روایت شامخ از رکود زمستانی صنعت

شامخ‌‌‌ دی‌‌‌ماه از افت وضعیت صنایع نسبت به ماه‌‌‌های گذشته حکایت دارد؛ به‌‌‌گونه‌‌‌ای که هیچ‌‌‌کدام از صنایع افزایش تولید را گزارش نکرده‌‌‌اند و فقط شامخ سه‌گروه بالای ۵۰واحد قرار گرفته است.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از دنیای اقتصاد، شامخ کل اقتصاد ایران در دی‌‌‌ماه با ثبت عدد ۸/ ۴۱ از رکود کم‌‌‌سابقه فعالیت‌‌‌های اقتصادی خبر داد. این عدد به‌‌‌نوعی کمترین میزان شاخص PMI در تاریخ استخراج آن در ایران بود. در حقیقت، علائم بروز رکود تورمی که پیش ‌‌‌از این در گزارش‌‌‌های شامخ از ابتدای پاییز قابل مشاهده بود، در دی‌‌‌ماه با ابعاد بزرگ‌تری ظهور کرد و از تعمیق شرایط رکودی کسب‌وکارهای مختلف اقتصاد ایران نسبت به ماه گذشته خبر داد.

مطالب مرتبط:

شامخ یا شاخص مدیران خرید (PMI) چیست؟

گروه وسایل نقلیه و قطعات وابسته با ثبت شامخ ۲/ ۵۲ دومین گروه در میان صنایع مورد بررسی است. سپس صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با شامخ ۷/ ۵۱ قرار می‌گیرد. سه گروه یادشده تنها گروه‌‌‌هایی هستند که شامخ بالاتر از ۵۰ را گزارش کرده‌‌‌اند. همان‌طور که در گزارش‌‌‌های قبلی عنوان شده، موضوعی که از ابتدای سال‌جاری در پیمایش شامخ توسط مدیران خرید گزارش شده، افزایش بهای مواد اولیه است. با ثبت عدد ۱۰۰ برای تعدادی از صنایع، شتاب افزایش قیمت مواد اولیه افزایش یافته است؛ موضوعی که نگرانی‌های شدیدی را در بین فعالان اقتصادی ایجاد کرده است.

به‌‌‌جز گروه فرآورده‌‌‌های نفت و گاز (ثبات) مواد اولیه خریداری‌شده کاهشی بوده است؛ موضوعی که علاوه بر روند افزایشی قیمت مواد اولیه می‌‌‌تواند به دلیل چشم‌‌‌انداز نه‌‌‌چندان روشن فروش داخلی و بازارهای صادراتی رقم خورده باشد.همچنین با بررسی صنایع مختلف مشاهده می‌شود هیچ‌‌‌کدام از صنایع افزایش در تولید را گزارش نکرده‌‌‌اند به همین دلیل شاهد هستیم که مولفه تولید در شامخ کل ۶۳/ ۳۹ به دست آمده است که وضعیت کاهشی و نگران‌‌‌کننده تولید در دی‌‌‌ماه را نشان می‌دهد.

با توجه به ماهیت آینده‌‌‌نگر شاخص مدیران خرید و همچنین روند افزایش قیمت مواد اولیه مشاهده‌شده طی ماه‌‌‌های متعدد سال‌جاری پیش‌بینی‌‌‌ها حاکی از افزایش نرخ تورم بود. گزارش‌های منتشرشده توسط مرکز آمار ایران و همچنین بانک‌مرکزی پیش‌بینی‌‌‌های قبلی شامخ را تایید کرده‌‌‌اند. گزارش مرکز آمار ایران از نرخ تورم دی‌‌‌ماه نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه دی‌‌‌ماه ۱۴۰۱ برای خانوارهای کشور به ۳/ ۴۶‌درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ۳/ ۱واحد‌درصد افزایش یافته است. با مشاهده گزارش مدیران خرید از افت قابل‌‌‌توجه تولید واحدهای صنعتی، باید نسبت به بروز شرایط رکود تورمی شدیدتر طی ماه‌‌‌های آتی نگران بود.

گروه وسایل نقلیه و قطعات وابسته
پس از گروه صنایع لاستیک و پلاستیک، گروه وسایل نقلیه و قطعات وابسته با ثبت عدد ۲/ ۵۲ دومین شامخ دی‌ماه را به خود اختصاص داده است. این صنعت ماه گذشته نیز جایگاه دوم را در شامخ صنایع به‌دست آورده بود و در آبان‌ماه بیشترین عدد را در بین صنایع مختلف به خود اختصاص داد. این گروه با ثبت اعداد ۵/ ۶۰ در مهرماه و ۵/ ۵۸ در شهریورماه نیز جزو صنایع پیشگام بوده است.بررسی مولفه‌های اصلی این گروه در دی‌ماه نشان‌دهنده کاهش میزان تولید است.

این در حالی است که در شامخ ماه گذشته افزایش قابل‌توجه در میزان تولید محصول از سوی فعالان این گروه گزارش شده بود. افزایش قابل‌توجه در سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، کاهش اندک در موجودی انبار مواد اولیه خریداری‌شده و افزایش اندک در نیروی کار استخدام‌شده در دی ماه نسبت به آذرماه نیز گزارش شده است. به‌رغم کاهش قابل‌توجه فروش محصولات این گروه شاهد افزایش صادرات در دی‌ماه نسبت به آذرماه هستیم. همچنین افت چشمگیر در موجودی انبار محصول نهایی توسط مدیران خرید این گروه گزارش شده است. با توجه به وارداتی بودن بخشی از قطعات و مواد اولیه مورد استفاده و تاثیرپذیری زیاد قیمت مواد اولیه مورد استفاده این گروه از نرخ ارز، با رشد نرخ ارز شاهد رشد زیاد قیمت مواد اولیه این گروه در دی‌ماه هستیم؛ هرچند این افزایش نسبت به ماه گذشته کمی کاسته شده است.

تحلیل شامخ صنایع فرآورده‌های نفت و گاز
شامخ گروه صنایع فرآورده‌های نفت و گاز در دی‌ماه با ثبت عدد ۷/ ۵۱ بهبود اندک در وضعیت کسب‌وکارهای این گروه را نشان می‌دهد. این عدد نسبت به شامخ ماه گذشته ۵واحد کاهش داشته است. فعالیت‌های این گروه پس از تنزل در آبان‌ماه در آذرماه رشد خوبی داشته و در دی‌ماه نیز ارتقا یافته است. بررسی مولفه‌های اصلی شامخ این گروه نشان می‌دهد که میزان تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید و موجودی مواد اولیه خریداری‌شده در دی‌ماه نسبت به ماه گذشته تغییری نداشته است. همچنین سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها اندکی بهبود یافته و میزان استخدام نیروی کار افزایش خوبی داشته است.

با توجه به افزایش قیمت جهانی نفت و گاز در این ماه همه مدیران خرید، افزایش قیمت مواد اولیه را گزارش کرده و بنابراین شاهد افزایش فراگیر قیمت مواد اولیه در این گروه هستیم. کاهش شدید و نگران‌کننده میزان فروش و موجودی انبار محصول در کنار عدم‌تغییر در میزان صادرات محصولات در دی‌ماه نسبت به آذرماه در خصوص وضعیت کسب‌وکارهای این گروه در ماه‌های آتی هشدار جدی می‌دهد. این در حالی است افزایش شدید قیمت محصولات نیز در این ماه گزارش شده و باید به این موضوع توجه کرد که محصولات تولیدی این گروه مواد اولیه سایر گروه‌ها از جمله گروه‌های شیمیایی لاستیک و پلاستیک است. بنابراین تحولات این گروه در دی‌ماه تغییرات قابل‌توجهی را در کسب‌وکارهای این گروه و سایر گروه‌های پایین‌دستی طی ماه‌های آتی ایجاد خواهد کرد. همچنین انتظارات فعالان گروه فرآورده‌های نفت و گاز نسبت به ماه آینده حاکی از خوش‌بینی نسبت به ماه آینده است؛ در حالی که مدیران خرید این گروه در ماه گذشته به‌شدت نسبت به دی‌ماه بدبین بودند.

تحلیل شامخ گروه کانی‌های غیر‌فلزی
شامخ دی‌ماه گروه کانی‌های غیرفلزی کاهش ناچیز در وضعیت کسب‌وکارها را نشان می‌دهد. شامخ این گروه در ماه گذشته نیز از عدم‌تغییر وضعیت فعالیت‌ها نسبت به آبان‌ماه حکایت داشت. این در حالی است که شامخ مهرماه و آبان‌ماه افت کسب‌وکارهای این گروه را روایت می‌کرد و در شهریورماه بهبود کمی در فعالیت‌ها گزارش شده بود. بنابراین باید گفت پس از افت فعالیت‌های این گروه در پاییز، کسب‌وکارهای این گروه به شرایط تابستان برنگشته و در دی‌ماه تغییری نیافته است؛ امری که می‌تواند تا حدود زیادی به بخش ساخت‌وساز مرتبط باشد. عدم‌تغییر در میزان تولید، میزان سفارش‌های جدید، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها و میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی که همگی در دی‌ماه خود را نشان داده است، ویژگی بارز شامخ گروه کانی‌های غیرفلزی در دی‌ماه است. از طرف دیگر کاهش شدید در موجودی انبار مواد اولیه گزارش شده که باعث افت عدد شامخ این گروه شده است.

تحلیل شامخ گروه نساجی
شامخ گروه صنایع نساجی افت اندک در فعالیت‌های اقتصادی دی‌ماه را نشان می‌دهد. شامخ ماه گذشته این گروه ۹/ ۵۰ بود که از عدم‌تغییر وضعیت کسب‌وکارهای این صنایع حکایت داشت. بررسی مولفه‌های سنجش شامخ این گروه نشان می‌دهد که میزان تولید و سفارش‌های جدید نسبت به ماه قبل تغییری نداشته و سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها افزایش یافته است. همچنین موجودی انبار مواد اولیه کاهش قابل‌توجهی داشته است. در حالی که موجودی انبار محصول تغییر نداشته، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی کار کاهش قابل‌توجهی داشته است.

کاهش شدید صادرات کالا ۸/ ۲۷ و کاهش اندک میزان فروش ۶/ ۴۴ به همراه افزایش شدید قیمت محصول دیگر موضوع مهمی است که در دی‌ماه از سوی فعالان اقتصادی این گروه گزارش شده است. افزایش قیمت محصولات این گروه باعث تشدید وضعیت نابسامان فعالیت گروه پوشاک شده که صنعت پایین‌دستی این گروه محسوب می‌شود؛ صنعتی که چندماه است قعرنشین شامخ است.مهم‌ترین ماده اولیه صنعت نساجی پنبه است. زیربنای رشد و توسعه این صنعت در گروه وضعیت تامین این ماده اولیه، یعنی پنبه است. پنبه تولیدی در داخل کشور هم به لحاظ کمی قادر به تامین نیاز صنایع نساجی نبوده و همچنین کیفیت برخی انواع پنبه تولید داخل استاندارد لازم را ندارد و موجب افزایش بهای تولید منسوجات می‌شود.

بنابراین بخش قابل‌توجهی از پنبه مصرفی در صنعت نساجی وارداتی است و با افزایش نرخ ارز وضعیت تامین ماده اولیه اصلی این صنعت به‌شدت تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشت پنبه به دلیل عدم‌استفاده از دانش کشاورزی مدرن و به دلیل فنی و اقتصادی روندی نزولی دارد. بنابراین تاثیرپذیری این صنعت از نرخ ارز در آینده بیشتر خواهد شد. به گفته فعالان اقتصادی این حوزه برخی موانع ایجادشده از سوی دولت با هدف حمایت از کشاورزان پنبه‌کار نیز بنگاه‌های اقتصادی این صنعت را با مشکل مواجه کرده است. همچنین صنایع پایین‌دستی نساجی از قبیل پوشاک شرایط مساعدی نداشته و جریان درآمد و هزینه بنگاه‌های اقتصادی این گروه از دو سوی تامین مواد اولیه و تقاضای محصول تولیدی تحت فشار قرار گرفته است.

تحلیل شامخ گروه ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی
بررسی مولفه‌های اصلی پیمایش شامخ برای گروه ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی نشان می‌دهد که تولید به میزان معتنابهی کاهش یافته است. این عدد در پیمایش دی‌ماه در بین تمام صنایع کمترین است. همچنین سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها و موجودی مواد اولیه کاهش قابل‌توجهی داشته است. البته میزان سفارش‌های جدید افزایش یافته و استخدام و به‌کارگیری نیروی کار رشد قابل‌توجهی داشته است. ثبت عدد ۵/ ۹۵ برای مولفه قیمت خرید مواد اولیه نشان‌دهنده افزایش شدید بهای مواد اولیه این صنایع است؛ موضوعی که به‌زعم برخی از شرکت‌های بورسی فعال در این حوزه مرتبط با افزایش نرخ ارز است.

همراهی افزایش بهای شدید در مواد اولیه با افت در موجودی انبار مواد اولیه می‌تواند تولید بنگاه‌های این گروه را در ماه‌های آتی با دشواری مواجه کند. کاهش قابل‌توجه فروش محصولات و همچنین کاهش اندک صادرات در دی‌ماه نسبت به آذرماه موضوع دیگری است که مورد اشاره فعالان اقتصادی این گروه قرار گرفته است. فعالان اقتصادی این گروه همچنین به کاهش شدید موجودی انبارمحصول اشاره کرده‌اند. انتظارات البته حاکی از خوش‌بینی فعالان این گروه نسبت به ماه آینده است.

تحلیل‌ گروه صنایع فلزی
شامخ دی‌ماه گروه صنایع فلزی با ثبت عدد ۵/ ۴۵ نشان از تنزل فعالیت‌های این گروه نسبت به ماه قبل دارد. این عدد در مقایسه با شامخ ماه گذشته ۱۰واحد کاهش نشان می‌دهد که رقم قابل‌توجهی است. گروه صنایع فلزی در شهریورماه و مهرماه بالاترین عدد شامخ را در بین تمام صنایع کسب کرده بود. فعالان اقتصادی این گروه کاهش شدید در میزان تولید محصولات، کاهش سفارش‌های جدید، تنزل در سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها و افزایش اندک در به‌کارگیری نیروی کار در دی‌ماه نسبت به آذرماه را گزارش کرده‌اند. همچنان باید گفت، تغییرات نرخ ارز از مهم‌ترین عوامل موثر بر نوسانات بازار محصولات صنایع فلزی در دی‌ماه سال‌جاری بوده است.

با افت جزئی قیمت دلار در ابتدای ماه، نرخ فروش محصولات فولادی هم تا حدودی کاهش پیدا کرد. اما از ابتدای دهه سوم، مجددا دلار افزایش پیدا کرده و قیمت انواع محصولات فلزی از جمله شمش آلومینیوم، صفحات فولادی، انواع ورقه‌های فلزی و میلگرد افزایش یافت. این روند افزایش نرخ ارز در کنار چالش‌های مربوط به تامین انرژی (گاز و برق) صنایع فولاد، مس و آلومینیوم دلیل اصلی افزایش مجدد قیمت‌ها در این ماه بودند؛ موضوعی که از سوی مدیران خرید این گروه نیز اعلام شده است. کاهش شدید تولید و افت فروش داخلی نیز تا حدودی به همین دلیل بوده است.

تحلیل شامخ گروه صنایع غذایی
صنایع غذایی صنایعی با حاشیه سود محدود و رقابت بالا هستند. با توجه به شرایط تورمی اقتصاد و همچنین قیمت‌گذاری محصولات صنایع غذایی از سوی دستگاه‌های نظارتی و افزایش بهای تمام‌شده هر واحد تولیدی، بنگاه‌های این صنعت شاهد ایجاد تغییرات در ساختار هزینه و درآمد هستند که به‌شدت وضعیت کسب‌وکارهای این واحدها را تحت‌تاثیر قرار داده است؛ موضوعی که طی چندماه اخیر توسط فعالان اقتصادی این حوزه گزارش شده است.

تورم همچنین باعث کاهش قدرت خرید خانوارها و کاهش مصرف شده است. شامخ دی‌ماه گروه صنایع غذایی از افت کسب‌وکارهای این گروه نسبت به آذرماه حکایت دارد. این عدد نسبت به شامخ ماه گذشته ۵واحد تنزل داشته است. در حالی که ماه گذشته نیز تنزل در فعالیت‌های این صنعت گزارش شده بود. کاهش قابل‌توجه میزان تولید محصولات، افت شدید سفارش‌های جدید، کاهش موجودی انبار مواد اولیه خریداری‌شده، افزایش سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها در کنار کاهش استخدام نیروی کار مهم‌ترین موضوعات گزارش‌شده از سوی فعالان اقتصادی این گروه است. در کنار موارد یادشده باید به افت شدید میزان فروش و افت شدید صادرات اشاره کرد. فعالان اقتصادی این گروه نسبت به تولید در ماه آینده خوش‌بین هستند.

تحلیل شامخ گروه شیمیایی
گروه شیمیایی با ثبت عدد ۴/ ۴۱ در پیمایش شامخ دی‌ماه رکود در کسب‌وکارهای این گروه را نشان می‌دهد. شامخ این گروه نسبت به عدد ماه گذشته ۱۱واحد تنزل داشته است. براساس نتایج مولفه‌های پیمایش شامخ این گروه، تولید محصولات این گروه به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته و میزان سفارش‌های جدید نیز با افت شدید روبه‌رو بوده است. این در حالی است که مدیران خرید این صنعت در ماه گذشته افزایش در هر دو مورد را گزارش کرده بودند. بهبود اندک سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها و افت اندک در میزان استخدام نیروی کار درکنار کاهش قابل‌توجه موجودی انبار مواد اولیه از مهم‌ترین موضوعات مورد اشاره فعالان این گروه است. همچنین قیمت مواد اولیه به‌شدت افزایش یافته و موجودی انبار محصولات نیز کاهش داشته است. همچنین در فروش داخلی افت شدید و در صادارت اندکی کاهش گزارش شده است.

تحلیل شامخ پوشاک و چرم
تحلیل شامخ گروه پوشاک و چرم در آذرماه با عدد ۶/ ۳۹ تداوم قعرنشینی این صنعت در شامخ دی‌ماه را روایت می‌کند. البته عدد این ماه نسبت به ماه گذشته ۹واحد افزایش داشته تا بتوان به خرید پوشاک در ماه‌های پایانی سال به عنوان اهرم خروج این صنعت از بحران امیدوار بود. طی پنج‌ماه گذشته شامخ این گروه کمترین عدد در بین صنایع مختلف بوده است.

اعداد به‌دست آمده از مولفه‌های پیمایش شامخ طی پنج‌ماه اخیر وضعیت نابسامان کسب‌وکارها در این گروه را نشان می‌دهد.در دی‌ماه کاهش نگران‌کننده میزان تولید، افت شدید سفارش‌های جدید که البته از شدت آن نسبت به ماه قبل کاسته شده، کاهش شدید موجودی مواد اولیه و کاهش اندک در نیروی کار استخدام‌شده گزارش شده است. البته سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها رشد قابل‌توجهی داشته است؛ هرچند میزان فروش به شکل نگران‌کننده‌ای کاهش یافته و صادرات محصولات این گروه تغییری نسبت به ماه گذشته نداشته است. موضوع افزایش بهای مواد اولیه توسط همه مدیران خرید گزارش شده است. با توجه به نزدیک بودن روزهای پایانی سال خوش‌بینی فعالان اقتصادی این گروه نسبت به ماه آینده نیز گزارش شده است./ ایران آنلاین