وام مرابحه چیست و چه شرایطی برای دریافت دارد؟

وام مرابحه چیست؟
آشنایی با انواع وام بانکی کمک می‌کند تا ظرفیت سیستم بانکداری کشور نهایت استفاده شود. وام مرابحه یکی از انواع وام‌های بانکی است که متاسفانه کمتر شناخته شده و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از وام بانکی در واقع از جمله عقود اسلامی است که برای پیشبرد اهداف تجاری و بهبود شرایط زندگی تعبیه شده است.

در سال‌های اخیر وام مرابحه توسط سیستم بانک مرکزی ابلاغ و روند بهبود آن شکل گرفته است. این وام از جمله وام‌هایی است که در راه تحقق بانکداری اسلامی به شکل اجرایی درآمده و به نظر می‌رسد در سال‌های آتی، استفاده از مرابحه چه برای کسب و کارها و چه استفاده شخصی و خانوادگی از آن، افزایش پیدا کند.

وام عقد مرابحه به چه معناست؟
برای بسیاری از افراد، کلماتی مثل وام مضاربه و وام مرابحه آن‌قدر سخت تلفظ می‌شود که حتی برای تحقیق در مورد آن نیز تمایلی ندارند. این در حالی است که استفاده از برخی وام‌ها، کمک بزرگی برای کسب و کارهای بزرگ و کوچک و حتی برخی کارهای شخصی است و می‌تواند گره‌گشا باشد.

وام مرابحه از جمله وام‌هایی است که کاربرد گسترده‌ای از صنایع گرفته تا امروز شخصی را در بر می‌گیرد. البته شرایط خاص این نوع از وام، باعث شده تا به‌جای محوریت پول، کالا محوریت و موضوعیت پیدا کند. به همین علت است که مرابحه بیشتر برای کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا موارد جزئی و فرعی. البته برای برخی خریدها مثل خرید مسکن یا خرید زمین به‌صورت شخصی، که نوعی کالای سرمایه‌ای به‌حساب می‌آید نیز وام مرابحه کاربردهای خاص خود را پیدا می‌کند.

اما مرابحه دقیقا چیست؟ وام مرابحه به عقد قراردادی گفته می‌شود که در آن فروشنده کالا به‌صورت دقیق قیمت خرید کالا را بیان کرده و سودی که قرار است بر روی آن افزوده شود را نیز به اصل مبلغ کالا اضافه می‌کند. نحوه پرداخت قیمت کالا نیز می‌تواند به‌صورت نقدی یا مدت‌دار باشد. همچنین شرایط مدت‌زمان بازپرداخت نیز در قرارداد مرابحه مشخص شده و می‌تواند به‌صورت اقساط مساوی یا غیر مساوی معین شود.

لازم به ذکر است که در برخی از انواع وام مرابحه، هزینه‌های مختلفی که از خرید تا انبارداری و حتی بیمه کالا پرداختی می‌شود، همگی در میزان مبلغ اضافه شده به اصل قیمت کالا، افزوده می‌شود. همچنین ممکن است برخی تخفیف‌ها از طریق تولیدکننده یا توزیع‌کننده به خریدار (بانک) داده شود که باید در قرارداد ذکر گردد.

بازپرداخت وام مرابحه نیز بسته به نوع عقد قرارداد می‌تواند متفاوت باشد. برای مثال بسیاری از بانک‌ها وام مرابحه خرید خودرو را تا ۵ سال و برخی دستگاه و تجهیزات صنعتی را تا ۳ سال تعیین کرده‌اند. اخیرا یک بانک نیمه‌خصوصی، حداکثر زمان یکی از طرح‌های تسهیلاتی خود را که بر اساس بیع مرابحه بنیان گذاشته شده، تا ۱۰۰ ماه اعلام کرده و سقف سود را تا ۱۸ درصد معین می‌کند.

چه بانک‌هایی وام مرابحه می‌دهند و شرایط آن ها چگونه است؟
با توجه به اینکه مرابحه از جمله وام‌هایی است که کاربرد زیادی در صنعت به خود گرفته، اکثر بانک‌ها با قوانینی تقریبا مشابه اقدام به پرداخت وام مرابحه می‌کنند. حتی بسیاری از بانک‌ها با ارائه کارت اعتباری مرابحه تلاش کرده‌اند تا هم دریافت این نوع از وام بانکی را ساده‌تر کنند و هم روند استفاده از این وام با سهولت بیشتری صورت پذیرد.

در حال حاضر برخی از بانک‌هایی که وام مرابحه را در دستور کار خود قرار داده‌اند عبارت‌اند از:

بانک ملی ایران
بانک سپه
بانک صادرات
بانک ملت
بانک ایران‌زمین
بانک انصار
بانک تجارت
بانک کشاورزی
بانک رفاه
و…
بانک‌های مختلف حتی علاوه بر مشخص کردن وام مرابحه به‌صورت مشخص، برخی از طرح‌های ویژه پرداخت تسهیلات را بر اساس عقد مرابحه ایجاد کرده‌اند. اطلاع از طرح‌های مختلف بانک‌ها می‌تواند به افراد برای اخذ وام صحیح کمک کند. در این زمینه استفاده از مشاورانی که به‌صورت تخصصی در زمینه وام و تسهیلات فعال هستند، بهترین راه است.

نحوه بازپرداخت و میزان سود بانکی وام مرابحه نیز کاملا وابسته به نوع قرارداد و بانک مد نظر است. بسیاری از بانک‌ها میزان درصد سود وام مرابحه را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد قرار داده‌اند. البته برخی از بانک‌های خصوصی این میزان را بیش از ۲۰ درصد تعیین و در مقابل برخی ویژگی‌های دیگر را به وام مربوطه اضافه نموده‌اند. انتخاب از بین بانک‌های مختلف ارائه‌دهنده وام مرابحه نیز یکی از مشکلاتی است که ممکن است افراد مختلف در هنگام اخذ این نوع وام با آن مواجه شوند. مشخص است که بررسی وام‌های مختلف با استفاده از مشاوران بی‌طرف گزینه مناسبی خواهد بود.

مدارک مورد نیاز وام مرابحه
هر بانک قوانین خاص خود را برای مدارک مورد نیاز وام مرابحه قرار داده است. برخی از این مدارک که به‌صورت عمومی برای اکثر بانک‌ها مورد نیاز است عبارت‌اند از:

تکمیل دقیق برگ درخواست وام مرابحه
اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی (ترجیحا کارت ملی معتبر) برای اشخاص حقیقی و مدارک محرز کننده هویت اشخاص حقوقی
مجوز فعالیت از مراجعه ذی‌صلاح مرتبط با صنعت یا کسب و کار
مدارک دقیق آدرس محل فعالیت
ارائه مدارک به‌عنوان وثیقه و ضمانت و همچنین ارائه ضامن معتبر بر اساس مبلغ وام مرابحه

برخی سوالات متداول در مورد وام مرابحه
سوالات مختلفی در مورد مرابحه ایجاد می‌شود. هرچند بهتر است برای اطلاعات دقیق در مورد وام مرابحه با کارشناسان وام و تسهیلات گفتگو کنید، اما پاسخ برخی از این سوالات را در ادامه به‌صورت مختصر توضیح می‌دهیم.

وام مرابحه با فروش اقساطی چه تفاوتی دارد؟
در فروش اقساطی نوعی کالا در اختیار شما قرار می‌گیرد که بهای آن را به‌مرور زمان و در اقساط معین‌شده پرداخت می‌کنید. مشخص است که هزینه پرداخت‌شده به‌صورت اقساط، از خرید نقد بیشتر است.

در مرابحه شما به‌صورت کامل از قیمت خرید کالا اطلاع دارید. همچنین می‌دانید که بانک قرار است چه میزان و به چه علت بر روی قیمت کالا بگذارد. همچنین خرید از طریق بیع مرابحه می‌تواند به‌صورت نقد یا اقساط باشد.

مزایای وام مرابحه نسبت به دیگر عقود بانکی چیست؟
هرچند توضیح این موضوع به‌صورت کلی سخت بوده و بهتر است به‌صورت موردی توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گیرد؛ اما در پاسخ کلی به این سوال می‌توان به برخی نکات اشاره کرد.

برخی از مزایای کلی وام مرابحه نسبت به دیگر عقود بانکی عبارت‌اند از:

تنوع بسیار زیاد در کاربردهای این نوع وام بانکی از کسب و کار گرفته تا امور شخصی
انعطاف‌پذیری بسیار بالای این نوع وام با توجه به شرایط مختلف
دست باز متقاضیان وام مرابحه در تعیین نوع بازپرداخت و تعداد اقساط و حتی میزان اقساط به‌صورت مساوی یا غیر مساوی. به این صورت که ممکن است فرد بخواهد در برخی از ماه‌های سال به هر دلیلی مبلغ قسط ماهیانه را به هر دلیلی کمتر معین کند و در برخی ماه‌ها آن را افزایش دهد. همچنین امکان بازپرداخت به‌صورت یکجا نیز وجود دارد.
مبنای این وام کاملا بر اساس بانکداری و عقود شرعی اسلامی است.

منبع