تاکتیک‌هایی برای بقای بنگاه‌ها

سیالیت شرایط، شدت و سرعت تغییرات را همه می‌دانیم و با ابهام‌ها، عدم قطعیت‌ها و شرایط مه‌آلود این روزها در محیط کسب و کار آشنا هستیم؛ اینکه در شرایط موجود نوعی مدیریت بحران و استراتژی‌های کوتاه برد اتخاذ کنیم؛ برای وقوع هر احتمال سناریو داشته باشیم؛ مدیریت توام با چابکی، سنجیده و هوشیارانه داشته باشیم، انضباط مالی پیشه کنیم، نگاه توام با امیدواری آینده در افراد و تیم‌ها را به جای پرداختن و تمرکز بیش از حد بر گذشته تقویت کنیم.

اینکه در شرایط بحرانی و اضطرار می‌توانیم سریع‌تر یاد بگیریم و دانش جدید خود را به کار ببندیم؛ اینکه سازمان می‌تواند سبکبارتر شود و خود را از برخی انباشتگی‌ها رها کند؛ در گفتمان با ذی‌نفعان با اشاره به وضع و شرایط بحرانی صراحت لهجه بیشتر و شفاف تری به کار ببرد؛ هوشمندی و پاسخگویی بیشتری را از کارکنان مطالبه کند و خود نیز صادق‌تر و صریح‌تر از همیشه باشیم؛ پیش‌فرض‌های نهادینه‌شده پیشین را به پرسش و چالش بگیریم و آماده هر شرایطی باشیم؛ ایده‌های خوب تجاری را از هر کجا و هر کس بگیریم؛ پردازش و عملیاتی کنیم؛ شیوه‌های آزمون و خطای توام با ریسک را به حداقل برسانیم و آماده گرفتن تصمیم‌های سخت باشیم.
 

برنامه‌های توسعه‌ای بزرگ، پرریسک و توام با سرمایه‌گذاری گسترده را اگر نه تعطیل، اما تعلیق کرده و به تعویق انداخته و ضمن آمادگی برای روزهای مناسب بدانیم وقت کلنگ‌زدن پروژه‌های جدید نیست و باید روی پروژه‌هایی که در بخش‌های قابل‌ملاحظه‌ای پیشرفت کرده اما به اتمام نرسیده است، تمرکز کنیم.

این اقدامات باید بتواند بقای بنگاه ما را به‌عنوان سرمایه ملی تضمین کند؛ سرمایه انسانی کارآمد، مادی و برند ما را محافظت کند؛ بازار و سبد محصول ما را در وضعیت مطلوبی حفظ و بهبود دهد؛ وفاداری مشتریان را تضمین کند و ما را به افق‌ها، چشم‌اندازها و اهداف ترسیم شده برساند.

بنابراین باید در ابتدا راه را برای ورود ایده‌های خلاقانه جدید بیش از پیش هموار کنیم سپس از جنبه‌های بازدارنده گذشته و با میدان دادن به بناهای نوین با هدف رهایی از انباشتگی‌های بیهوده رها شویم.

در گام بعدی نیز در مفاد تحریم‌ها و تاثیرش در قراردادهای آتی دقت حقوقی را داشته باشیم.

چه نگرش‌ها و بسترهای فکری پشتیبان اتخاذ این راهبردهاست؟

الف: تنش خلاق

ب: تخریب خلاق

ج: هوشیاری و احتیاط

اصطلاح متناقض نمای تنش و تخریب خلاق را از شومپیتر اقتصاددان اتریشی وام گرفته‌ایم. برای اینکه بتوانیم نوعی مدیریت تناقض را در شرایط دشوار کنونی تئوریزه کرده و بر ضرورت نواندیشی و تغییر نگرش به منظور دستیابی به عملکردی منعطف و متناسب با شرایط یاد شده تاکید کنیم.

بدیهی است هم «تنش خلاق» و هم «تخریب خلاق» راه را برای عملکردی جسورانه‌تر و توام با شجاعت و اعتماد به نفس فراهم خواهد کرد.

برای رسیدن به خروجی مورد انتظار چه کاری انجام دهیم؟

الف: یک کمیته اضطراری در سطح مدیران ارشد تشکیل شود که با کسب اطلاعات به روز سیاسی، اقتصادی و تجاری سریع‌تر تصمیم بگیرند.

ب: پویایی در اتخاذ تاکتیک‌های متناسب با شرایط سیال کنونی، انسجام و همسویی استراتژیک و مطالعه جدی روی آن دسته از تهدیدهایی که قابلیت تبدیل به فرصت را دارند و کار متمرکز روی دفع تهدیدها.

ج: تغییر منعطف ساختارها با مضمون چابکی و هوشمندی.

د: به کارگیری ساز و کارهایی برای حفظ اموال، تجهیزات و نفرات با مضمون حقوقی، ایمنی و امنیتی.

هـ: مدیریت نقدینگی جامع ورودی و خروجی، انضباط مالی و بهینه‌سازی هزینه‌ها.

و: بازنگری و تجدید ساختار با نگاه به بازارهای تامین سرمایه و نظارت روزانه بر کلیه هزینه‌ها.

در این زمینه‌ها نگاه ما باید به صادرات به ویژه تلاش هدفمند در راستای کم کردن هر چه بیشتر وابستگی ارزی و حرکت به سمت توسعه صادرات استوار باشد.

ضمن اینکه تمرکز بر تعمیرات و خدمات، بازارسازی با نگاه به بازارهای جدید و بازارهای خود اتکا می‌تواند راهگشای بازنگری بنگاه‌ قرار گیرد.

همچنین در شرایط کنونی دولت و مجلس نیز مستثنا نیستند و باید با کنار گذاشتن نسخه‌های تکراری و اغلب شکست خورده پیشین، با درک شرایط فوق‌العاده کنونی و بهره‌گیری از آن به‌عنوان یک فرصت برای اصلاح و بهبود موثر عملکرد با لحاظ کردن همگرایی و حداکثر چابکی توام با پاسخگویی مسوولانه، در مسیر بن بست شکنی و گره‌گشایی جدی و برداشتن موانع از پیش پای فعالان اقتصادی گام برداشته و در فعال‌سازی چرخه اقتصادی کشور بیش از پیش سهیم باشند.

در اینجا به برخی از مهم‌ترین اقدامات فوری مورد انتظار از دولت و مجلس اشاره می‌شود:

۱- تسریع در صدور مجوز‌ها و ترخیص کالاهای مرتبط با تولید اعم از مواد اولیه و قطعات از گمرکات کشور برای آزادسازی سرمایه‌های ملی متراکم و راکد در گمرکات کشور به منظور رونق تولید.

۲- تقویت ساز و کارهای صادرات به کشورهای همسایه از طریق پذیرش و تضمین ریسک‌های مرتبط به ویژه کشورهای عراق، افغانستان و پاکستان.

۳- استفاده از ظرفیت بانک‌ها و بهره‌گیری بهینه از آنها در به کارگیری مکانیزم‌های گشایش اعتبارات اسنادی داخلی (LC داخلی) به منظور رونق‌گیری و روان‌شدن معاملات و سوق‌دادن معاملات در قالب اعتبارات اسنادی.

در شرایطی که کاهش بودجه عمرانی دولت اغلب بنگاه‌ها را مجبور به عملکرد انقباضی کرده، این امر به‌عنوان یک راه‌حل اساسی برای ایجاد تضمین دریافت مطالبات، کاهش ریسک، اطمینان بخشی لازم برای سرمایه‌گذاران و پیمانکاران از یکسو و کمک به حفظ اشتغال و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید از سوی دیگر ضروری است.

۴- اخذ مشاوره از بخش خصوصی واقعی و نه خصولتی‌ها در شرایط کنونی جهت راهگشایی بیشتر امور و جلوگیری از دوباره کاری.

منبع: دنیای اقتصاد