زنگ پایان رویافروشی

به گزارش ویکی پلاست به نقل از دنیای اقتصاد، کارشناسان در این نشست با اشاره به شکست چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ تاکید داشتند که باید فکر کنیم چرا این چشم‌انداز شکست خورد؛ زیرا دیگر زمان رویافروشی در قالب چشم‌انداز سر رسیده است.

در این نشست بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، صابر میرزایی معاون پژوهشی مرکز تحول و همکاری پیشرفت ریاست‌جمهوری، علی سرزعیم اقتصاددان، محمد‌رضا نعمت‌زاده وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت و سیدمهدی بنی‌طبا معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس به اظهار‌نظر پرداختند.

تولید نفت کمتر از ظرفیت

صابر میرزایی، معاون پژوهشی مرکز تحول و همکاری پیشرفت ریاست‌جمهوری، در ابتدای این نشست به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت.

این کارشناس در سخنان خود به ظرفیت‌های کشور اشاره کرد و گفت: ظرفیت اثبات‌شده نفتی ایران دو برابر روسیه است و مطالعات نشان می‌دهد که همچنان کشف میدان‌های نفتی در ایران ادامه خواهد داشت. بنابراین ایران حداقل باید ۱۰میلیون بشکه نفت تولید کند، در‌حالی‌که در‌حال‌حاضر حدود ۴میلیون بشکه تولید می‌کند.

میرزایی در ادامه با اشاره به مصرف بالای انرژی در کشور عنوان کرد که ما به اندازه چین و اتحادیه اروپا در کشور گاز مصرف می‌کنیم، اما تولید ما از جمله تولیدات شیمیایی ما به اندازه این دو نیست.

او در ادامه سخنان خود گفت: باید به سمت اقتصاد بزرگ‌مقیاس حرکت کنیم؛ یعنی تولید اقتصاد ما برای صادرات باشد، نه اینکه صرفا مصرف داخلی را جواب دهد؛ با این میزان تولید توسعه بی‌معناست.

میرزایی معتقد بود که مهم‌ترین عامل مشکلات ما بوروکراسی دولتی است و باید متناسب با وضعیت کشور و نظام حکمرانی چارچوب و راه‌حل‌های مناسبی برای مشکلات پیدا کنیم.

شکست چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴

علی سرزعیم، اقتصاددان، هم در این نشست به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت. او با بیان اینکه قرار نیست در نوشتن چشم‌اندازها رویافروشی کنیم، گفت: قرار است متناسب با ظرفیت‌های کشورمان به آینده ممکن و قابل دستیابی فکر کنیم.

این اقتصاددان با اشاره به شکست چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ گفت که باید فکر کنیم چرا این چشم‌انداز شکست خورد و تا زمانی که آسیب‌شناسی دقیقی از این شکست ارائه ندهیم، نوشتن چشم‌انداز جدید نمی‌تواند به نتایج بهتر منجر شود.

سرزعیم در توضیح ماهیت چشم‌انداز بیان کرد: چشم‌انداز باید حداقل یک بازه زمانی ۱۰ساله را در نظر داشته باشد و در این بازه زمانی همه امور کشور متناسب با این چشم‌انداز سامان‌دهی شود. این اقتصاددان به چهار ظرفیت مهم کشور اشاره کرد و گفت: ما مزیت‌هایی مثل منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی، میراث فرهنگی و داشته‌های فنی و مهندسی و پزشکی را داریم که ما را نسبت به دیگر کشورها متمایز کرده است.

او با اشاره به ظرفیت‌های مهندسی کشور گفت: در بلند مدت می‌توانیم هاب طراحی مهندسی در دنیا باشیم و در این زمینه به دلیل وجود مهندسان خوب ظرفیت داریم. او در ادامه سوالاتی مطرح کرد که مجموعه حکمرانی کشور باید به این سوالات فکر کند و برای قدم گذاشتن در مسیر توسعه، پاسخ دادن به این سوالات را ضروری عنوان کرد.

مزیت تحریمی، عدم مزیت در فضای آزاد

سرزعیم در توضیح برخی از مهم‌ترین سوالات گفت: تنوع صنایع ما در‌حال‌حاضر که تحریم هستیم یک مزیت محسوب شده و باعث می‌شود که بتوانیم در شرایط تحریمی نیازهای خودمان را برطرف کنیم؛ اما آیا در آینده و در شرایط غیرتحریمی این امر مزیت است یا نه؟

او با بیان این نکته که بیش از ۵۰درصد اقتصاد ما را بخش خدمات شکل می‌دهد، گفت: در کشورهای رو به توسعه یا توسعه‌یافته بخش صنعت و تولیدات صنعتی بزرگ است و رشد اقتصادی در اقتصادی با بخش خدمات بزرگ سخت است. اینکه بخش خدمات ما بزرگ شده به دلیل درآمدهای نفتی است.

این اقتصاددان در ادامه سخنان خود این سوال را مطرح کرد که چرا ما با وجود این ظرفیت‌ها رشد نکردیم، سعی کرد به این سوال پاسخ دهد. سرزعیم سیاستگذاری و فرآیندهای حکمرانی را دلیل عدم توسعه کشور دانست. او تفکر خودی و غیر‌خودی کردن مردم، امنیتی شدن اقتصاد، سنجش‌ناپذیری سیاسی و فقدان شفافیت سیاسی را از عوامل و موانع مهم عدم توسعه کشور دانست.

چرا خبر شکست داده نشد؟

محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر اسبق صنعت، معدن و تجارت، هم در سخنان خود به تاریخچه چشم‌انداز‌نویسی در سال‌های بعد از انقلاب پرداخت. او با اشاره به نامه رهبر انقلاب در سال ۱۳۷۴ بیان کرد که بعد از این نامه تلاش‌هایی برای چشم‌انداز‌نویسی در کشور شد که به تدوین چشم‌انداز ایران ۱۴۰۰ منجر وبعدا هم به فراموشی سپرده شد. او بیان کرد: بعد از فراموشی این چشم‌انداز، متن جدیدی تحت عنوان ایران ۱۴۰۴ نوشته شد که آن هم در اجرا شکست خورد. 

نعمت‌زاده با بیان اینکه ۹۰درصد الزامات چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ عملیاتی نشد، از عدم اطلاع‌رسانی و آموزش مردم در این زمینه انتقاد کرد و گفت کسی از چشم‌انداز و ماهیت آن خبر ندارد. او در توضیح مانع دیگر در عملیاتی شدن چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ به نقض مفاد آن توسط برنامه‌های پنج‌ساله و قوانین بودجه اشاره کرد که همدیگر را این قوانین خنثی کردند.

نعمت‌زاده معتقد بود که هنوز هم در کشور باور به توسعه و ضرورت سند‌نویسی و چشم‌اندازنویسی وجود ندارد و باید توسعه کشور به یکی از اعتقادات ما تبدیل شود و ضمانت‌های اجرای قدرتمند و قابل سنجش مثل میزان درآمد سرانه را در چشم‌اندازها قرار دهیم.

دولت دیگر توان پرداخت یارانه‌ها را ندارد

سیدمهدی بنی‌طبا، معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس، در این همایش گفت: تصویر کلان از اقتصاد ایران نشان می‌دهد که باید مسیر فعلی تعامل دولت و ملت تغییر پیدا کند. او اضافه کرد: اقتصاد ایران چه در صادرات نفتی و چه در صادرات غیرنفتی وابسته به نفت است. ما زیست نفتی داریم و سهم بخش خصوصی هم در اقتصاد اندک است.

بنی‌طبا با طرح این پرسش که دولت‌ها با درآمدهای ارزی چه رفتاری کردند، گفت: دولت می‌توانست درآمدهای نفتی را در قالب دولت توسعه‌گرا خرج کند یا دولت توزیع‌گرا که دولت‌های ما به سمت توزیع‌گرایی رفتند.

او در تشریح نتایج دولت توزیع‌گرا بیان کرد: این روند باعث شده که در مردم احساس مسوولیت در قبال توسعه کشور ایجاد نشود. سازمان‌های توسعه‌ای هم مسوولیتی در قبال توسعه ندارند. دولت هم دیگر توان پرداخت یارانه‌‌ها و منابع حمایتی را ندارد. طبقه متوسط قدرتمند هم به عنوان متوازن‌ساز جامعه شکل نگرفته است.

معاون اقتصادی مرکز پژوهش‌ها ادامه داد: این زیست نفتی تا حدی رضایت در مردم ایجاد کرده بود، اما از دهه ۹۰ با تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی وضعیت تغییر کرد. او ادامه داد: در نتیجه همین تحولات ۳۰درصد درآمد سرانه کم شد و معامله مبتنی بر نفت دولت و ملت به هم خورد.

بنابراین باید معامله جدیدی شکل بگیرد تا روند فرسایش قدرت اقتصادی کشور را متوقف کند. او در تشریح الزامات این تحول از ضرورت شکل گرفتن زیرساخت‌های تصمیم‌گیری در کشور سخن گفت و اینکه دولت باید به جای توزیع خدمات، مسوول توسعه در کشور باشد و نقش نفت در اقتصاد ملی تعیین‌تکلیف شود.

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک