چهار گام تحلیلی در بازار پلیمرها

افزایش تقاضا در روزهای پایانی سال از هم‌اکنون تاثیرگذاری خود را بر بازار اثبات کرده اگرچه واقعیت‌های بازار را باید با نگاهی دقیق و تحلیلی مورد بررسی قرار داد. این بار نیز تابلوخوانی در بازار پلیمرها را به عنوان سبک اصلی در تحلیل این بازار به کار خواهیم گرفت.

  تابلوخوانی بازار پلیمرها

تقریبا تمامی آمارهای معاملاتی برای هفته گذشته از یک هفته مطلوب حکایت می‌کند یعنی به صورت دقیق‌تر می‌توان گفت که دو هفته رویایی برای این بازار به ثبت رسیده آن هم در شرایطی که این آمارها برای هفته‌های متمادی تنها چیزی شبیه به آرزو بوده است. اگر گزارش‌های پیشین «دنیای اقتصاد» در مورد بازار پلیمرها را مطالعه کرده باشید دقیقا این روزهای خوب مورد توجه و حتی پیش‌بینی قرار گرفت و البته مهم‌ترین‌ ابزار برای رصد بازار هم در چارچوب تابلوخوانی بازار پلیمرها بررسی شد. تاکنون در چارچوب تابلوخوانی در بازار پلیمرها به این موارد اشاره کرده‌ایم:

- حجم معاملات و نوسان حجم داد و ستد هفتگی و میزان آن در مقایسه با متوسط امسال و سال گذشته

- جریان عمومی حجم معاملات و دوره‌های رونق و رکود در بازار و مسیر افزایش یا کاهش حجم معاملات

- جریان قیمتی در بازار در چارچوب شاخص قیمت پلیمرهای «دنیای اقتصاد» و توجه به قیمت‌ها در بازار داخلی و نرخ‌های پایه در بورس کالا

- بررسی نسبت‌های معاملاتی و تلاش برای ذهنیت‌سازی از وضعیت معاملات در هفته پیش‌رو و نوسان قیمت‌ها

اگر موارد فوق را برای تشریح بازار به کار بگیریم به این معنی است که باید در ابتدا رخدادهای معاملاتی را به دقت مورد بررسی قرار داده و در نهایت برای گام چهارم ذهنیتی از وضعیت معاملات و نوسان احتمالی قیمت‌ها در دوره‌های زمانی پیش‌رو ارائه کنیم.

  گام اول؛ حجم معاملات

حجم داد‌و‌ستد پلیمرها در هفته گذشته با ۵ درصد کاهش هفتگی روبه‌رو شد و به ۶۱ هزار و ۷۷۱ تن رسید. این رقم اگرچه به نسبت هفته قبل کاهش داشته ولی یکی از ارقام معاملاتی برجسته برای سال جاری مخصوصا نیمه دوم امسال که با آزادسازی قیمت‌ها همراه بود به شمار می‌رود. این در حالی است که حجم معاملات به نسبت متوسط امسال ۳۱/ ۵ درصد و به نسبت متوسط پارسال ۷/ ۱۷ درصد افزایش نشان می‌دهد.

همین دو رقم از وضعیت مطلوب این بازار حکایت دارد. از سوی دیگر حجم عرضه‌ها در هفته گذشته نزدیک به ۸۲ هزار تن بود که به نسبت مدت مشابه در هفته قبل ۲ درصد کمتر بوده است. این رقم اما برای متوسط امسال ۶۹ هزار تن بوده یعنی شرایط مطلوبی را برای حجم عرضه‌ها نیز شاهد هستیم. البته همان‌گونه که در هفته قبل هم به آن اشاره شد کاهش ۵ درصدی حجم عرضه‌ها در طول دو هفته اخیر منطقی به نظر می‌رسد زیرا حجم معاملات هفته قبل پتانسیل افزایش عرضه‌ها را محدود کرده است.

البته کاهش ۲ درصدی حجم عرضه‌ها نشان می‌دهد که شرایط این بازار از حد انتظار ما از لحاظ حجم عرضه‌ها بهتر بوده و همین داده از بالابودن موجودی انبارها در شرکت‌های پتروشیمی خبر می‌دهد. این مطلب به این معنی است که احتمالا عرضه‌های جذاب کمتری در بازار به ثبت رسیده و شرکت‌ها هرچه داشته‌اند گویا رو کرده‌اند. این داده را باید مدنظر قرار داد یعنی حجم عرضه‌های بالاتر از حد انتظار به معنی برخی داده‌های زیرپوستی در این بازار است که در بخش‌های بعدی به بررسی دقیق‌تری نیاز دارد.

اما در فاز تقاضا شاهد هستیم که نزدیک به ۹۹ هزار و ۳۰۰ تن تقاضا در این بازار به ثبت رسیده که به نسبت هفته قبل ۲ درصد کاهش داشته که نزدیک به افت ۲ درصدی حجم عرضه‌هاست.

  گام دوم؛ جریان‌های معاملاتی در دوره رونق

حجم داد‌و‌ستد هفته گذشته در بازار پلیمرها ۶۱ هزار و ۷۷۰ تن بوده یعنی برای دومین هفته در چند ماه اخیر بازار در فاز رونق قرار داشته است. بالابودن حجم عرضه‌ها در هفته گذشته خود محرک اصلی این رشد معاملاتی بود آن‌هم در شرایطی که تقاضا به اندازه کافی وجود داشت.

بالابودن تقاضای موثر برای محصولات نهایی و مصنوعات پلیمری آن هم برای فروش در روزهای پایانی سال را اگر محرک اصلی این وضعیت به شمار آوریم با فرض پایین بودن جدی موجودی انبارها، این تقاضا مستقیما به بورس کالا وارد شده است. این شرایط یعنی هنوز بازار در فاز رونق قرار خواهد داشت و برای هفته پیش‌رو هم انتظار بازاری جذاب دور از ذهن نیست.

البته حجم معاملات به نسبت هفته قبل کاهش داشته و برای هفته جاری هم عقبگرد معاملاتی چندان دور از ذهن نیست. اگر بازار بتواند برای این هفته حجم معاملاتی بالاتر از ۵۵ هزار تن را تجربه کند به معنی یک هفته متعادل همراه با رونق خواهد بود ولی هفته‌ای ایده‌آل به معنی معاملاتی بیش از ۵۹ هزار تن خواهد بود.

همان‌گونه که در گذشته نیز به آن پرداخته بودیم اگر کف معاملاتی امسال را بتوان در هفته ابتدایی آذرماه به شمار آورد و البته این بازار از این زمان تا هفته پایانی آذرماه برای رشد معاملاتی مردد بود ولی مدتی است که جریان افزایشی رشد حجم معاملات را می‌توان به صراحت رصد کرد و این مسیر به معنی رونق عمیقی در بازار پلیمرها خواهد بود که این حوزه معاملاتی را پس از چند هفته دشواری‌، با رونق روبه‌رو خواهد کرد.

این موارد در کل به این معنی است که بازار هم وارد فاز رونق شده و هم این فاز ادامه خواهد یافت و حجم معاملات بیش از ۵۰ هزار تن را می‌توان حتی برای هفته جاری هم احتمالا مشاهده کرد.

  گام سوم و شاخص پلیمرهای «دنیای اقتصاد»

هفته گذشته شاخص پلیمرهای دنیای اقتصاد با ۷۶/ ۰ درصد کاهش به ۹ هزار و ۳۴۵ تومان رسید که کمترین رقم از هفته منتهی به ۸ آذرماه تاکنون است. این روند کاهشی که البته از دو بستر اصلی کاهش قیمت‌های جهانی و نوسان قیمت دلار نیمایی تغذیه شده و همچنین در تقابل عرضه و تقاضا در بورس کالا چکش‌کاری شده است نشان می‌دهد که بازار ناخودآگاه پتانسیل یک جریان کاهشی مستمر را داشته است که این وضعیت در کل بازار آزاد پلیمرها قابل تشخیص است.

این در حالی است که در گزارش‌های پیشین هم از احتمال جرقه‌های رشد قیمتی مخصوصا برای اواخر و اواسط هفته گذشته صحبت کردیم که برای برخی از گروه‌های کالایی پلیمری هم قابل تشخیص بود.

البته کاهش ۷۶/ ۰ درصدی شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد در شرایطی رقم خورده که این افت نرخ در قیمت‌های پایه، با شتاب بالاتری قابل مشاهده بود اگرچه بسیاری از پلی‌اتیلن‌های ترفتالات افزایش نرخ داشتند. در هر حال ذات رقابت برای خرید موجب شد تا شاهد جرقه‌های رشد نرخ در بورس کالا باشیم ولی در کل متوسط قیمت‌ها را می‌توان برای هفته گذشته کاهشی در نظر گرفت.

برای هفته جاری اما شرایط جدیدی حاکم شده است. در قیمت‌های پایه هفته گذشته دلار نیمایی ۸ هزار و ۶۹۴ تومان مورد محاسبه قرار گرفته ولی متوسط هفتگی خرید تا لحظه تنظیم این گزارش ۸ هزار و ۱۶۹ تومان درج شده اگرچه به احتمال قوی تا روز یکشنبه تغییر خواهد کرد.

اگر حتی قیمت‌های جهانی را ثابت یا افزایشی در نظر بگیریم‌، همین سیگنال کاهشی می‌تواند چهره جدیدی از بازار را ترسیم کند. این در حالی است که در هفته گذشته قیمت‌های جهانی مورد محاسبه در نرخ‌های پایه بورس کالا اغلب کاهشی ارزیابی شده بودند و برای هفته جاری با توجه به ثبات نسبی در بازارهای جهانی و جرقه‌های افزایشی پراکنده‌، امکان رشد قیمت‌ها وجود دارد.

با توجه به این دوگانگی شاید امکان اظهارنظر در مورد دورنمای قیمت‌های پایه هفته جاری میسر نباشد و بهتر است تا زمان اعلام قیمت‌های پایه به صورت رسمی صبر کرد.

البته تجربیات گذشته نشان می‌دهد که باید یک میزان ضریب خطا را برای اعلام قیمت‌های پایه در نظر گرفت ولی در کل می‌توان گفت دو سیگنال متناقض در برابر یکدیگر قرار گرفته‌اند که نمی‌توان گفت کدام یک توانمندی بیشتری دارند. این مطلب یعنی در محاسبات اگر قیمت‌های پایه را به صورت مقطعی مورد توجه قرار ندهیم اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد و باید از سایر داده‌ها استفاده بیشتری برد.

با توجه به کاهش محدود قیمت‌ها در شاخص پلیمرهای «دنیای اقتصاد» در کنار حجم نسبتا بالای داد‌و‌ستد در هفته گذشته‌، احتمال آرامش قیمتی را می‌توان مطرح کرد.

  گام چهارم، نسبت‌های معاملاتی

هفته گذشته در برابر هر تن عرضه پلیمرها در بورس کالا، ۲۱/ ۱ تن تقاضا به ثبت رسید که به نسبت هفته قبل از آن تغییر چندانی نداشت. این در حالی است که همین رقم هم در بالاترین میزان خود در ۶ هفته اخیر قرار داشته که نشان می‌دهد جذابیت خرید در دو هفته اخیر به نسبت گذشته فزونی داشته است.

این در حالی است که در هفته قبل ۴/ ۷۵ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفته است که البته به نسبت هفته قبل از آن تقریبا ۵/ ۲ درصد کاهش داشته که به معنی کاهش جذابیت خرید در این بازار به شمار می‌رود گویی عرضه‌هایی در هفته گذشته به ثبت رسیده که از جذابیت کمتری برخوردار بوده است.

اگر تنها همین داده‌ها را در کنار نوسان حجم معاملات به کار ببریم به این معنی است که بازار برای هفته جاری باید با آرامش نسبی همراه شود و پتانسیل رشد قیمت‌ها تنها در چارچوب نوسان تقاضا در برابر عرضه‌ها قابل رهگیری خواهد بود ولی این داده واقعیت‌های بازار را نشان نمی‌دهد، زیرا همه چیز در این اعداد قابل مشاهده نیست.

نگاهی به گروه‌های کالایی مورد معامله در هفته گذشته نشان می‌دهد که اغلب گروه‌ها به نسبت متوسط معاملات امسال از رشد جذابی برخوردار شده است ولی با توجه به تجمیع تقاضای چند هفته اخیر در دو هفته، نمی‌توان از آن به عنوان برتری عرضه بر تقاضا در بازار آزاد یاد کرد.

این در حالی است که حجم معاملات دو هفته پیش یکی از بهترین حجم‌ها در چند هفته گذشته بوده، بنابراین می‌توان از آن به عنوان یک ملاک معاملاتی برای بررسی نوسان حجم داد و ستد استفاده کرد.

همچنین حجم معاملات هفته گذشته حتی به نسبت دو هفته قبل از آن برای برخی گروه‌های کالایی همچون پلی‌پروپیلن نساجی و سبک خطی افزایش جدی داشته و همین رشد در کنار کاهش محدود حجم معاملات کل‌، به معنی کاهش حجم داد و ستد برای گروه‌های کالایی دیگر خواهد بود.

 این وضعیت عمومی هم به این معنی است که اوضاع برای هفته پیش رو‌، ضعیف‌تر از هفته گذشته خواهد بود و بازار با افت تزریق کالا از بورس به بازار روبه‌رو می‌شود.

ناگفته پیداست که کاهش حجم معاملات سیگنالی برای رشد قیمت‌ها در بازار آزاد خواهد بود و بهتر است به این داده توجه کنیم. از سوی دیگر هم‌اکنون برخی گروه‌های کالایی با رشد قیمت‌ها همراه شده‌اند که در کنار ضعف نسبی موجودی انبارها از افزایش نرخ بیشتر در شرایطی که پتانسیل تقویت تقاضا هم وجود دارد حمایت می‌کند. در نهایت می‌توان گفت که بازار از پتانسیل تغییرات فوق برخوردار است و بهتر است به این واقعیت‌ها توجه کنیم.