از جعل چک چطور جلوگیری کنیم؟

چک های بین بانکی یا رمزدار بنا به درخواست مشتری توسط بانک به عهده یکی دیگر از بانکها با استفاده از رمز صادر می شود. وجه این چک ها به طور نقدی قابل پرداخت نیست و باید به حساب متقاضی در بانک مقصد واریز شود.

هرچند که با توسعه مبادلات الکترونیکی و ایجاد شبکه‌های "ساتنا" و "شبا" استفاده از چک‌های رمزدار به عنوان عاملی تاثیرگذار در کاهش مبادله حجم بالای پول نسبت به گذشته کمتر شد، اما هنوز هم جزء مهمی از شبکه بانکی محسوب می شوند که البته در این حالت مواجه با چک های بین بانکی جعلی و تقلبی نیز به مانند سایر اوراق بانکی قابل انکار نیست.

اگر چه بنا به گفته بانکداران موارد تقلبی چک‌های رمزدار بسیار اندک است ولی به دلیل حساسیت بالای این اوراق اخیرا بانکها نسبت به رعایت الزامات تعیین شده برای وصول این قبیل چک ها که اغلب تا پیش از این هم ابلاغ شده بود، به شعب تحت مدیریت خود تذکر داده و خواهان اجرای تمامی موارد امنیتی نسبت به دریافت چک های بین بانکی شدند.

براین اساس بانکها جهت جلوگیری از وصول چک‌های رمزدار جعلی، به شعب خود نسبت به اخذ استعلام تلفنی مشخصات چک از امضاء‌داران مجاز شعبه صادر‌کننده چک رمزدار با توجه ویژه به سری و سریال درج شده بر روی برگ چک تاکید کردند.

کنترل دقیق‌تر اصالت برگ چک‌های رمزدار از جمله از طریق به کارگیری دستگاه"UV" دیگر موردی است که شعب بانک‌ها نسبت به رعایت آن ملزم شده اند.

همچنین به روسای شعب تاکید شده تا اقلام باز مرتبط با چک‌های رمزدار بر عهده سایر بانک‌ها را به دقت تحت کنترل داشته باشند.

کم نیستند کسانی که برای شکایت در زمینه جعل چک‌هایشان به بانک‌ها و کلانتری‌ها مراجعه می‌کنند، افرادی که در اغلب موارد اگر برخی حساسیت‌ها را رعایت کرده بودند به باتلاق دردسرهای بعدی نمی‌افتادند.

اگر می خواهید جزو آن دسته افراد نباشید که با حسرت دردسرها، دوندگی‌ها و اضطراب‌هایشان را بازگو می‌کنند، این نکات را به کار بگیرید:

امضاهای خیلی آسان و خیلی پیچیده را فراموش کنید
امضاهای ساده به سادگی جعل می‌شود و امضاهای شلوغ و پیچیده از دقت متصدی بانک در نحوه پیچ و خم‌های امضاء هنگام ازدیاد ارباب رجوع کم می‌کند.

همیشه امضاهایتان را با نام و نام خانوادگی خود همراه کنید چرا که دستخط شما حین نوشتن‌ نامتان، خود در بردارنده گونه‌ای سبک خاص است که جعل امضاء را همراه با نوشته نامتان، برای جاعلان سخت می کند.

چک ها را با یک قلم بنویسید
بهتر است به جای هرنوع قلمی، از خودکار استفاده کنید. جوهر خودکارهایی از یک رنگ مشابه معمولی ولو به مقدار اندک با خودکار دیگر تفاوت دارد، این تفاوت رنگ، جعل را سخت خواهد کرد.

دسته چک‌های‌ خود را دور از دسترس عموم قرار دهید
چک‌ها و اسناد دیگرتان را در جایی نگهداری نکنید که دسترسی به آن برای افراد آسان باشد، همچنین به یاد داشته باشید وقتی دسته چک خود را روی میز گذاشته‌اید یا درون جیب کت و داخل کیف‌تان است، اگر برای لحظاتی هرچند کوتاه هم از میز یا محل آویزان بودن کت و گذاشتن کیفتان دور می شوید.

دسته چکتان را با خود ببرید. همیشه این ضرب المثل را زمزمه کنید و به یاد داشته باشید که «مالت را سفت بچسب تا همسایه‌ات را دزد نکنی.»

مبلغ چک را به ریال، تومان، عدد و حروف بنویسید

هیچ‌گاه نگویید ممکن است دیگران برای این همه حساسیت مسخره‌ام کنند، به یاد داشته باشید که مسخره شدن برای همراه داشتن یک جلیقه نجات مسخره بهتر از غرق شدن و پذیرش مرگ در دریاست.

روی مبلغ چک چسب شیشه‌ای بچسبانید
روی آنچه می‌نویسید به ویژه بخشی که مبلغ قابل پرداخت را مشخص کرده‌اید چسب شیشه‌ای بچسبانید و آن را با سر ناخن خود به کنده شدن حساس کنید.

هرچند برخی جاعلان راه کندن چسب را می‌دانند ولی این موضوع نباید باعث شود که شما هم کار آن‌ها را آسان‌تر و سریع‌تر کنید.
از نوشتن چک در «وجه حامل» تا حد امکان خودداری کنید.

تا حد امکان از نوشتن چک در وجه حامل خودداری کنید. هنگام صدور چک نیز ابتدا مواردی چون تاریخ و مبلغ را کامل کرده سپس آن‌ را امضاء و مهر کنید.

هیچ گاه قبل از صدور چک‌هایتان آنها را امضاء یا مهر نکنید، آنچه را هم که در برگه‌های چک می‌نویسید بهتر است در ته برگ دسته چک یادداشت کنید.

اگر از افرادی چک می‌گیرید که شناختی درباره آن‌ها و میزان اعتبارشان ندارید از شعب بانک مربوطه درباره حساب مورد نظر اطلاع کسب کنید، برای قبول چک‌های تضمینی‌، رمزدار و مسافرتی هم قبل از معامله با شعب بانکی نزدیک محل درباره اصالت و جعلی نبودنشان تحقیق کنید.

صدور چک «سفید امضاء» ممنوع!
از صدور چک‌های به اصطلاح «سفیدامضاء» حتی برای اقوام و آشنایان خودداری کنید، هرگاه اوراق بهادار و چک‌هایتان به سرقت رفت بلافاصله بانک مربوطه، مراجع انتظامی و قضایی را مطلع کرده و از آن‌ها آگاهی و راهنمایی‌های بیشتر در این زمینه جویا شوید.
حتماً متن چک را با یک نوع خودکار بنویسید تا در صورت دست بردن به متن آن جعلی بودن آن مشخص شود.

تاریخ چک را افقی، عمودی، به عدد و به حروف درج کنید
تاریخ چک را به صورت افقی و عمودی به صورت عددی و به حروف درج کنید و همچنین جلوی تمامی قسمت‌های پر شده را ببندید و در هنگام امضاء چک، طوری امضاء شود که آثار امضاء روی برگه‌های دیگری از دسته چک حک نشود.

منبع: یاسا