اتفاق نظر در کار تیمی؛ یک تله برای تصمیم‌گیری

تیم فروش می‌خواهد محصول فروش بالایی داشته باشد. بنابراین، قیمت پایین را ترجیح می‌دهد. اما تیم بازاریابی ترجیح می‌دهد چیزی را تبلیغ کند که منحصربه‌فرد است. از این رو، قیمت بالا را ترجیح می‌دهد.

با انتخاب هر کدام از این راه‌حل‌ها ممکن است عده‌ای تصور کنند تصمیم اشتباهی گرفته شده است و حتی شاید پس از تصمیم‌گیری نهایی به آن عمل نکنند. اما چگونه باید این اختلافات را پشت سر گذاشت؟

در این مقاله می‌خواهیم درباره تعارض و اختلاف‌نظر در تصمیم‌گیری و یک اصل مدیریتی برای تصمیم‌گیری بهتر صحبت کنیم.

مشکل دقیقاً از کجا شروع می‌شود؟
مهم‌ترین تصمیمات کسب‌و‌کار اغلب سخت‌ترین تصمیمات هستند و گرفتن این تصمیمات سخت از چالش‌های رهبران کسب‌و‌کارهاست. اگر در حین تصمیم‌گیری از بین چند راه‌حل منطقی پیشنهاد شده یکی از آن‌ها انتخاب شود، به احتمال زیاد برخی از اعضای تیم یا ذی‌نفعان فکر می‌کنند که انتخاب اشتباهی صورت گرفته است. همچنین بعد از تصمیم‌گیری نهایی نیز ممکن است برای‌شان سخت باشد که طبق آن عمل کنند.

این اتفاق بسیار ساده شروع می‌شود؛ اما اگر مراقب نباشید می‌تواند مشکلات بیشتری را برای کسب‌و‌کار شما به‌همراه داشته باشد.

تعارض به‌جای اینکه به بحث سالم برای یک تصمیم خوب منجر شود، یک مسأله شخصی را پیش می‌گیرد که در آن یک طرف باید در این جنگ پیروز شود. اما چگونه باید از تعارض در تصمیم‌گیری جلوگیری کنیم؟

مخالفت و تعهد؛ تکنیکی برای حل تعارض
یک اصل مدیریتی به نام «مخالفت و تعهد» (Disagree and Commit) دقیقاً به همین مسأله در کسب‌و‌کار اشاره دارد. مخالفت و تعهد در دو کلمه ساده خلاصه ‌می‌شود؛ اما دارای مفهوم گسترده و قدرتمندی است.

این اصل اولین بار توسط اندرو گروو (Andrew Grove)، مدیرعامل سابق اینتل، در کتاب مدیریت با بازدهی بالا (High Output Management) مطرح شد و امروزه به‌عنوان یک تکنیک مدیریتی برای حل تعارضات در شرکت‌های بزرگی مثل آمازون استفاده می‌شود. اما تکنیک مخالفت و تعهد دقیقاً به چه چیزی اشاره دارد؟

افراد را به مخالفت تشویق کنید
تمام داستان از همین جا شروع می‌شود. حتماً بسیاری از ما تاکنون شنیده‌ایم که می‌گویند هدف در یک فرایند تصمیم‌گیری، ایجاد اجماع و اتفاق نظر بین افراد است. اما آیا این امکان وجود دارد که همه افراد با تصمیم‌های مطرح شده موافق باشند؟

پیتر دراکر (Peter Drucker) در کتاب خود با عنوان «مدیریت: وظایف، مسئولیت‌ها، اعمال» (Management: Tasks, Responsibilities, Practices) داستانی درباره آلفرد اسلون (Alfred Sloan)، مدیرعامل سابق و بسیار موفق جنرال موتورز، در دهه ۱۹۳۰ می‌گوید.

اسلون برای تصمیم‌گیری درباره یک مسأله مهم با هیأت مشاوران خود جلسه‌ای برگزار کرد. او پس از صحبت با همه و موافقت مشاوران با پیشنهاد اصلی می‌گوید: «پیشنهاد می‌کنم بحث و گفت‌وگوی بیشتر درباره این موضوع را به جلسه بعدی موکول کنیم تا فرصت بیشتری برای مخالفت با این تصمیم داشته باشیم.

در این صورت شاید اهمیت این تصمیم، بیشتر درک شود.» در واقع آلفرد اسلون، هیأت مشاوران خود را تشویق کرد تا نظرات خود را بیان کنند و در نهایت تصمیم درستی درباره یک موضوع مهم گرفته شود.

اجماع و اتفاق‌نظر یک تله برای تصمیم‌گیری است. در یک فرایند تصمیم‌گیری، هدف متقاعد کردن همه افراد نیست؛ بلکه بررسی حقایق و در نهایت تصمیم‌گیری درست اهمیت زیادی دارد. در واقع برای یک تصمیم‌گیری درست از همان ابتدا باید افراد را تشویق کرد تا به‌جای سر تکان دادن، نظرات و مخالفت‌های خود را با صدای بلند اعلام کنند.

در نهایت به تصمیم نهایی متعهد باشید
ممکن است افراد، ایده خوب یا بدی داشته باشند. تنها راه شناخت ارزش ایده، دریافت بازخورد صادقانه از دیگران است؛ ولی توانایی پذیرش انتقاد نیز مسأله مهمی است. تعهد به این معنی است که وقتی تصمیم نهایی گرفته شد، حتی اگر خلاف نظر برخی از اعضای تیم باشد، آن‌ها باید هر آنچه در توان دارند برای اجرای آن انجام دهند.

همه افراد در جلسه، فرصت ابراز عقیده خود را داشته‌اند و صحبت‌های آن‌ها شنیده شده است. بنابراین حتی اگر دیدگاه آن‌ها با تصمیم نهایی مغایرت داشته باشد، پذیرفتن تصمیم نهایی و تعهد به آن آسان‌تر می‌شود.

در واقع اعضای تیم یک وعده ضمنی حتی با وجود اختلاف نظر به کسب‌و‌کار خود می‌دهند: «من اگر تصمیم‌گیرنده نهایی بودم، ممکن بود تصمیم دیگری می‌گرفتم؛ اما اکنون تمام تلاش خود را برای انجام کار خواهم کرد.»

مخالفت و تعهد نشان‌دهنده بلوغ و تفکر تیمی است و با دو هدف در کسب‌و‌کار‌ها انجام می‌شود. در ابتدا با تشویق تیم به اختلاف نظر هنگام تصمیم‌گیری‌های مهم، نظرات همه شنیده می‌شود و سعی بر این است تا بهترین گزینه انتخاب شود. آنگاه بعد از تصمیم‌گیری نهایی، اعضای تیم متعهد می‌شوند که به آن عمل کنند.

با این کار علاوه بر رفع تعارضات، کیفیت و سرعت تصمیم‌گیری نیز بالاتر می‌رود. در ادامه مصداق خوبی از مخالفت و تعهد را در شرکت بزرگ آمازون توضیح مي‌دهیم.

مخالفت و تعهد؛ ستون فقرات آمازون
جف بزوس در نامه سالانه سهامداران آمازون که سال ۲۰۱۷ منتشر شد، به وضوح بیان کرد که برای رفع تعارضات میان ذی‌نفعان از این اصل به‌عنوان یک تکنیک استفاده کرده است. اصل مخالفت و تعهد در آمازون با نام «داشتن ستون فقرات» (Have Backbone) به‌عنوان یکی از اصول رهبری شناخته می‌شود.

این اصطلاح در آمازون نشان از اهمیت مخالفت و در عین حال تعهد به تصمیم نهایی دارد.

این اتفاق حتی در سطوح عالی مدیریتی آمازون نیز اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال، جف ویلک (Jeff Wilke)، مدیرعامل سابق آمازون، هنگام تصمیم‌گیری برای ساخت کیندل (Kindle) که یکی از محصولات سخت‌افزاری این شرکت بود، با دیگران اختلاف‌نظر داشت. اما در مصاحبه‌ای در این باره می‌گوید: «من در ابتدا مخالفت کردم؛ ولی در نهایت به تصمیم نهایی شرکت متعهد شدم و بسیار خوشحالم که این کار را کردم.»

چگونه به روشی سازنده مخالفت‌ و تعهد خود را نشان دهیم؟
سؤالی که در این بخش مطرح می‌شود این است که آیا واقعاً می‌توانیم از صمیم قلب به تصمیم نهایی متعهد شویم و از نظرات مخالف حمایت کنیم؟ چگونه می‌توانیم با وجود اختلاف‌نظر با تصمیم اتخاذ شده به‌روشی سازنده نیز متعهد شویم؟ در ادامه چند روش برای استفاده درست از اصل مخالفت و تعهد پیشنهاد می‌شود.

ایده و نظرتان را از هویت خود جدا کنید
اگر ایده‌های خود را بخشی از هویت خود بدانید، حتی اندکی اعتراض باعث می‌شود از صحبت‌ها برداشت شخصی کنید و فرصت بیان یک دیدگاه متفاوت را از دست بدهید. برای این کار می‌توانید قبل از مخالفت با خود بگویید: «رد شدن ایده من به من فرصتی می‌دهد تا سیستم فکری خود را توسعه دهم. به‌همین خاطر بدون هیچ ترسی ایده‌ام را با دیگران به اشتراک می‌گذارم.»

نظرتان را ابتدا با اهداف خود آغاز کنید
اگر قصد خود را به وضوح مشخص کنید، مخاطب درک بهتری از نظر شما خواهد داشت. به‌عنوان مثال، می‌توانید صحبت خود را با «ایده‌ای دارم که شاید به ما در حل این مسأله کمک کند…» آغاز کنید.

به‌عنوان یک مدیر، سکوت را به‌منزله نظر منفی تفسیر کنید
از افراد حاضر در جلسه به‌وضوح بپرسید که آیا با تصمیم گرفته شده موافق هستند یا خیر؟ و از آن‌ها بخواهید با صدای بلند نظر خود را بیان کنند.

به‌دنبال مخالفت‌ها باشید
هنگام شنیدن نظر مخالف، آسان‌تر است که طرف دیگر بحث را نادیده بگیرید. حتی ممکن است دچار خطا شوید و سوگیری تأییدی منجر شود که نظرات مخالف را درنظر نگیرید. گوش دادن به نظرات همه بدون هیچ قضاوتی، اولین قدم برای ایجاد تعهد در کارمندان است.

سخن پایانی
اختلاف‌نظر در کسب‌و‌کار نه تنها مفید است؛ بلکه برای موفقیت در بلند‌مدت ضروری است. همچنین مخالفت درست و مدیریت شده می‌تواند به اعضای تیم کمک کند تا دیدگاه مستقلی داشته باشیم. اما تعارض بعد از تصمیم‌گیری نهایی برای یک کسب‌و‌کار نوعی تفکر سمی و کشنده است.

نکته مهم درباره اصل مخالفت و تعهد این است که اگر به‌درستی انجام شود، نتایج خوبی از جمله تصمیم‌گیری بهتر و سریع‌تر برای کسب‌و‌کار به‌همراه دارد. همچنین افراد با بیان نظرات خود حتی اگر پذیرفته نشود، باز هم حس می‌کنند به‌نوعی در تصمیم‌گیری بهتر سهیم بوده‌اند و با تعهد برای تصمیم نهایی نهایت تلاش خود را می‌کنند.

منبع : تکراسا

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک