تأثیر همدلی مدیران بر افزایش رضایت شغلی کارمندان

شاید به همین خاطر است که همه به‌عنوان عضوی از یک سازمان دوست دارند رضایت شغلی بالایی داشته باشند و مدیران و کارفرمایان هم تلاش می‌کنند شرایطی فراهم کنند تا کارمندانشان رضایت شغلی بالاتری داشته باشند.

تعریف رضایت شغلی

اصلا رضایت شغلی که در اینجا می‌خواهیم نحوه افزایش آن با همدلی را بررسی کنیم چیست؟

اگر بخواهیم در یک جمله ساده رضایت شغلی را تعریف کنیم باید بگوییم رضایت شغلی احساس مثبت و رضایت‌بخشی است که یک فرد نسبت به شغل خود دارد.

استیفن.پی.رابینز در کتاب رفتار سازمانی رضایت شغلی را این‌گونه تعریف می‌کند:

وقتی در اثر بررسی و ارزیابی ویژگی‌های شغلی خود احساسی مثبت تجربه می‌کنیم پس رضایت شغلی داریم.

عوامل موثر بر رضایت شغلی

هرچند روانشناسان معتقدند که رضایتمندی یک احساس درونی است اما رضایتمندی شغلی از دنیای بیرون و محیط کار جدا نیست. درواقع می‌توان گفت رضایت شغلی، یک احساس روانی است که از عوامل سازمانی و محیطی هم تأثیر می‌پذیرد.

عوامل سازمانی مثل سبک سرپرستی، ایمنی شغلی، تنوع کاری، حقوق و دستمزد، پاداش، برنامه کاری، ترفیع شغلی و...

و عوامل محیطی مثل دما، رطوبت، تهویه، روشنایی، سروصدا، تمیزی محیط کار و تجهیزات و وسایل ضروری و کافی

ابعاد رضایت شغلی

رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چندبعدی است و تنها یک عامل سبب رضایت شغلی نمی‌شود. رضایت داشتن از ماهیت کار، مدیران و سرپرستان، همکاران، میزان درآمد، میزان پیشرفت در کار و... در کنار هم سبب می‌شود فرد در درون خود احساس رضایت و خشنودی کند، به کار خود علاقه‌مند شود، برای رسیدن به موفقیت بیشتر تلاش بیشتری کند و درنتیجه بازده شغلی بالاتری داشته باشد.

لزوم همدلی مدیران با کارمندان

قبل از هر چیز بهتر است ابتدا همدلی را تعریف کنیم.

همدلی یعنی احساس و درک کردن دیگران. برای همدلی کردن با دیگران باید بتوانیم مسائل را از زاویه و دریچه دید آنها نگاه کنیم تا بتوانیم به بهترین نحو آنها را درک کنیم و بفهمیم.

بنابر این تعریف، مدیران برای اینکه بتوانند به درک بهتری از کارمندانشان برسند باید بتوانند از زاویه دید آنها به مسائل و موقعیتشان نگاه کنند.

بنابراین هر چه مدیران و کارفرایان بهتر بتوانند مسائل و دغدغه‌های کاری را از جایگاه و زاویه دید کارمندان و کارکنان خود بنگرند درک و بینش بهتری نسبت به آنها پیدا می‌کنند و بهتر می‌توانند در جهت رفع مشکلات و بهبود شرایط گام بردارند.

همدلی روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد و باعث ایجاد رفتارهای حمایت‌کننده و پذیرنده می‌شود. بنابراین وقتی مدیران و کارفرمایان با کارمندان و کارکنان خود همدلی می‌کنند سبب می‌شوند آنها در محیط کار احساس پذیرش و حمایت بیشتر یداشته باشند درنتیجه احساس بهتر و خوشایندتری نسبت به کار و مدیران خود پیدا کند.

تحقیقات نشان داده مهم‌ترین عامل برای ایجاد شادی در محیط کار، ارتباطات اجتماعی مثبت با همکاران است.

بنابراین همدلی دوطرفه بین کارمند و کارفرما میزان تعامل را بین آنها بالا می‌برد و این هم به‌نوبه خود می‌تواند تأثیرات مثبتی را در بهبود روابط کاری ایجاد کند و احساس ارزشمند بودن و حمایت و احترام را به کارمندان القا می‌کند.

علاوه بر این همدلی دوطرفه بین کارمند و کارفرما میزان تعامل را بین آنها بالا می‌برد و این هم به‌نوبه خود می‌تواند تأثیرات مثبتی را در بهبود روابط کاری ایجاد کند.

راهکارهایی برای افزایش همدلی مدیران با کارمندان

1. از زاویه دید آنها به مسائل نگاه کنید

مثلا اگر سازمان در پرداخت حقوقشان دیرکرد داشته با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی به آنها حق بدهید که از این مسأله ناراضی باشند.

2. تغییراتی که در رفتار و انتظارات شغلی آنها ایجاد می‌شود را بپذیرید

شرایط زیستی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تحصیلی، معنوی و همچنین نقش‌هایی که افراد برعهده دارند در گذر عمر تغییر می‌کند.

پس طبیعی است وقتی فردی چند سال است به انجام کاری اشتغال دارد دچار تغیراتی شده باشد. به‌عنوان یک مدیر به جای مقایسه مدام و گوشزد کردن این تغییرات و بازخورد منفی دادن بهتر است تلاش کنید بفهمید برمبنای چه احساس، تفکر، عقیده و شرایطی دچار این تغییر شده است.

3. او را در موقعیت‌های تنش‌زا درک کنید

در زندگی روزمره زیاد پیش می‌آید که افراد تحت فشارهای مقطعی و موقتی قرار بگیرند بهتر است به کارمندانتان حق بدهید و آنها را مجاز بدانید در اثر این فشارهای موقتی و مقطعی‌ در روند کارشان تغییر و کاهش ایجاد شود.  

4. برای بهبود شرایط شغلی و رفع مشکلات و نارضایتی‌ها تلاش کنید

کاهش انرژی حیاتی در زندگی که ناشی از تکرار یک امر لاینحل باشد را فرسودگی می‌گویند. یکی از مهم‌ترین فرسودگی‌هایی که افراد در زندگی با آن مواجه می‌شوند مربوط به مسائل و دغدغه‌ها و مشکلات شغلی است

آن هم زمانی که فرد احساس می‌کند چه تلاش بکند و چه تلاش نکند تغییر جدی‌ای در شرایط ایجاد نخواهد شد.

ادامه این وضعیت سبب می‌شود فرد احساس سرخوردگی کند. اگر کارمندان شما دچار چنین حالتی شده باشند درک شما از علت این خستگی و فرسودگی می‌تواند در راستای رهایی از آن، بسیار کمک‌کننده باشد.

به‌عنوان یک مدیر و کارفرمای همدل و مسئول نباید قضاوت کنید و اینگونه نظر دهید که «ما هم در همین شرایط داریم کار می‌کنیم، پس چرا ما خسته نمی‌شویم؟» یا «این مشکلات برای همه هست و نارضایتی در برابر آنها معنی ندارد.» میزان توان افراد در موقعیت‌های گوناگون متفاوت است.

هنگامی که متوجه شوید کارکنان‌تان به چه دلیلی دچار این حالت شده‌اند و توانستید به آنها حق بدهید که در چنین شرایطی دچار خستگی در شغل و فرسودگی شغلی شده باشند تازه می‌توانید برای حل مشکل و بهبود وضعیت موجود اقدام کنید.

5. همواره شناخت تان را نسبت به نیازها و انتظارات کارمندانتان افزایش دهید

هر از گاهی سعی کنید در زمینه‌های مختلف نظر کارمندانتان را بپرسید و میزان رضایت آنها را از عوامل مختلف جویا شوید. به این طریق بهتر می‌توانید میزان رضایتمندی و عواملی که در افزایش آن موثر را شناسایی کرده و برای افزایش آن اقدامات لازم را انجام دهید.

مثال کاربردی

برای درک بهتر این موضوع با ذکر مثال رفتار همدلانه و مسئولانه از جانب یک مدیر یا کارفرما را برایتان باز می‌کنیم.
فرض کنید مدیر یک شرکت هستید و به علت مشغله‌های کاری ای که داشتید به طور دقیق و منظم وقت رسیدگی به پروژه‌های شرکت را نداشته اید و کارمندان بدون نظارت شما طبق روال کارهای مربوط به پروژه‌ها را پیش برده‌اند.

از یکی از کارمندان قابل اطمینان تان می‌خواهید که از روال کار در یک ماه گذشته به شما گزارشی ارائه دهد.
پس از بررسی گزارش او، ایرادات و نقص‌ها را به او گوشزد می‌کنید و از او می‌خواهید آنها را برطرف کند و با توجه به زمان اندکی که برای تحویل پروژه در اختیار دارید از او میخواهید آخر هفته به شرکت بیاید و نواقص را برطرف کند و او اینگونه به شما واکنش می‌دهد:

«در طول مدت انجام پروژه بارها نیاز داشتم که بازخوردهای لازم را بگیرم اما شما حضور نداشتید. به نظرم مواردی که به آن اشاره کردید کوچک و جزئی هستند. شما پس از بازدید کار نه‌تنها نکات مثبت کار به چشمتان نیامده و بابت آنها به من بازخورد مثبت ندادید بلکه از من می‌خواهید تعطیلات آخر هفته را به رفع مشکلات جزئی بپردازم؟»

در چنین موقعیتی برای همدلی کردن با کارمندتان

1. نباید از اینکه اینچنین صریح از شما انتقاد کرده او را توبیخ کنید

مثلا نباید به او بگویید: «طرز صحبت کردنت با مدیرت درست نیست.» یا «مطمئنی خیلی تند و زننده با مدیرت حرف نمی‌زنی؟»

2. نباید به او برچسب بزنید

مثلا نباید به او بگویید: «چون زندگی شخصی‌ات بیشتر از کارت برایت اهمیت دارد داری از انجام دادن اصلاحات فرار می‌کنی.» یا «کوتاهی خودت بوده که در طول انجام پروژه این نکات را به من منتقل نکردی.»

3. نباید به او دستور دهید

مثلا نباید به او بگویید: «باید این کار را انجام دهی وگرنه...»

مناسب‌ترین رفتار

همدلانه‌ترین برخوردی که یک مدیر در چنین موقعیتی می‌تواند از خود نشان دهد به نظر شما چه می‌تواند باشد؟
اینکه در جوابش بگویید: «به نکته درستی اشاره کردی. تو فکر میکنی من تلاش‌های تو را نادیده گرفتم و برای انجام یک کار غیرضروری از تو درخواست ناعادلانه ای دارم. درسته؟»

پس از اینکه پاسخ او را شنیدید باید اوضاع را به گونه ای مدیریت کنید که هم اصلاحات به بهترین نحو انجام شود و هم رضایت کارمندتان جلب بشود.

در درجه اول باید اهمیت اعمال اصلاحات در کار را برایش باز کنید تا قانع شود.

سپس به زحماتی که برای انجام کار کشیده اشاره کنید و در صورت لزوم از او قدردانی کنید.

به جای اینکه به او دستور دهید که باید کار را اصلاح کند برایش شرح دهید که چون او بر کار مسلط است کسی بهتر از او نمی تواند این اصلاحات را انجام دهد.

از او بپرسید ببینید آیا آخر هفته امکان حضور در شرکت را دارد یا خیر؟

سپس بسته به مقتضیات کار و با در نظر گرفتن منافع دو طرفه (کارفرما و کارمند) زمانی را برای انجام کار مشخص کنید و اصلاحات را انجام دهید.

توصیه‌های کاربردی

تحقیقات نشان داده محیط‌‌های کاری‌ای که با حمایت، احترام، صداقت و روابط بخشنده شناخته می‌شوند، به‌طور کلی منجر به عملکرد سازمانی بالاتر می‌شوند. همچنین مطالعات نشان داده  همدلی به‌طور خاص ممکن است یک عامل محافظ در برابر فرسودگی شغلی و خستگی کاری باشد.

بنابراین اگر می‌خواهید به عنوان یک کارفرما بازدهی بالاتری در کارتان مشاهد کنید، یکی از ویژگی های مدیران موفق را داشته باشید و رفتارهای مدیران موفق را از خود بروز دهید باید روابط گرم، دوستانه و مبتنی بر درک مشترک و متقابل یا همان همدلی را بین افراد بالا ببرید. پس لازم است

1. در درجه اول خود با آنها همدلانه رفتار کنید.

 
2. همدلی و رفتار همدلانه را به آنها آموزش دهید.

 
3. رفتار همدلانه را در محیط کار ترویج و کارمندانتان را تشویق به رفتار همدلانه کنید.

منبع: یوکن