پایان جنگ بر سر دورکاری

اما پژوهشی که اخیرا توسط «نیکولاس بلوم» اقتصاددان دانشگاه استنفورد و همکارانش در مجله علمی بسیار معتبر نیچر منتشر شده، حاکی از شواهد تازه‏‏‌ای در مورد مزایای برنامه‏‏‌های ترکیبی (حضور در محل کار/ دورکاری) است.

آزمایش کنترل‌‌‌شده تصادفی که روی کارکنان یک شرکت تکنولوژی در چین انجام شد، نشان داد که سه روز حضور در محل کار و دو روز کار از خانه به کاهش نرخ ترک کار و بهبود رضایت شغلی کارکنان منجر می‌شود و هیچ‌گونه تاثیر مخربی بر سطح عملکردشان در مقایسه با کارکنانی که تمام مدت در دفتر حاضر هستند، ندارد.

بلوم می‌‌‌گوید: «همه نام نیچر را شنیده‌‌‌اند. اگر بخواهید با مدیرعاملی صحبت کنید تا مقدمات لازم برای کار انعطاف‌‌‌پذیر را فراهم کنید، یک آزمایش کنترل‌‌‌شده تصادفی بزرگ به تنهایی برگ برنده شما محسوب نمی‌شود و مدیران عاملی که می‌‌‌خواهند همه به محل کار برگردند، به راحتی آن را نادیده می‌‌‌گیرند. اما وقتی مهر نیچر روی پژوهشی بخورد، نادیده گرفتنش خیلی خیلی سخت‌‌‌تر می‌شود.»

در این پژوهش، ۱۶۱۲ نیروی شرکت تریپ که یک ابرشرکت مسافرتی جهانی است، به صورت تصادفی و بر اساس اینکه تاریخ تولدشان زوج است یا فرد، ‌‌‌به دو گروه تقسیم شدند. یک گروه مجاز بودند چهارشنبه‌‌‌ها و جمعه‌‌‌ها دورکار باشند و گروه دیگر باید تمام ۵ روز هفته را در دفتر کار می‌‌‌کردند.

پژوهشگران دریافتند که در طول دوره ۶ماهه آزمایش، نرخ ترک کار نیروهایی که برنامه کار ترکیبی داشتند، یک‌سوم کاهش یافت (این میزان برای کارکنانی که سمت مدیریتی نداشتند، خانم‌‌‌ها و کارکنانی که راهشان دور بود از این هم بیشتر بود) و میزان رضایت شغلی‌‌‌شان بهبود یافت. همچنین حتی تا دو سال پس از آغاز آزمایش هم ارزیابی عملکرد یا نرخ ارتقای گروه ترکیبی، تفاوت معناداری پیدا نکرد و تعداد خطوط کدی که مهندسان نرم‌‌‌افزار این دو گروه ارائه می‌‌‌کردند، تفاوت چندانی با هم نداشت.

بلوم می‌‌‌گوید: «این متد خاص که در آن آزمایش در شرایط واقعی روی دو گروه از کارکنانی انجام شد که کاملا تصادفی و فقط بر اساس تاریخ تولدشان تقسیم به دو گروه شده بودند، به محققان اجازه داد نتیجه‌‌‌گیری کنند که این برنامه کار ترکیبی است که باعث بهبود حفظ کارکنان و رضایت شغلی شده، نه اینکه این نتیجه صرفا اتفاقی است و ممکن است پای عوامل دیگری در کار باشد. در بسیاری از مطالعات، شما این مزیت را ندارید، اما هیچ فرقی بین آدم‌‌‌هایی که روز زوج یا فرد به دنیا آمده‌‌‌اند وجود ندارد.»

این پژوهش به طور دقیق به دورکاری کامل یا سازوکارهایی که در آن کارکنان حق انتخاب دارند که کجا و چه زمانی کار کنند - که همچنان یکی از اولویت‌‌‌‌‌‌های بسیاری از کارکنان است- نپرداخت. احتمالا اختلاف‌نظر در آن حوزه‌‌‌ها همچنان ادامه داشته باشد، اما دستاوردش شواهد بیشتری در تایید حقیقت انکارناپذیری است که بر ارزش کار ترکیبی در مقایسه با حضور کامل در محیط کار تاکید دارد و دیگر جای شکی باقی نمی‌‌‌گذارد.

بلوم و همکارانش در این مقاله یادآور می‌‌‌‌‌‌شوند که ممکن است برای برخی این شبهه پیش بیاید که نکند کاهش ترک کار در گروهی که کار ترکیبی می‌‌‌کردند به این خاطر باشد که اعضای گروه تمام‌وقت، از اینکه در طول آزمایش از امکان کار ترکیبی بهره‌‌‌مند نیستند، شاکی شده و تعداد بیشتری کارشان را ترک کرده‌‌‌اند.

اما نرخ ترک کار نیروهای تمام‌وقت در طول دوره ۶ماهه آزمایش، قبل از آن هم زیاد بوده و محققان در مقاله اشاره می‌کنند که ممکن است برخی از آنها به درستی حدس زده باشند که بعد از پایان آزمایش قانون کار ترکیبی شامل حال همه می‌شود و علت کاهش نرخ ترک کار هم به خاطر همان بوده است.

یکی دیگر از یافته‌‌‌های پژوهش این است که دیدگاه مدیران نسبت به کار ترکیبی طی دوره آزمایش تغییر کرد. پیش از آغاز پژوهش، مدیران سازمان ‌براین باور بودند که کار ترکیبی بهره‌‌‌وری را تا ۲.۶‌درصد کاهش می‌دهد و تا اواخر برنامه به این باور رسیده بودند که کار ترکیبی می‌تواند بهره‌‌‌وری را یک‌درصد افزایش دهد. به گفته نویسندگان این مقاله: «آزمایش کردن همیشه ارزش‌‌‌افزاست.»

این مقاله پس از ماه‌‌‌ها بحث و تبادل نظر درباره تاثیر دورکاری بر فرهنگ سازمانی، بهره‌‌‌وری کارکنان و معایب احتمالی آن بر نوآوری و همکاری منتشر شد. بلوم که چند دهه است در حوزه دورکاری تحقیق می‌کند، سال گذشته با پژوهشی که در آن مطالعات موجود در این حوزه را بررسی و نتیجه‌‌‌گیری می‌‌‌کرد که به طور متوسط نیروهای کاملا دورکار کاهش بهره‌‌‌وری اندکی داشته‌‌‌اند، جنجال به پا کرد.

اما همان زمان به فوربس گفت: «ولی مطالعات این را هم نشان داده‌‌‌اند که اگر برنامه کاری به خوبی مدیریت شود و حداقل گاهی ‌‌‌اوقات دورکاری ترکیبی باشد، نه تنها تاثیر منفی بر عملکرد کارکنان ندارد، بلکه می‌تواند اثر مثبتی هم داشته باشد.»

یکی از اولین مقاله‌‌‌های بلوم که دقیقا به همین سازمان تریپ می‌‌‌پرداخت (چون جیمز لیانگ یکی از بنیان‌گذارانش هم دانشجوی دکترای سابق بلوم است و هم یکی از نویسندگان این مقاله)، نشان داد که در میان گروهی از کارکنان مرکز تماس که فقط یک روز در هفته را به صورت حضوری در محل کار حاضر می‌‌‌شدند و کار می‌‌‌کردند، نه تنها عملکرد ۱۳‌درصد بهتر شده بود، بلکه میزان ترک کار هم نصف شد.

پژوهش جدید، کارکنان حوزه‌‌‌هایی همچون بازاریابی، مهندسی نرم‌‌‌افزار، بخش مالی و حسابداری را در نظر گرفت تا به این دغدغه پاسخ دهد که ممکن است مطالعات گذشته درباره همه صدق نکند، چون روی کارکنانی صورت گرفته که کار یدی انجام می‌‌‌دادند و حقوق کمتری می‌‌‌گرفتند.

همچنین کار این گروه، قابلیت اندازه‌‌‌گیری عینی بیشتری داشته و ممکن بود به کل نیروی کار قابل تعمیم نباشد. بلوم درباره شرکت‌کنندگان این پژوهش می‌‌‌گوید: «اینها خلاق‌‌‌اند، همه یا دانشجوی تحصیلات تکمیلی یا متخصص‌‌‌اند و همواره در حال نوآوری و ایجاد و آموزش هستند.»

سازمان تریپ با انجام این آزمایش به دنبال راهی برای کاهش هزینه‌‌‌های سازمان بود، چون طبق برآورد آنها هر نیروی کاری که استعفا می‌دهد، برای شرکت ۲۰‌هزار دلار هزینه استخدام و آموزش نیروی جایگزین را در پی دارد. یکی از نتایج این پژوهش این بود که سازمان تصمیم گرفت سیاست کار ترکیبی را روی تمام کارکنان اعمال کند.

بلوم می‌‌‌گوید: «دورکاری یک‌سری مزایا و معایب دارد، اما به نظر می‌رسد با کار ترکیبی این مزایا و معایب تقریبا یکدیگر را خنثی می‌کنند. کارکنانی که این شانس را داشتند که دو روز از خانه کار کنند به شدت خوشحال‌‌‌تر بودند و در نتیجه نرخ ترک کارشان یک‌سوم کاهش یافت... شرکت نتایج پژوهش را دید و گفت محشر است.»

منبع

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک