جزئیات انقباض تابستانی صنعت

بازخوانی شاخص مدیران خرید صنعت، برندگان و بازندگان تولید در پنجمین‌ماه از سال‌جاری را نشان می‌دهد. با اینکه اسکن دقیق صنایع کشور در مردادماه۱۴۰۱، کندی نبض تولید را تایید می‌کند؛ اما شواهدی از ثبات شرایط تولید در دو صنعت خاص و سقوط آزاد سه‌رشته فعالیت صنعتی را نیز نشان می‌دهد. به‌طور کلی در این ماه از بین ۱۲رشته فعالیت صنعتی تنها بخش‌‌‌های «سایر صنایع» و «ماشین‌‌‌آلات و لوازم‌خانگی» فعالیت به‌نسبت کم‌تنش یا پایداری را تجربه کرده‌‌‌اند.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از دنیای اقتصاد، باقی ۱۰رشته فعالیت اما در بخش‌‌‌ها و متغیرهای مختلف، گزارش‌‌‌هایی را درباره نوسان در فروش، صادرات، دسترسی به مواد اولیه، دریافت سفارش و میزان تولید ارائه کرده‌‌‌اند. از آنجا که با بررسی متغیرهایی نظیر دریافت سفارش‌های جدید، فروش کالا، صادرات، موجودی مواد اولیه و میزان تولید در گزارش شاخص مدیران خرید (شامخ)، می‌‌‌توان تصویری دقیق از بخش تولید به دست داد، در این تصویر به‌طور خاص وضعیت نماگرهای میزان تولید و فروش در ۱۲رشته فعالیت صنعتی حاوی اطلاعات بسیار ناگواری از شرایط بنگاه‌‌‌های صنعتی است. از بین صنایع رو به نزول، در مرداد ۱۴۰۱ وضعیت «کاغذ، چوب و مبلمان»، «کانی غیرفلزی» و «نساجی» از همه بدتر بوده است. این رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ها برمبنای گزارش‌‌‌های مدیران خرید، مرداد را در شرایط بسیار سختی پشت سر گذاشته‌‌‌اند.

از آنجا که کل صنایع با کاهش موجودی مواد اولیه، کاهش تولید، کاهش فروش و صادرات و کاهش سفارش‌های جدید روبه‌رو هستند، امید زیاد آنها به تولید در شهریورماه قابلیت اجرایی‌شدن ندارد؛ چرا که مشکلات بسیاری برای پاسخگویی به تقاضاهای جدید دارند. به‌عنوان نمونه، کاهش موجودی انبار در اغلب رشته فعالیت‌‌‌های صنعتی راه را بر پاسخگویی سریع به سفارش‌های جدید خواهد بست و کمبود جدی در موجودی مواد اولیه، سبب اختلال در اوج‌‌‌گیری تولید می‌شود. این موضوع به‌وضوح در صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز یا صنایع کانی غیرفلزی دیده می‌شود.

از نکات قابل تامل درباره وضعیت رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های صنعتی ۱۲گانه در مرداد ۱۴۰۱، امیدواری قابل‌توجه همه رشته فعالیت‌‌‌های صنعتی به رونق تولید در شهریور ۱۴۰۱ است. افت قیمت خرید مواد اولیه در کنار کاهش هزینه تولید، دو موضوع دیگری هستند که از کاهش فشار تورم بر صنایع نسبت به سه‌ماه ابتدای سال ۱۴۰۱ حکایت دارند. البته در حال حاضر بیشترین سطح از فشار تورم روی صنایعی نظیر «سایر صنایع» و «صنایع کانی‌‌‌های غیرفلزی» است که در شامخ صنعت در مرداد ۱۴۰۱ گزارش شده بود.

در این ماه، صنایع از منظر استخدام نیروهای جدید روند کاهشی را تجربه کردند که عمدتا در بخش‌‌‌های چوب و کاغذ و مبلمان، خودرو و قطعه، پوشاک و چرم هستند. بخش‌‌‌هایی نظیر سایر صنایع و لوازم‌خانگی، وضعیتی مناسب را از منظر استخدام نیروی انسانی در مقایسه با ماه قبل تجربه کرده‌‌‌اند. به طور کلی تحلیل ۱۲رشته فعالیت صنعتی از مجرای گزارش شامخ صنعت در مردادماه ۱۴۰۱ گویای سقوط آزاد شرایط تولید صنعتی در کشور است. به‌رغم توفیق نسبی بخش‌‌‌هایی نظیر سایر صنایع و صنعت لوازم‌خانگی ۱۰رشته فعالیت صنعتی وضعیتی بدتر از ماه قبل را گزارش کرده‌‌‌اند.

در مرداد ۱۴۰۱ بخش سفارش‌های جدید که سیگنال تقاضای موثر و تولید در ماه آینده است، فقط دو صنعت غذا و سایر صنایع، وضعیتی بهتر از تیرماه دارند. بدترین سقوط دریافت سفارش در صنعت کاغذ، چوب و مبلمان رخ داده که حدود ۳۲واحد بوده است.

در مرداد ۱۴۰۱ در بخش فروش کالا در بازار داخلی، فقط دو صنعت شیمیایی و سایر صنایع نسبت به تیرماه وضعیت بهتری دارند. بدترین سقوط هم به صنعت لاستیک و پلاستیک مربوط بوده که نسبت به تیر۱۴۰۱ حدود ۳۴واحد کاهش داشته است. در مرداد ۱۴۰۱ در بخش صادرات و فروش خارجی، مدیران خرید صنعت اعلام کرده‌‌‌اند، سه‌صنعت بدون تغییر بوده‌اند و چهار صنعت با رشد صادرات و پنج‌رشته فعالیت صنعتی نیز وضعیتی بدتر نسبت به تیر ۱۴۰۱ داشته‌‌‌اند. بدترین سقوط برای بخش کانی غیرفلزی بوده که حدود ۲۵واحد نزول داشته است.در مرداد ۱۴۰۱ در بخش موجودی مواد اولیه، هفت‌رشته فعالیت با کاهش موجودی مواد اولیه مواجه شده‌اند، سه‌صنعت بدون تغییر بوده‌اند، دوصنعت هم با وضعیت بهتر از تیرماه روبه‌رو شده‌‌‌اند.

بدترین سقوط به بخش نساجی مربوط است که کاهش ۲۷پله‌‌‌ای از سوی مدیران خرید این صنعت در مرداد نسبت به تیر۱۴۰۱ قابل مشاهده است. در مرداد ۱۴۰۱ در بخش میزان تولید، ۹رشته فعالیت وضعیتی بدتر از تیرماه داشته‌‌‌اند، حال آنکه یک‌رشته فعالیت وضعیتی بهتر داشته است و دورشته فعالیت بدون تغییر مانده‌‌‌اند. البته در مرداد۱۴۰۱ نسبت به ماه پیش از آن، صنعت کانی غیرفلزی بدترین سقوط را تجربه کرده که عمدتا به‌واسطه گزارشی است که مدیران خرید داده و ۳۹پله سقوط را نسبت به تیرماه گزارش می‌کند. در ادامه مهم‌ترین نکات درباره ۱۲رشته فعالیت صنعتی خواهد آمد.

صنعت لاستیک و پلاستیک
این صنعت در مرداد امسال سقوط ۲۰واحدی در دریافت سفارش‌های جدید در کنار افت ۳۴پله‌‌‌ای در فروش داخلی نسبت به تیرماه را تجربه کرده است. به‌طور کلی، وضعیت این صنعت خوب نیست و میزان تولید و موجودی مواد اولیه این صنعت هم در وضعیت بسیار بدی قرار دارد؛ وضعیتی که بازگشت به رونق را برای بازیگران این صنعت دشوار کرده است.صنعت فرآورده‌‌‌های نفت و گاز

به‌جز چند متغیر نه‌چندان مهم، همه شواهد شامخ صنعت از وضعیت سخت صنعت فرآورده‌‌‌های نفت و گاز حکایت دارد. تولید آشکارا کم شده و موجودی مواد اولیه به نرخ ۲۶واحد سقوط کرده است. خبر بد اینکه موجودی انبار نیز به مرز ۲۶واحد تنزل پیدا کرده که این موضوع پاسخگویی به تقاضاهای جدید را برای بازیگران این صنعت دشوار می‌کند.

صنایع نساجی
نساجی با وجود برخی مشکلات و مسائل، شرایط به‌نسبت بهتری در مقایسه با برخی رشته فعالیت‌‌‌ها نظیر پوشاک و چرم یا چوب، کاغذ و مبلمان دارد. امید تولید این صنعت نیز بالاست. البته موجودی مواد اولیه این صنعت به کمتر از ۱۹ واحد سقوط کرده و صادرات بالاست. اما موجودی انبار هم در نرخ قابل‌توجهی گزارش شده که پاسخ دادن بنگاه‌‌‌های این صنعت به تقاضاهای جدید را امکان‌‌‌پذیر می‌کند.

صنایع ماشین‌‌‌سازی و لوازم‌خانگی
فعالان این صنعت، یکی از بهترین وضعیت‌‌‌ها را در بین ۱۲رشته فعالیت صنعتی گزارش کرده‌‌‌اند. در گزارش اخیر مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، این صنعت بالاتر از معیارهای برنامه ششم حرکت کرده و در گزارش‌‌‌های گاه و بیگاه وزارت صنعت از میزان تولید کالاهای منتخب صنعتی هم نرخ رشد تولید قابل‌توجه است. با این حال تهدیدهایی هم متوجه این صنعت است. در گزارش شاخص مدیران خرید صنعت در مرداد ۱۴۰۱، میزان سفارش‌ها کاهش یافته که عمدتا ناشی از فشار تورم به خریداران و کاهشی شدن میل آنها به خرید است. امید تولید این صنعت برای ماه آینده با عدد ۷۷ یکی از بالاترین ارقام در بین همه رشته فعالیت‌‌‌های صنعتی است.

صنایع کانی‌‌‌های غیرفلزی
درباره وضعیت بغرنج این صنعت به‌وفور در بخش‌‌‌های بالا گفته شد. بی‌‌‌برقی، مسائل تامین مالی و چالش‌‌‌های سیاستگذار با صنایع معدنی تنگنای خاصی را به این بخش تحمیل کرده است. همین عوامل هم موجب شده‌اند تا صادرات کالا به‌شدت تنزل کرده و فروش داخلی سقوط کند. قیمت خرید مواد اولیه در این صنعت همچنان بالاست.

صنایع فلزی
این صنعت شرایط خاصی دارد. تولید رکودی نشده و در نرخ ۵۰واحد ثابت مانده، ضمن اینکه موجودی مواد اولیه بالاست و صادرات هم روند مناسبی دارد. با این حال مشکل اصلی در فروش داخلی است که در محدوده ۴۳واحد گزارش شده است و از میل کم بازار به خرید تولیدات فلزی کشور حکایت دارد.

صنایع غذایی
صنعت غذا از زمانی که سیاستگذار، در سیاست ارزی، تجاری و تعرفه‌‌‌ای کشور تغییراتی اعمال کرد، افت کرده و جنگ اوکراین و ممنوعیت‌‌‌های صادراتی هم چالش‌‌‌های این صنعت را دوچندان کرده است. بر این مبنا نمی‌‌‌توان انتظار داشت که به‌زودی صنعت غذا به دوره رونق برگردد. قیمت بالای خرید مواد اولیه و کاهش قابل‌توجه فروش داخلی به‌خوبی این وضعیت را نشان می‌دهد.

صنایع شیمیایی
شامخ صنایع شیمیایی در مرداد ۱۴۰۱ به سطح کم‌‌‌سابقه ۴۷ برگشته که وضعیتی کاملا رکودی را نشان می‌دهد. اعداد این صنعت در همه متغیرهای اصلی و فرعی در جایی بالاتر و پایین‌‌‌تر از مرز رکود در حرکت است. جای امیدواری است که موجودی مواد اولیه این صنعت برای پاسخگویی به رشد احتمالی تقاضا کافی است؛ اما کاهش فروش داخلی و خارجی این صنعت، امیدواری به افزایش دریافت سفارش‌ها را کمرنگ کرده است.

صنایع کاغذ، چوب و مبلمان
این صنعت که در ماه‌‌‌های ابتدایی سال وضعیت بسیار مناسبی را به لحاظ تولید، فروش، صادرات و دریافت سفارش‌ها تجربه می‌‌‌کرد، حالا به فاصله کوتاهی از آن دوره به‌سرعت به سمت رکود در حرکت است و شامخ کل آن از انقباض جدی این بخش در مرداد ۱۴۰۱ خبر می‌دهد. همزمانی سقوط فروش و دریافت سفارش‌ها به مرز عدد ۳۰ رسیده که بهترین شاهد برای وضعیت رکودی این صنعت است.

صنایع خودرو و قطعه
این صنعت که وضعیت آن به تفصیل در روزهای گذشته در صفحه خودرو آمد، آشکارا شکلی از فعالیت را بازنمایی می‌کند که رکودی یا رو به سقوط است و با آنچه مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت گزارش می‌کنند، فاصله بسیاری دارد. بدترین خبر درباره این صنعت، کاهش ملموس تولید و سفارش‌‌‌گیری است؛ موضوعی که می‌‌‌تواند برای رشد تولید در ماه‌‌‌های آتی در بنگاه‌‌‌های این بخش از صنعت کشور دردسرهای جدی ایجاد کند.

پوشاک و چرم
این حوزه نیز از جمله بخش‌‌‌هایی است که شرایط خوب آن تغییر کرده و به سمت رکود در حرکت است. سقوط شامخ کل این صنعت به سطح کم‌سابقه عدد ۳۵ گویای وضعیتی است که بر این بخش حاکم است. کاهش شدید میزان سفارش‌ها، در کنار کاهش زیاد فروش داخلی و صادرات این صنعت، راز افت تولید این بخش را برملا می‌‌‌سازد. با اینکه تورم امروز اثر بسیار کمتری بر این بخش در مقایسه با ماه‌‌‌های پیشین دارد، اما همه شواهد از یخبندان جدی در صنعت پوشاک و چرم حکایت دارد. تنها عاملی هم که می‌تواند این شرایط را تغییر دهد، احتمالا افزایش تقاضاست.

سایر صنایع
می‌توان ادعا کرد، این بخش از صنایع کشور بهترین شرایط تولید را در مردادماه ۱۴۰۱ داشته است. چشم‌‌‌انداز تولید و فعالیت آن هم در آینده مثبت گزارش شده و میزان موجودی مواد اولیه، موجودی انبار یا مواردی از این دست هم این موضوع را تایید می‌کند.