قماربازی صنعتی و بازارسازی قیمت ها/ به زودی سهمیه ها ریزش خواهد کرد

در نخستین هفته باز شدن سقف رقابت معاملات محصولات پتروشیمی و رسیدن سقف معاملات برخی گریدها تا 230 درصد، خطر این میزان رقابت، با توجه به تعیین میانگین قیمت 4 عرضه آخر به عنوان قیمت پایه، تولیدکنندگان را تهدید می کند.

دکتر سعید ترکمان، رییس انجمن همگن پلاسیک استان سمنان و عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی در گفتگویی به سؤالات ویکی پلاست پاسخ داد. این مصاحبه را بخوانید و اگر مایل بودید از طریق فایل های صوتی، بشنوید:

با توجه به رقابت های بالا در گروه هایی مثل پت و pvc، قاعده جدید قیمت گذاری تعیین شده توسط وزیر صنعت را چگونه ارزیابی می کند و رفتار تولیدکنندگان در بورس کالا چه باید باشد؟

هر تصمیمی از دو منظر باید دیده بشود. یک منظر این است که قیمت های بازار آزاد، ریزشی هستند و شاهدیم تولیدکننده واقعی که دسترسی به بهین یاب نداشت با قیمت های مناسب تر در حال خرید است.

بحث دوم این است که در بورس کالا چه اتفاقی می افتد؟ رصد و مقایسه معاملات دوشنبه نشان می دهد، هفته های قبل تا 920 درصد تقاضا از عرضه پیشی گرفته بود ولی خوشبختانه، روز دوشنبه دیدیم که 200 درصد بیشتر بود و به خیلی از تولیدکنندگانی که کد بهین یابی داشتند، کالا رسید. چند گرید که مصرف کننده های آن با هم هماهنگ بودند و واحدهای تولیدی بودند که با همدیگر هماهنگ شده خرید کردند، دیدیم رقابت ها در حداقل قیمت، قرار گرفت و حتی (برخی تولیدکنندگان) با قیمت پایه خرید کردند و برخی کالاها به مچینگ رفت.

این هوشمندی صنایعی را نشان میدهد که همگن و با هم در ارتباط هستند و از طرف دیگر، دیدیم که بعضی از گریدها هم تب مصرف به قدری بالا بود و اینقدر خریدارها خوشحال بودند که مواد اولیه به آن ها خواهد رسید که میانگین قیمت کف با قیمت سقف، فاصله معناداری پیدا کرده است.

قسمتی از این رقابت، به علت بی اطلاعی است. چون (برخی از ما) خریدار دستوری بودیم و از بورس خرید نمی کردیم و با نحوه خریداری از بورس ناآشنا شده بودیم، در اختلاف ایجاد شده تأثیر زیادی گذاشته است.

شروع خوبی است به سمت رانت زدایی از صنعت پلیمر، به شرط اینکه تعداد بندهای دیگر (نامه اتاق بازرگانی ایران) هم رعایت شود که قطعا با پیگیری اتاق بازرگانی رعایت خواهد شد ولی در خصوص اینکه، رفتار تولیدکنندگان داریم خطری را برای خودمان ایجاد می کنیم. پتروشیمی ها نشان دادند عرضه آورده اند و انبارهایشان هم پر است و توزیع می کنند. با توجه به اینکه احتمال دارد بحث های تحریمی برای پتروشیمی ها ایجاد شود، بازار داخل برای آن ها بسیار جذاب تر و سهل الوصول تر است.

ما مصرف کنندگان بهین یابی باید هماهنگ شده عمل بکنیم چون در حال شنیدن پالس هایی را از برخی دلال ها هستیم که چون کالا در انبارهایشان دارند به بعضی از تولیدکننده ها می گویند با قیمت سقف بالا وارد معاملات شوید و مابه التفاوت را ما به شما می دهیم، یعنی به نوعی قماربازی صنعتی و بازارسازی می کنند و این قمار را جلوی پای تولیدکننده می گذارند.

یعنی به تولیدکننده می گویند اگر شما می خواهید با قیمت A وارد بورس بشوید با قیمت A+ 2000 تومان وارد شوید و مابه التفاوت را من (دلال) به شما می دهم چون دلال دوست دارد قیمت کالایش در انبار نزدیک قیمت معامله در بورس کالا باشد.

این را تولیدکنندگان باید مراقب باشند که در این بازی گرفتار نشویم، تجربه این وجود دارد که در سال 91 که سقف باز بود می دیدیم که دلال ها بازارسازی می کردند.

وظیفه ما و شما رسانه ها این است که یادآوری کنیم اتفاقاتی که در سال 90 و 91 و سقف باز بود را که بعضا قیمت مواد اولیه در برخی از هفته بیشتر از قیمت جهانی می شد.

در پایان سه ماهه دوم امسال هستیم و واحدهای تولیدی باید ارزش افزوده سه ماهه دوم را به سامانه بهین یاب وارد کنند. فکر می کنید بعد از وارد کردن ارزش افزوده سه ماهه دوم، چقدر از تولیدکننده نماها از بهین یاب حذف بشوند؟

اطلاعات بهین یاب در اختیار ما قرار نمی گیرد ولی مطالبی که به صورت غیر رسمی می شنویم این است که زمانی که برای ارائه ارزش افزوده تا 15 مهر داریم، بعد از 15 مهر، سهمیه ها به صورت بسیار زیادی ریزش خواهد کرد، با توجه به اینکه تشکل ها خوب عمل کردند و چراغ را در تاریکخانه بهین یاب روشن کردند، بهین یاب مجبور است که شفافیت را بیشتر لحاظ کند و باگ هایی که داشته و تاریکخانه هایی که می توانست سهمیه ها را تغییر بدهد و برخی آیتم ها را لحاظ نکند، این موارد را شفاف کند.

پیش بینی ما این است که در خیلی از گریدهای نرمال، تقاضاها کاهشی باشد، دلایل آن هم مختلف است. سال گذشته صنعت پلاستیک 1.2 میلیارد دلار صادرات محصول نهایی داشته است. با توجه به تعهد ارزی و فضای به وجود آمده برای بازار عراق، تولیدکننده های صادراتی با احتیاط بیشتری وارد بازار می شوند و منتظرند که خبرهای تکمیلی را ببینید، چون حتما باید قیمت های ارزش ها درست بشود.

کالاهایی که در عراق با تنی 1300 تا 1800 کالای محصول نهایی فروخته می شود، می بینیم اگر بخواهند صادرات داشته باشند باید 3 هزار دلار تعهد ارزی بدهند، تا این قیمت ارزش گذاری توسط تشکل ها اصلاح بکنند، 20 روز زمان خواهد برد. در این 20 روز تصور ما این است که واحدهای صادراتی یا به اورهال می پردازند یا کمتر از بازار خرید کنند یا مواد از قبل مانده را استفاده کنند و این پالس هم پالس مثبتی برای بازار است.

پیش بینی این است که قیمت دلار آزاد در محدوده سقف است و طی هفته های آینده، تغییراتی در قیمت دلار هم انجام شود چرا که همه معتقدند دولت برای قیمت دلار دست نگه داشته تا وضعیت سیاسی منطقه روشن شود.

همه این پیش بینی ها، بازیگران اصلی بورس کالا را محتاط می کند که خرید کمتری بکنند. باید مراقب باشیم تعداد صنایع پلاستیک زیاد است و بعضی از ما کمتر این موارد را دنبال کنیم، باید مراقب باشیم قیمت های بالاتری را پایه گذاری نکنیم.

در اطلاعات بهین یاب جمع سهمیه های ثبت شده چقدر است؟

اعداد 9.5 میلیون تن هم شنیده ایم در صورتی که سال گذشته بیشترین خریدی که از بورس کالا اتفاق افتاده 3.2 میلیون تن بوده، یعنی نشان می دهد، 3 برابر بیش اظهاری و تولیدکننده نما در بهین یاب داریم.

مشخص است بعد از وارد شدن ارزش افزوده های سه ماهه دوم 97 در بهین یاب ثبت شود، چقدر از ظرفیت بهین یاب اصلاح می شود؟

پیش بینی کارشناسان این است که ریزش بیش از 5 میلیون تن خواهد بود.

و سهمیه های باقی مانده در بورس کالا چه تصمیماتی باید بگیرند؟ آیا این سقف رقابت ها نیاز به توجه و مراقبت دارد؟

قطعا، واحد تولیدی باید نیاز خود را بخرد. اگر سقف ها قیمت ها بالا باشد، مجبور است واحد تولیدی با قیمت بالا خرید کند، در سال 92 این تجربه را داشتیم که قیمت بورس کالا از قیمت جهانی هم افزایش بالاتری داشت. بعضی کالاها در بعضی مقاطع، 30 درصد گران تر بود از قیمت جهانی.