آب ژاول چیست و چه کاربردهایی دارد؟

کاربرد

آب ژاول را برای گندزدایی و بوزدایی به کار می‌برند. از این ماده در صنعت به عنوان رنگ‌زدا و سفیدکننده پارچه و خمیر کاغذ استفاده می‌شود. در خانه‌ها برای ضدعفونی کردن و سفید کردن رخت‌ها به هنگام رختشویی از آب ژاول استفاده می‌کنند. این محلول با نام‌های گوناگون در بازار به فروش می‌رسد.

ویژگی‌های شیمیایی

آب ژاول یا وایتکس که مایعی سفید کننده به شمار می‌رود، محلولی است حاوی درصدی از سدیم هیپوکلریت (NaOCl) محلول در آب. این نسبت بسته به مصارف مختلف، متفاوت است.

آب ژاول ماده‌ای سمی است. رنگ آن نزدیک به زرد و طعم و بوی آن تند است. خاصیت ضدعفونی‌کننده آب ژاول به دلیل تولید کلر آزاد می‌باشد. اگر با آب جوش ترکیب شود باعث آزاد شدن گاز کلر می‌شود. چنانچه به اشتباه نوشیده شود باید فوراً شیر نوشید.

فرایند تولید

آب ژاول را از دمیدن گاز کلر درمحلول سدیم هیدروکسید تهیه می‌کنند. از جمله آزمایش‌هایی که روی آب ژاول انجام می‌شود تعیین مقدار «کلر آزاد» و تعیین مقدار NaOH است. «کلر آزاد» در اینجا اصطلاح است، چون در اینجا اکسیدکنندگی ناشی از یون هیپوکلریت است نه گاز کلر. طبق تعریف، «کلر آزاد» یک ترکیب سفیدکننده برابر مقدار کلری است که قدرت اکسیدکنندگی‌اش معادل قدرت هر مول از ترکیب موردنظر باشد.

آب ژاول محلولی ناپایدار است و در اثر حرارت و نور به تدریج خاصیت خود را از دست می‌دهد.

تولید به روش تزریق گاز کلر

Cl۲ + NaOH ----> NaClO + NaCl + H۲O

همان‌طور که از واکنش بالا پیداست، چنانچه گاز کلر را در محلول سود سوزآور وارد کنید، آب ژاول تولید می‌شود. تمامی مخازن و لوله‌های داخل آن که برای تولید مایع سفیدکننده بکار می‌روند باید از جنس PVC باشند، زیرا گاز کلر در مجاورت با رطوبت با هر فلزی ترکیب می‌شود؛ و باعث خوردگی آن می‌شود.

در داخل مخزن سود را می‌ریزند و از پایین گاز کلر را وارد می‌کنند. میل ترکیبی گاز کلر با سود بسیار زیاد است، به همین دلیل گاز کلر در خلال زمانی که از ته مخزن به سطح مخزن می‌رسد، جذب می‌شود.

در اینجاست که هرچه خروجی گاز کلر از سطح مخزن کمتر باشد نشان‌دهنده این است که واکنش دارد به خوبی صورت می‌گیرد.

آنچه در رابطه با تهیه آب ژاول به روش فوق اهمیت دارد، دقت در کنترل، به هنگام تولید آن است زیرا چنانچه تزریق کلر قبل از خاتمه عمل متوقف نشود، واکنش برعکس شده و بسرعت دما بالا می‌رود و محصول از بین می‌رود. حسگری که اپراتور واحد تولید آب ژاول را در قطع به موقع تزریق گاز کلر یاری می‌دهد ORP نام دارد و بر اساس اکسایش/کاهش کار می‌کند.

اگر pH به حدود ۱۲/۲ تا ۱۲ برسد واکنش پایان یافته‌است. از آنجائیکه هرچه محیط سردتر باشد واکنش نیز بهتر صورت می‌گیرد بایستی دقت شود تا دما از ۴۲ درجه سانتیگراد بالاتر نرود. در یک تولید نرمال، گاز کلر از حدود ۲۰ درجه شروع شده و در دمای ۴۲ درجه پایان می‌گیرد.

تولید در ایران

از آنجا که در ایران این محصول با نام تجاری وایتکس عرضه شده بیشتر با این نام شناخته می‌شود. اگرچه سایر شرکت‌های سازنده آب ژاول از عبارت مایع سفیدکننده استفاده می‌کنند.

برای اولین بار این ماده توسط رضا عطارچی تهرانی در ایران با نام وایتکس تولید شد و با این نام به فروش رفت. وی شرکتی تحت عنوان شرکت شیمیایی شمین واقع در علی‌آباد طپانچه از توابع اسلامشهر احداث کرد و با چند نفر کارگر ساده در حوض‌های ابتدایی داخل کارخانه این ماده را به بازار عرضه کردند.

مهندس عطارچی در خاطراتش می‌گوید که در آمریکا بودند و برای شستشوی لباس‌های خود به خشکشویی مراجعه کردند و دیدند یک خانم محلولی را در داخل یک ماشین ریخت و رفت و سپس وی به سراغ آن محلول می‌رود و می‌بیند که هیپو کلریت سدیم می‌باشد و از همان‌جا جرقه تولید این ماده در ایران به ذهن وی می‌خورد در مورد چرایی نام‌گذاری این ماده می‌گوید که اسامی مختلفی در ذهن وی بوده اما با ترکیت دو کلمه وایت و تکس (مخفف تکستایل) به این کلمه رسیدند این شرکت هنوز در ایران فعال است و با همین برند مشغول فعالیت است و محصولات خود را به تمامی شوینده‌های دیگر نیز با همین برند تعمیم داده‌است./ منبع: ویکی پدیا

آب ژاول در اولویت تولید پتروشیمی کارون

پتروشیمی کارون در راستای مقابله با ویروس کرونا تولید آب ژاول را در اولویت تولید قرار داد.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از روابط عمومی پتروشیمی کارون، در راستای مسئولیت اجتماعی، این پتروشیمی طی نامه‌ای به شرکت‌ها، ادارات، سازمان‌ها و شهرداری‌ها، آمادگی خود را برای تامین آب ژاول مورد نیاز ادارات و نهادها و مردم جهت گندزدایی اعلام کرد.

در همین راستا ۲۰ هزار لیتر آب ژاول از سوی این پتروشیمی به شهرداری تهران تحویل شد و از فردا برای استانداری گیلان و چند استان دیگر محموله آب ژاول بارگیری خواهد شد.

همچنین آب ژاول مورد نیاز مردم ماهشهر برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کرونا توسط پتروشیمی کارون توزیع شده و این روند ادامه خواهد داشت.

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک