موانع تغییر و توانمندسازی و تجسم خلاقیت و نوآوری تقویت شده و در کنار فلسفه وجودی، تاثیر مثبت به جای «نیروی محرک» معرفی شده است.

در معیارهای مربوط به بعد اجرا، با افزایش دورکاری، ترکیب دورکاری و کار در محل سازمان و انجام کار با استفاده از فناوری واقعیت افزوده، شیوه‌ها و محیط‌‌های جدید کار که انتظارات درحالِ سازگار شدن نیروی کار امروز و فردا را برآورده سازند، اهمیت یافته و انعطاف‌‌پذیری زنجیره تامین، تداوم کسب‌‌وکار و برنامه‌های آینده‌پژوهی به عنوان شیوه‌های مهم مدیریت معرفی شده‌‌اند.

در معیارهای نتایج، بخش‌‌بندی روشنی بین نتایج استراتژیک و عملیاتی صورت گرفته و با طیف گسترده‌‌ای از مثال‌‌های کاربردی، چهار گروه معرفی شده‌‌اند که عملکردهای استراتژیک و عملیاتی باید براساس آنها اندازه‌‌گیری شود. در این ویرایش، ساختار کلی و منطق امتیازدهی و قوانین اصلی تغییر نکرده است.

«کتاب مدل‌EFQM ۲۰۲۵» که از نخستین ترجمه‌های فارسی این مدل است، با ترجمه علی پورقاسمی و نویدرضا قنات‌آبادی و ویرایش ادبی مجید رضایی‌راد توسط انتشارات سفیر اردهال در اردیبهشت ۱۴۰۴ به چاپ رسیده است. برای تسهیل فعالیت‌‌های اجرایی مانند استقرار مدل در سازمان‌ها یا انجام فرآیندهای ارزیابی، یک راهنمای بصری نیز به انضمام آن چاپ شده که خلاصه‌‌ای کاربردی از تمام عناوین و مطالب را در بر دارد.

مطالعه و بهره‌‌برداری از مطالب کتاب مدل EFQM ۲۰۲۵ می‌تواند برای مروجان و رهروان تعالی سازمانی شامل رهبران، مدیران و کارشناسان سازمان‌ها که در اندیشه بهبود عملکرد سازمان خود هستند و مشاوران و ارزیابان جوایز تعالی سازمانی که آنها را یاری می‌دهند و همچنین استادان، دانشجویان و دانش‌‌پژوهانی که اصول علمی و کاربردی دانش مدیریت نوین را در کشور توسعه می‌دهند، سودمند باشد.

منبع: دنیای اقتصاد