آیا ارز توافقی جایگزین ارز نیمایی شد؟

اولین جرقه بازار ارز توافقی

به گزارش ویکی پلاست، اولین بار، نام بازار ارز توافقی در تیرماه سال 1397 مطرح شد که بر اساس آن، قرار بود دولت، بازار دومی برای صادرکنندگان کالاهای غیرنفتی و واردکنندگان کالاهای مصرفی راه اندازی کند تا آن ها با نرخ توافقی، ارز خود را در آن، به فروش برسانند.

آن زمان، نرخ دلار کالاهای اساسی 3800 تومان بود و نرخ نیما، 4200 تومان بود. اما از همان تاریخ تا اردیبهشت سال 1403، چنین بازاری شکل نگرفت و همان طور که می دانیم، صادرکنندگان ملزم به فروش ارز خود در سامانه نیما بودند.

شروع بازار توافقی با فرزین

با اوج گیری دلار آزاد و عبور آن از ابرکانال های 60 و 70 هزار تومان، شکاف بین دلار نیمایی و بازار رسمی به شدت افزایش یافت و آخرین اختلاف بین دو نرخ رسمی و غیررسمی، بیش از 35 درصد است.

10 آبان 1403 ماه بود که فرزین، رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد بازار نیما به بازار ارز توافقی منتقل می شود.

به گفته فرزین، آنچه هم اکنون در قالب ارز توافقی در جریان است حاصل توافق میان دو نفر است که با چانه زنی به توافق می رسند ولی در سامانه طراحی شده در بازار، حراج صورت می‎گیرد و نرخ تعیین می ‎شود؛ تلاش بانک مرکزی نیز براین است که " بازار نیما به بازار ارز توافقی منتقل شود " و نرخ نیز در این بازار تعیین شود.

به گفته رئیس کل بانک مرکزی، نرخ ارز در بازار توافقی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شکل می‎ گیرد و بانک مرکزی هم بخشی از ارز خود را در آنجا عرضه خواهد کرد و تلاش می‎ کنیم تا نرخ در یک کانال حرکت کند.

کدام صادرکنندگان؟

تمامی صادرکنندگان مشمول بند دو ماده هشت آیین نامه اجرایی تبصره (6) بند (ح) ماده (2) مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب 25 آبان ماه 1401 هیات وزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی، از روز شنبه مورخ 3 آذر ماه 1403 می‌توانند به عنوان متقاضی فروش، از طریق بانک عامل، ارز حاصل از صادرات خود را در بستر مرکز مبادله ایران به فروش رسانند.

جلسات توجیهی

بانک مرکزی برای آشنایی بیشتر صادرکنندگان با نحوه فعالیت بازار ارز توافقی، جلسه ای را در 12 آذر ماه در اتاق بازرگانی برگزار کرد که در آن جزئیات خرید و فروش ارز در بازار توافقی، تبیین شد.

در این جلسه، محمد آرام، معاون ارزی بانک مرکزی گفت: کشف قیمت مبتنی بر عرضه و تقاضا، جورسازی بدون دخالت افراد و سیستم تسویه طبق استانداردهای بین‌المللی، سه ویژگی بازار سامانه ارز تجاری است.

نظر اتاق تهران

به اعتقاد اتاق بازرگانی تهران، با راه اندازی بازار توافقی، نرخ ارز به سمت واقعی شدن و تک نرخی شدن حرکت کرده به نفع فعالان اقتصادی است.

کامپاندها در سر صف

12 آذرماه بود که گمرک جمهوری اسلامی با انتشار فهرستی، تعرفه های صادراتی کامپاند را ملزم به واگذاری ارز حاصل از صادرات خود در بستر مرکز مبادله ارز و طلای کشور را اعلام کرد.

اولین کشف نرخ

در اولین معاملات بازار توافقی، (10 آذر 1403) قیمت دلار در این بازار بین 61 تا 62 هزار تومان کشف نرخ شد که به نظر نرخ نزدیکی به قیمت بازار آن زمان بود. هر چند نرخ کنونی دلار در بازار تهران به 73,650 تومان رسیده است و ممکن است نرخ های جدید کشف شده در بازار ارز توافقی، اعدادی متفاوت از قیمت 10 آذر بازار توافقی باشد.

زمان بندی ورود

در اطلاعیه جدید بانک مرکزی که روز پنجشنبه 22 آذر منتشر شد، تأکید شده است از دوشنبه 26 آذر، کلیه صادرکنندگان مشمول بند (2) ماده (8) آیین نامه اجرایی تبصره (6) بند (ه) ماده (2) مکرر قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز به‌منظور رفع تعهد صادراتی، از طریق واگذاری ارز حاصل از صادرات به دیگران، ملزم هستند که ارزهای مذکور را از طریق بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران عرضه کنند.

و پتروشیمی ها

همچنین بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مقرر شده شرکت‌های صادرکننده محصولات پتروشیمی، پالایشی، فولادی، فلزات اساسی رنگین و فرآورده‌های نفتی، از 1 بهمن 1403 در چهارچوب آیین‌نامه مذکور و تصمیمات کارگروه برگشت ارز حاصل از صادرات، از طریق بانک‌های عامل نسبت به عرضه ارز در بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای ایران اقدام نموده و رفع تعهد صادراتی کنند.

زمان نامشخص جایگزینی

بر اساس اطلاعیه شماره 1 بانک مرکزی، هنوز زمان مشخصی برای جایگزینی نرخ کشف شده دلار در بازار ارز توافقی با نرخ نیما، اعلام نشده است. همان طور که از پیش روی و سرعت رشد قیمت دلار نیما بر می آید، تصمیم تیم اقتصادی دولت، پر کردن شکاف بین قیمت ارز آزاد و دلار رسمی (نیما) است، ولی اینکه در چه زمانی، نیما به تاریخ می پیوندند و تابلوی جدیدی برای جایگزینی آن اعلام می شود، مشخص نیست.

قیمت گذاری بعدی محصولات پتروشیمی، روز یکشنبه 25 آذر خواهد بود و بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی، شروع رسمی فعالیت بازار ارز توافقی، دوشنبه 26 آذر خواهد بود. پس می توان با درصد بالا، اطمینان داشت قیمت های هفته آینده، به روال سابق و بر اساس دلار نیمایی محاسبه و اعلام شود.

تاریخ احتمالی

از سوی دیگر، با توجه به نامعلوم بودن زمان جایگزینی نرخ ارز توافقی با نیما، ممکن است این تصمیم به بعد از ورود ارز صادرکنندگان بزرگ، یعنی پتروشیمی ها و فولادی ها از ابتدای بهمن، محول شود. متأسفانه برخی خبرهای تأیید نشده از جایگزینی نیما و ارز توافقی، می تواند به تنش در بازار منجر شود و باعث ایجاد هیجان بی مورد در بازار و معاملات شود.
 

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک