فتالات‌ها چیستند؟/ ویژگی های فتالات‌ها/ انواع فتالات‌ها

مواد نرم کننده (پلاستیسایزر) معمولا به مواد دیگر، بویژه پلی وینیل کلرید (PVC) و پلیمرهای دیگر نظیر لاستیک و استیرن، اضافه می‌شوند تا آن‌ها را انعطاف‌پذیر و کشسان (الاستیک) کنند.

پنج فتالاتی که بیشترین کاربرد را در این صنعت دارند عبارتند از دی ـ (2ـ ایتل هکسیل) فتالات(DEHP)،دی بوتیل فتالات (DBP)، دی ـ ایزونونیل فتالات (DINP)، دی ایزودکیل فتالات (DIDP)و بنزیل بوتیل فتالات (BBP).

از اوایل دهه 1980، نگرانی هایی در مورد تاثیری که فتالات ها بر سلامتی انسان دارند وجود داشته است. فتالات‌ها می‌توانند از موادی که به آن‌ها اضافه شده‌اند شسته (خارج) شوند و مشخص است که تماس محیطی گسترده‌ای با مواد شیمیایی وجود دارد.

محصولات غذایی می‌توانند با فتالات‌های حاصل از منابع مختلف آلوده شوند اما نگرانی خاصی در مورد انتقال آن‌ها از بسته بندی غذایی وجود داشته است.

فتالات‌ها می‌توانند در برخی مواد بسته بندی غذا، من جمله جوهرهای چاپی که بر بسته بندی‌های غذایی انعطاف پذیر به کار برده می‌شوند، چسب به کار رفته برای کاغذ، تخته و پلاستیک‌ها، لایه سلولزی احیا شده (سلوفان)، ورقه های کاغذی ـ فویل آلومینیومی و درزگیرهای بطری‌ها، وجود داشته باشند.

لازم به ذکر است که بسیاری از بسته بندی‌های غذایی «clingfilm” پی وی سی (پلاستیک‌های به صورت رپ دور ماده غذایی می‌کشند و در منازل نیز استفاده می‌شوند) دیگر با فتالات‌ها ساخته نمی‌شوند اما با استفاده از مواد نرم کننده (پلاستیفایرهای) دیگر تولید می‌شوند.

وقوع در غذاها

غذا می‌تواند در خلال فرآوری، جابجایی، حمل و نقل، و از طریق انتقال ازبسته بندی و نیز از ظرف های نگهداری غذا که در خانه استفاه می‌شوند به فتالات‌ها آلوده شود.

فتالات‌ها قابل حل در چربی هستند و در بسیاری از محصولات بسیار چرب، نظیر محصولات لبنی، گوشت و ماکیان، تخم مرغ، ماهی، چربی ها و روغن ها، یافت شده‌اند. سطوح زیاد فتالات‌ها در برخی نمونه‌های روغن زیتون یافت شده‌اند.

فتالات‌ها در انواع غذاهای دیگر، نظیر غذاهای نوزاد، غذاهای آماده کودک، محصولات نانوایی، شیرینی‌جات قنادی، پاستا و محصولات غلات، آرد، شکر، مخلوط برگر گیاهی و سبزیجات، نیز یافت شده‌اند.

آن‌ها در آب آشامیدنی و در شیر مادر نیز یافت می‌شوند. در یک تحقیق در بریتانیا در مورد فتالات‌های موجود در غذاهای حاصل از منابع حیوانی که در سال 1993 جمع آوری شده بودند،DEHP فراوان ترین فتالاتی بود که در هر نمونه یافت شد.

یک مطالعه رژیم کامل که در بریتانیا بر روی نمونه‌های جمع آوری شده در خلال سال 1993 انجام شد برآورد کرد که میزان کلی مصرف فتالات برای یک مصرف کننده متوسط یا سطح بالا به ترتیب 0.013 و 0.027 میلی گرم/ کیلوگرم وزن بدن/ روز است.

مطالعات بعدی در دانمارک نشان داده اند که این رقم می‌تواند میزان مصرف خوراکی فتالات را کمتر تخمین بزند، زیرا ارقام بریتانیا بر مبنای غذاهای حاصل از منابع حیوانی بودند و سهم بزرگی که سبزیجات می‌توانند در جذب فتالات داشته باشند را در نظر نمی‌گیرند.

تعیین ویژگی‌های خطر

اثرات بر سلامتی

اکثر داده‌های مربوط به اثرات فتالات‌ها بر سلامتی از آزمایشاتی به دست می آیند که موش‌‌های صحرایی را برای مدت طولانی در معرض سطوح بالای مواد شیمیایی قرار می‌دهند.

اثرات طولانی مدت فتالات‌ها بر سلامتی شامل تغییراتی در تولید اسپرم، اثرات سوء بر باروری و نقایص تولد، می‌باشند. همچنین گزارش شده است که باعث آسیب به کلیه و کبد می‌شوند.

فتالات‌ها می‌توانند مواد سرطانزای بالقوه و نیز مختل کننده‌های درون ریز باشند و بدین ترتیب می‌توانند بر رشد تولید مثل تاثیر بگذارند.

افرادی که برای مدت های نسبتا کوتاه در معرض سطوح بسیار بالای DEPH قرار می‌گیرند ممکن است اختلال‌های روده ای معدی خفیف، سرگیجه و حالت تهوع را تجربه کنند.

هیچ رقم میزان مصرف قابل تحمل روزانه (TDI) گروهی برای فتالات‌ها وجود ندارد اما TDI هایی برای برخی از فتالات‌ها تعیین شده‌اند. برای پنج فتالات پرکاربرد، پنل علمی افزودنی‌ها، طعم دهنده، فراوری کننده‌های غذایی و مواد در تماس با غذاها (AFC) سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA) ارقام TDI را در سال 2005 تعیین کرد.

مقدار TDI برای DEPH، 0.05 میلی گرم/ کیلوگرم وزن بدن(bw) است؛ برای BBP، mg/kg bw 0.5، برای DBP، mg/kg bw 0.01 و برای DIDP و DINP، mg/kg bw 0.015 است. آژانس حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA) یک دوز مرجع خوراکی (RfD) 0.02 میلی گرم/ کیلوگرم وزن بدن را برای DEPH، mg/kg bw 0.20 در روز برای BBP و mg/kg bw 0.10 در روز برای DBP تعیین کرده است.

معمولا تصور می‌شود که سطوح هر یک از فتالات‌هایی که در حال حاضر در غذاها یافت می‌شوند یک نگرانی قابل توجه برای سلامتی انسان نیستند.

منابع

فتالات‌ها می‌توانند بطور طبیعی توسط برخی حیوانات و گیاهان تولید شوند و همچنین در خلال تولید، استفاده و دفع محصولاتی که حاوی آن‌ها هستند، در محیط منتشر می‌شوند.

در نتیجه، مصرف کنندگان از منابع محیطی مختلف، من جمله هوا، آب آشامیدنی و محیط فیزیکی اطراف شان، در معرض این مواد شیمیایی قرار می‌گیرند.

فتالات‌ها در بسیاری از مواد پلاستیکی، لوازم آرایشی، دستگاه‌های پزشکی، رنگ‌ها، لوبریکانت‌ها (روغن‌های روانساز)، مواد کف سازی، محصولات پاک کننده، چسب‌ها، جوهرها، لباس ها، آفت کش‌ها و اسباب بازی‌ها یافت می‌شوند.

در نتیجه، مواد حاوی فتالات‌ها در همه جای محیط خانگی یافت می‌شوند اما توسط صنعت غذا نیز استفاده می‌شوند و می‌توانند در مواد بسته بندی و نیز در تجهیزات تولید نظیر تسمه نقاله‌ها و شیلنگ‌های پلاستیکی و لوله‌ها یافت شوند.

تعدادی از مواد بسته بندی غذا می‌توانند حاوی فتالات‌ها باشند، من جمله PVC و پلاستیک‌های دیگر، جوهرهای چاپ که بر بسته‌بندی‌های انعطاف‌پذیر غذاها به کار برده می‌شوند، چسب‌هایی که برای کاغذ و مقوا به کار برده می‌شوند، لایه سلولزی احیا شده (سلوفان)، لایه‌های کاغذ-فویل آلومینیومی و سرهای درزگیر بطری‌ها.

مشخص شده است که فتالات ها از بسته بندی به غذاها، به ویژه محصولات پر چربی و روغن‌ها، منتقل می‌شوند و میزان انتقال به غذا از بسته بندی، با افزایش دما بالا می‌رود.

تحقیقات غذایی مشخص کرده است که گرچه بسته بندی به وجود فتالات‌ها در محصولات غذایی کمک می‌کند اما تنها منبع مواد شیمیایی نیست. یک تحقیق در بریتانیا که در سال 1995 منتشر شد مشخص کرد که سطوح اندازه گیری شده‌ی DEPH و DBP در برخی محصولات بالاتر از حد انتظار بود اگر تمام DEPH و DBP موجود در بسته بندی به غذاهای مورد نظر منتقل شده بود.

به علاوه، سطح فتالات در مرکز محصولات برابر یا بالاتر از میزان آن بر روی سطح غذاها بود یعنی جایی که محصول با بسته بندی تماس دارد. این نتایج نشان می‌دهند که منابع محیطی، حداقل تاحدی، به وجود فتالات‌ها در غذاها کمک می‌کنند.

پایداری در غذاها

گرچه فتالات‌ها در محیط بسیار فراوانند، سطوح آن‌ها پایین است زیرا فتالات‌ها معمولا وقتی در معرض تجزیه زیستی و فوتوشیمیایی قرار می‌گیرند برای مدت طولانی دوام نمی‌آورند.

DEHP به شکل گازی‌اش توسط مواد شیمیایی دیگر در عرض یک الی دو روز در اتمسفر تجزیه می‌شود و مواد جامد توسط مکانیسم‌های طبیعی مختلف در عرض 2 تا 3 هفته زدوده می‌شوند. این ماده شیمیایی در خاک‌های سطحی توسط میکروارگانیسم‌ها (موجودات زنده ریز) به اجزاء بی ضرر تجزیه می‌شوند اما میزان (سرعت) تجزیه به دما بستگی دارد و در دماهای پایین تر کُندتر است.

البته، DEHP در خاک عمیق یا در کف دریاچه‌ها و رودخانه‌ها بیشتر دوام می‌آورد زیرا تجزیه ناهوازی بسیار آرام‌تر است تا تجزیه هوازی.

این آلاینده در گیاهان و ماهی‌ها یافت می‌شوند اما زیست انباشتگی محدود است و حیوانات که در سطوح بالاتر زنجیره غذایی قرار دارند می‌توانند این ماده شیمیایی را تجزیه کنند پس سطوح آن در بافت پایین است.

DBP در هوا حدود 1.5 روز و در محیط های آبی به مدت 2 الی 20 روز دوام می‌آورد. همانند DEHP، تجزیه هوازی کارامدتر از تجزیه ناهوازی است.

منبع: chemicalfu

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک