ایست معاملات روی کف ۷۰ هزار تنی

البته برخی از جرقه‌های رشد نرخ هم یادآوری می‌کرد که هنوز بازار از پتانسیل تکانه‌های قیمتی برخوردار است اگرچه نزدیکی به ماه رمضان بسیاری از داده‌های افزایشی را محدود کرده است. انتظار برای اعلام قیمت‌های پایه هم موجب شده تا بخشی از داده‌های واقعی در بازار مغفول باقی بماند، اگرچه قدرت تاثیرگذاری این سیگنال نه‌تنها پابرجاست بلکه تقویت هم شده است. در نهایت بازار هنوز از هشدار برای کاهش حجم تولید فاصله نگرفته و اگر این هشدار با تهدیدات قیمتی نیز همراه شود نگرانی‌های جدید و قوی‌تری را به همراه خواهد داشت.

افزایش محدود شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد

شاخص قیمت پلیمرهای «دنیای اقتصاد» در هفته گذشته رشد ۲۴/ ۰ درصدی داشت که از رشد شکننده قیمتی در کل بازار حکایت دارد. این در حالی است که شاهد رشد محدود حجم معاملات بودیم؛ ولی به رغم این رشد، باز هم بازار پلیمرهای بورس کالا با رشد قیمت‌های محدودی همراه شد.

به‌صورت دقیق‌تر شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد در هفته گذشته به بیش از ۱۰ هزار و ۹۰۰ تومان رسید که این رقم بالاترین رقم ثبت شده در این بازار از اوایل اسفندماه تاکنون است. البته اگر شاهد رشد بیشتر این شاخص باشیم، می‌توان از هم‌اکنون عنوان کرد که بازار پلیمرها ممکن است یک رکوردشکنی قیمتی را هم به ثبت برساند؛ البته این ادعا به شواهد بیشتری نیاز دارد. در کل می‌توان گفت که این شاخص قیمتی از اواسط اسفندماه تاکنون در مسیر افزایش قرار داشته و این روند صعودی تاکنون تداوم داشته است.

البته این روند کلی که معرف قیمت‌های کشف شده در بورس کالاست با رخدادهای قیمتی در بازار داخلی در تضاد است که این پارادوکس دو هفته است که در حال خودنمایی بوده و هرچه این روند متناقض ادامه یابد تغییر فاز این بازار جدی‌تر خواهد شد. البته از هم‌اکنون نمی‌توان هیچ اظهارنظر قاطعی در مورد شرایط کلی در بازار داشت؛ ولی با اعلام قیمت‌های پایه داده‌های بهتر و مهم‌تری را شاهد خواهیم بود. اینکه میزان نوسان قیمت‌های پایه در بورس کالا همان اثر را بر قیمت‌های کشف شده در بورس داشته باشد، مطلبی است که در آینده قابل مشاهده خواهد بود؛ ولی اثرگذاری این روند بر کلیت بازار چندان دور از ذهن نیست.

وضعیت معاملات پلیمرها در بورس کالا

حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا در ۳ هفته اخیر نسبتا ثابت بود و ارقامی بیش از ۷۰ هزار تن را به ثبت رساند. این مطلب نشان می‌دهد که بازار با همین وضعیت به تعادل نسبی دست یافته ولی همین سیگنال را هم باید با دقت بالایی مورد بررسی و شاید نقد قرار داد.

در ۳ هفته اخیر چند سیگنال اصلی را شاهد هستیم که مهم‌ترین‌ آنها ثبات نسبی عرضه در فاصله‌ای بین ۷۴ تا ۷۸ هزار تن است، گویی بازار همین رقم را جبرا پذیرفته است آن‌هم در شرایطی که نیاز به افزایش عرضه‌ها به وضوح حس می‌شود. در همین زمان حجم تقاضا بین ۱۱۴ تا ۱۳۰ هزار تن نوسان داشته یعنی تقاضای بالایی در این بازار به ثبت رسیده است.

در همین بازه زمانی هم همیشه بیش از ۹۳ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفته است. همین موارد نشان می‌دهد که معاملات در بورس کالا چیزی از التهاب کم ندارد آن‌هم در شرایطی که در برخی اوقات رکوردهای مهمی هم ثبت شده است.

به‌عنوان مثال درصد داد‌و‌ستد عرضه‌ها در هفته‌های اخیر حتی به بیش از ۵/ ۹۶ درصد افزایش یافته است که بالاترین رکورد ثبت‌شده از زمان آزادسازی یا همان نیمایی شدن قیمت‌ها در بورس کالاست. در مورد نسبت تقاضا به عرضه‌ها نیز همین شرایط صادق است یعنی در برابر هر تن عرضه بعضا بیش از ۷۴/ ۱ تن تقاضا به ثبت رسیده که بالاترین رقم ثبت‌شده از مهرماه سال قبل یا همان قیمت‌گذاری بر اساس دلار نیمایی و آزادشدن سقف مجاز قیمت‌ها در بورس کالاست.این موارد نشان می‌دهد که بازار قطعا به عرضه‌های بالاتری نیاز دارد و اگر بتوان این حجم از عرضه مورد‌نیاز را تا‌مین کرد سیگنال حمایتی مهم در برابر بازار ترسیم خواهد شد و البته اگر کم‌توجهی به عرضه‌ها را شاهد باشیم پتانسیل رشد جدی قیمت‌ها را باید مطرح کرد که از همه مهم‌تر حجم تولید را محدود می‌کند.

البته برای هفته گذشته شاهد رشد ۶ درصدی عرضه‌ها در بورس کالا بودیم که بخشی از التهاب در این حوزه را متعادل ساخت و موجب شد تقاضا نیز کمتر از یک درصد کاهش یابد. اثرگذاری این موارد هم به رشد ۳ درصد حجم معاملات در بورس کالا منتهی شد و شاهد بودیم که حجم معاملات پلیمرها به نزدیکی ۷۹ هزار تن رسید که بالاترین رکورد ثبت‌شده در ۶ هفته اخیر به‌شمار می‌رود. البته هنوز داده‌های بورس کالا از پتانسیل التهاب در این بازار خبر می‌دهد یعنی زیر پوست بازار خبرهایی است که می‌تواند با چند جرقه قیمتی به تغییرات جدیدی در این بازار منتهی شود.

البته همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد وضعیت تولید در صنایع تکمیلی را باید مهم‌ترین داده اثرگذار بر بازار به‌شمار آورد، زیرا ارزش افزوده، اشتغال و فعالیت‌های تجاری در بازار را معطوف به خود می‌سازد.در کنار واقعیت‌های معاملاتی در بازار پلیمرها می‌توان به یک سیگنال جانبی دیگر هم اشاره کرد و آن رهگیری حجم تولید در صنایع مصرف‌کننده محصولات شیمیایی است تا جایی که می‌توان گفت رهگیری این بازار به بررسی رخدادهای تولیدی در صنایع میان‌دستی (صنایع بزرگ بین صنایع بالادستی برجسته و صنایع پایین‌دستی مصرف‌کننده مواد اولیه) کمک می‌کند.

در هفته گذشته حجم معاملات در بازار محصولات شیمیایی بورس کالا به بیش از ۳۰ هزار و ۴۰۰ تن رسید که رشدی ۱۶ درصدی را در مقایسه با هفته قبل از آن ترسیم می‌کند. این در حالی بود که حجم عرضه‌ها رشدی یک درصدی و تقاضا افزایش ۱۱ درصدی داشت. در نهایت ۷۷ درصد از عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت که این نرخ بالاترین درصد معامله از زمان نیمایی شدن قیمت‌ها تاکنون است. این وضعیت را باید جدی گرفت زیرا نشان می‌دهد بخشی از نگرانی‌ها در مورد کاهش حجم تولید مرتفع شده و داده‌ای حمایتی برای کل بازار به‌شمار می‌رود.

روزهای آرام قیمتی در بازار آزاد

ثبات نرخ‌های پایه در بازار محصولات پتروشیمی بورس کالا موجب شد تا نوسان قیمت‌ها هم در این بازار از سمت این سیگنال مهم به نسبت آرام باشد. البته نوسان نسبی حجم عرضه‌ها در طول فعالیت دو هفته اخیر در بورس کالا موجب شد تا اندک نوسان قیمتی هم در این بازار به ثبت برسد اما در کل بازاری با ثبات با میل به کاهش قیمت‌ها را شاهد بودیم. همین تمایل به افت نرخ را باید جدی گرفت آن‌هم در شرایطی که طی ۳ هفته مستمر حجم معاملات پلیمرها در بورس کالا نسبتا ثابت بوده است.

در زمانی که حجم معاملات به‌صورت کلی ثابت است ولی قیمت‌ها کاهشی است باید این نگرانی را مطرح کرد که حجم تقاضای واقعی نزولی بوده است. از سوی دیگر نوسان قیمت‌ها در بورس کالا هم خود یک سیگنال مجزا به شمار می‌رود که باید اثر آن را در بازار داخلی مورد توجه قرار داد. این وضعیت به این معنی است که هم نزدیکی به ماه رمضان بخشی از تقاضا را محدود کرده و هم مصرف‌کنندگان واقعی بخشی از نیاز خود را از منابع موجود در واحدهای تولیدی تا‌مین می‌کنند گویی هنوز هم برخی از خریدهای سال گذشته در واحدها باقی مانده است. البته این وضعیت یعنی خریداران اصلی دیگر تقاضای خود را کمتر از بازار داخلی تامین کرده و احتمالا به بورس کالا مراجعه کرده‌اند.

با توجه به روند نزولی نسبی قیمت‌ها در بازار داخلی آن هم در شرایطی که جرقه‌های مهمی از رشد قیمت‌ها در گوشه و کنار بازار مشاهده می‌شود باید گفت که امکان تغییر فاز نرخ طبیعتا وجود دارد و این وضعیت می‌تواند تغییراتی پیش‌بینی‌نشده را به همراه داشته باشد و هرچقدر این شرایط یعنی روند نزولی قیمت‌ها تداوم داشته باشد، احتمالا تغییر فاز بازار هم عمیق‌تر و قوی‌تر خواهد شد.

نکته مهم دیگر نزدیکی به ماه رمضان است و همین سیگنال از هم‌اکنون اثرگذاری خود را آغاز کرده یعنی برای برخی از گروه‌های کالایی با کاهش تقاضا و برای برخی دیگر با افزایش نیاز به خرید مواد اولیه خودنمایی کرده است. این شرایط کلی البته تاکنون اثرگذاری کاهشی بیشتری بر بازار داشته است ولی هنوز هم باید منتظر ماند تا تاثیر نهایی را در آغاز ماه رمضان مشاهده کرد.

مهم‌ترین سیگنال پیش‌نگر در بازار پتروشیمی

قیمت‌های پایه در بورس کالا را شاید بتوان مهم‌ترین سیگنال پیش‌نگر در بازار پتروشیمی به شمار آورد اگرچه این هفته بعد از دو هفته شاهد اعلام قیمت‌های پایه به‌صورت رسمی هستیم یعنی میزان اثرگذاری داده‌های مختلف به نسبت هفته‌های قبل بیشتر است و داده‌های مهم در این دو هفته تجمیع شده و بر نرخ‌های پایه اثر می‌گذارد اما از هم‌اکنون انتظار داریم نوسان قیمت‌های پایه جدی‌تر از دوره‌های قبل باشد.

آخرین قیمت‌های پایه اعلامی در بورس کالا با دلار ۸ هزار و ۹۵۰ تومان برای متوسط قیمت دلار نیمایی مورد محاسبه قرار گرفته است. اما هم‌اکنون این نرخ نزدیک یا بیشتر از ۹ هزار و ۳۰۰ تومان است یعنی تنها بر پایه همین یک سیگنال نزدیک به ۴ درصد رشد قیمت‌ها را باید مدنظر قرار داد.

این داده را باید جدی گرفت آن هم در شرایطی که در آخرین قیمت‌های پایه شاهد یک عقبگرد قیمتی در بورس کالا بودیم و از همان زمان تاکنون تاثیرات این روند نزولی را می‌توان در نرخ‌های کشف شده در بورس و بازار مشاهده کرد. این در حالی است که در ماه‌های اخیر شاهد رشد نرخ در بازارهای جهانی هم هستیم اگرچه برای گروه‌های کالایی مختلف، این وضعیت متفاوت بوده اما روند کلی در بازارهای بین‌المللی افزایشی بوده است.

به‌عنوان یک شاخص مشخص می‌توان از نوسان قیمت نفتا یا همان مهم‌ترین خوراک مایع در صنایع پتروشیمی در جهان یاد کرد که مدتی است در مسیر افزایش بوده و رشد نرخ‌های بزرگی را به ثبت رسانده است. بهای هر تن نفتا در اوایل سال جاری میلادی کمتر از ۴۵۰ دلار بر هر تن در بازارهای آسیایی بوده که این نرخ هم‌اکنون (اواخر هفته گذشته میلادی) به بیش از ۵۶۰ دلار رسیده است.

این روند البته در هفته‌های اخیر باز هم تداوم داشته و می‌توان گفت که نرخ‌های موجود با کمی اغماض در بالاترین رقم در ۶ ماه اخیر قرار داشته است.البته در آخرین معاملات نفت خام در بازارهای جهانی شاهد یک کاهش نرخ جدی بودیم که در کنار افت قیمت‌ها در بازار سهام آمریکا نقش‌آفرینی کرده است. به‌صورت دقیق‌تر روند عمومی در بازار جهانی نفتا هنوز از افت قیمت‌ نفت خام اثر نپذیرفته است ولی این احتمال وجود دارد که شاهد اثرگذاری این داده در روزهای آینده باشیم.

 البته تاثیرپذیری بازار پتروشیمی از نوسان قیمت نفت خام یا نفتا نیاز به زمان دارد و به سرعت شاهد آن نخواهیم بود که حتی به‌رغم افت قیمت جهانی نفت، کاهش بهای پتروشیمی‌ها به ثبت برسد و حتی ممکن است عکس این روند را هم شاهد باشیم.

به‌صورت دقیق‌تر هنوز بازار محصولات پتروشیمی خود را با رشد قیمت مواد اولیه خود وفق نداده و اثرگذاری رشد قیمت نفتا در بازار پتروشیمی سرشکن نشده است.این نکته یعنی آن‌که روند افزایشی قیمت‌های جهانی هنوز امکان تداوم دارد حتی اگر قیمت جهانی نفت خام چیزی شبیه به سقوط آزاد را تجربه کند.

با توجه به تمامی موارد فوق پتانسیل رشد قیمت‌های جهانی را باید در نظر گرفت که در کنار امکان رشد قیمت‌ دلار نیمایی به معنی احتمال افزایش قیمت‌های پایه در نرخ‌های اخیر است.

البته تجربه نشان داده که بدنه عملیاتی در تعیین نرخ در شرکت ملی صنایع پتروشیمی همیشه تلاش کرده تا از رشد حداکثری قیمت‌ها ممانعت کرده و اغلب نرخ‌هایی کمتر از حد انتظار را اعلام کند. همین داده یعنی عدم قطعیت در نرخ‌های اعلامی را باید جدی گرفت ولی اگر شاهد مدیریت قیمت‌ها نباشیم می‌توان انتظار رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا را مدنظر قرار داد. سیگنالی که شاید از نگاه برخی مغفول مانده باشد.