جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

وکس سیبویه تولیدکننده وکس های دوقطبی و ناقطبی pe و pp

بسپار تجارت آسیا؛ تأمین کننده مواد اولیه پلاستیک و پلیمر و محصولات پتروشیمی

روند جهانی تولید و مصرف چیپس، الیاف و نخ فیلامنت پلی استر در مقایسه با ایران
روند عرضه و تقاضای الیاف به عنوان اصلی ترین ماده اولیه صنعت نساجی نقش بسیار مهمی در پیش بینی و برنامه ریزی آینده این صنعت دارد. تجربه نشان داده است که افزایش تولید مواد اولیه بزرگترین عامل محرک در رشد صنایع پایین دستی بوده و به همین دلیل صنعت تولید الیاف در شاخه های مختلف موتور محرک گروههای بسیاری در صنایع نساجی می باشد.

تهیه و تنظیم: دکتر شاهین کاظمی/ دکتری مهندسی شیمی نساجی و علوم الیاف/ عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران

علاوه بر این با توجه به اینکه مواد اولیه سهم بسیار شاخصی در قیمت تمام شده کالاهای نساجی از قبیل نخ و پارچه دارد، به همین خاطر قیمت و میزان دسترسی به الیاف مختلف نقش بسیار مهمی در رقابت پذیری کالاهای نساجی در نقاط مختلف جهان دارد.

تا اواسط قرن بیستم الیاف طبیعی نظیر پنبه، پشم و ابریشم نقش اصلی در تامین نیازهای صنعت نساجی را بر عهده داشتند اما در اوایل قرن بیستم با ابداع روشهای تولید الیاف مصنوعی نظیر پلی آمید (نایلون)، پلی استر، اکریلیک، پلی پروپیلن و ...، و بالاخص گسترش تولید و عرضه آنها پس از جنگ جهانی دوم به تدریج این الیاف نیز توانستند نقش مهمی در تامین نیازهای رو به رشد صنعت نساجی جهان بر عهده گیرند.

رقابت پلی استر و پنبه

همانگونه که در نمودار شکل 1 مشخص است تا اوایل دهه 1980 میلادی پنبه سلطان بلامنازع الیاف محسوب می گشت و در این سالها از نزدیک به 30 میلیون تولید جهانی الیاف، تقریباً 15 میلیون تن (بیش از 50%) در اختیار الیاف پنبه و مابقی سهم سایر الیاف طبیعی و مصنوعی بود.

شکل 1 نمودار جهانی تولید الیاف در فاصله سالهای 2025-1980 میلادی (ارقام به میلیون تن)

 

اما با توجه به افزایش جمعیت، کاهش سطح زمین های زیرکشت، افزایش نیاز به کشت های خوراکی و ...، دیگر الیاف پنبه به تنهایی قادر به تامین نیازهای رو به رشد صنعت نساجی نبودند و پیشرفت صنعت پتروشیمی و پلیمر منجر به افزایش سهم الیاف مصنوعی بالاخص الیاف پلی استر در این عرصه گردید، به گونه ای که در اوایل دهه 2000 میلادی میزان تولید الیاف پلی استر با الیاف پنبه در حد 20 هزار تن در سال برابر گردید و پس از آن تولید الیاف پلی استر با شیب صعودی بسیار زیادی به حرکت خود ادامه داد. آمار حاکی از آن است که در سال 2015 میزان تولید الیاف پلی استر به بیش از 2 برابر الیاف پنبه رسید که این موضوع حاکی از اهمیت بسیار زیاد این الیاف در صنعت نساجی می باشد.

هرچند در حال حاضر تولید الیاف پنبه در جهان با کمک گرفتن از اصلاحات ژنتیکی ارقام پنبه و روشهای مدرن کشاورزی به حد تقریبی 25.7 میلیون تن در سال رسیده است، که نشان دهنده سهم 25 درصدی این الیاف در کل تولید الیاف جهان در سال 2017 می باشد ولی در همین سال تولید پلی استر نزدیک به 60 میلیون تن در سال رسید که حاکی از سهم 60 درصدی این الیاف از تولید جهانی الیاف می باشد.

با توجه به تولید و مصرف بیش از 103 میلیون تن الیاف در سال 2017 میلادی (5% افزایش نسبت به سال قبل) مشخص است که پس از پلی استر و پنبه به عنوان دو بازیگر اصلی صنعت نساجی، مجموع مصرف سایر الیاف نساجی نظیر پشم، ابریشم، پلی آمید (نایلون)، اکریلیک، ویسکوز و ... کمتر از 18 میلیون تن در سال می باشد که این موضوع حاکی از اهمیت بسیار زیاد توجه به الیاف پلی استر و پنبه در صنعت نساجی دارد.

برطبق نمودار شکل 2 در حال حاضر پس از الیاف پلی استر و پنبه به ترتیب الیاف سلولزی بازیافته (ویکسوز، استات، تنسل و ...)، نایلون، پلی پروپیلن، اکریلیک و پشم پرمصرف ترین الیاف در صنایع نساجی و کاربردهای مشابه آن می باشند.

شکل 2 سهم مصرف الیاف مختلف در سال 2016 میلادی (%)

 

هرچند در تولید الیاف سلولزی بازیافته نظیر ویسکوز، استات سلولز، تری استات و ... نیازمند دسترسی به منابع بسیار زیاد سلولزی نظیر جنگل های با دوره رشد سریع، که عمدتاً در کشورهای خاصی نظیر اروپای شمالی و یا جنوب شرق آسیا، هند و چین وجود دارند هستیم، اما با توجه به خصوصیات بسیار مطلوب آنها و شباهت بسیار زیاد به الیاف طبیعی پنبه، اقبال جهانی به مصرف آنها بسیار زیاد و به همین خاطر مجموعاً میزان مصرف آنها در جایگاه سوم مصرف جهانی الیاف قرار دارد.

همانگونه که در نمودار شکل 3 نشان داده شده است در سال زراعی 2017-2018 بزرگترین تولیدکنندگان الیاف پنبه جهان به ترتیب عبارت بودند از (ارقام به هزار تن):

هند (6205)، چین (5987)، آمریکا (4555)، برزیل (1894)، پاکستان (1785)، استرالیا (1045)، ترکیه (871)، ازبکستان (838)، ترکمنستان (296) و بورکینافاسو (158)

برطبق این آمار میزان تولید الیاف پنبه در 3 کشور هند، چین و آمریکا دارای اختلاف فاحشی با سایر کشورهای دنیا بوده و این 3 کشور به تنهایی بیش از 65 % تولید جهانی الیاف پنبه را در اختیار خود دارند.

همچنین 3 کشور همسایه ایران (ترکیه، ترکمنستان و پاکستان) که از اقلیم آب و هوایی نسبتاً مشابهی با کشور ما برخوردار هستند در مجموع نزدیک به 12 % تولید جهانی الیاف پنبه را در اختیار دارند در حالیکه میزان تولید در کشور ایران بسیار کمتر از نیم درصد جهانی می باشد.

شکل 3 میزان تولید جهانی پنبه در سال زراعی 2017-2016 (ارقام به هزار تن)

 

در همین بازه زمانی بر طبق آمار مجری طرح پنبه، معاونت امور زراعت، وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید پنبه ایران در سال زراعی 1397-1396 برابر با 55838 تن بوده است که حاکی از سهم بسیار ناچیز ایران در مقیاس تولید جهانی طلای سفید می باشد.

پلی استر

پلی اتیلن ترفتالات (PET) مهمترین عضو خانواده پلی استرها می باشد که علاوه بر صنعت نساجی (به صورت الیاف استیپل، نخ فیلامنت، منسوج بی بافت اسپان باند و ...) به عنوان ماده اولیه صنایع بسته بندی در تولید بطری، فیلم و ... نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

آمار حاکی از آن است که از مجموع 76.66 میلیون تن تولید پلی استر جهان در سال 2016 میلادی (شامل پلی استر بازیافتی) نزدیک به 44 % به صورت نخ فیلامنتی، 20.2 % به صورت الیاف استیپل، 27.5 % به عنوان بطری و مابقی به صورت فیلم و سایر محصولات پلیمری تبدیل شده است که در نمودار شکل 4 نشان داده شده است. به عبارت دیگر بیش از 62 % پلی استر تولیدی در جهان در صنایع نساجی مورد استفاده قرار می گیرد.

شکل 4 – سهم کاربردهای مختلف پلی استر در صنایع گوناگون

 

برطبق پیش بینی ها میزان افزایش تولید جهانی الیاف در طی سالهای آتی تا سال 2025 میلادی در محدوده 3.7 % در سال می باشد که از این میزان رشد نزدیک به 95% سهم پلی استر می باشد. به عبارت دیگر پلی استر در طی دهه های آتی تنها محرک بازار الیاف نساجی و تامین کننده نیازهای رو به رشد این بازار می باشد.

پلی استر به دو صورت نخ فیلامنتی و الیاف استیپل (منقطع) در صنت نساجی مورد استفاده قرار می گیرد که هر کدام از آنها دارای انواع و زیرشاخه های متفاوتی می باشند.

در سال 2017 میلادی از نزدیک به 60 میلیون تن تولید جهانی پلی استر نساجی قریب به 36 میلیون تن آن به صورت نخ فیلامنتی نیمه آرایش یافته و کاملاً آرایش یافته (POY-FDY) و تقریباً 24 میلیون تن آن به صورت الیاف استیپل تولید شده اند.

بررسی آمار حاکی از آن است که در طی 5 سال گذشته میزان رشد مصرف نخ های فیلامنتی پلی استر در محدوده 7.9 % بوده است که خود به تنهایی بیش از 2 برابر متوسط مصرف رشد جهانی الیاف می باشد. البته این نرخ رشد در سالهای آتی تا حد 6% کاهش خواهد یافت که حتی این عدد نیز نزدیک به 2 برابر متوسط جهانی نرخ رشد تولید الیاف می باشد.

همانگونه که در نمودار شکل 5 مشخص است از ابتدای دهه 2000 میلادی به یکباره با قدرت گرفتن صنعت تولید نخ های فیلامنتی در چین رشد بسیار شدید تولید این نخها آغاز گردید که همزمان منجر به کاهش تولید در کشورهای پیشرفته ژاپن، اروپای غربی و آمریکا گردید. البته در کنار کشور چین، در سایر کشورهای آسیای جنوبی و جنوب شرقی نظیر هندوستان نیز میزان تولید نخهای فیلامنتی در طی چند سال اخیر روند رو به رشدی داشته است.

شکل 5 روند افزایش تولید نخ های فیلامنتی پلی استری در قاره های مختلف و چین

 

همانگونه که در نمودار شکل 6 نیز نشان داده شده است، مشابه نخ های فیلامنتی پلی استری در بخش الیاف استیپل پلی استر نیز در طی 5 سال گذشته رشدی در حد 6.4 % وجود داشته که در حد 2 برابر رشد متوسط جهانی مصرف الیاف بوده است.

در این بخش نیز حرکت سریع چین از ابتدای دهه 2000 میلادی آغاز گردید که البته در کنار آن میزان تولید در تعدادی از کشورهای آسیایی نظیر هند نیز روند صعودی داشت که مهمترین علت آن عدم توانایی الیاف طبیعی نظیر پنبه در تامین نیازهای واحدهای ریسندگی الیاف کوتاه بوده است.

مجموع این آمار حاکی از آن است که بیش از 65 % بازار جهانی پلی استر در اختیار کشور چین بوده و این کشور نقش تعیین کننده ای در این بازار دارد.

 

شکل 6 روند افزایش تولید الیاف پلی استری در قاره های مختلف و چین

 

علاوه بر الیاف استیپل و نخ های فیلامنتی نساجی، از پلیمر پلی اتیلن ترفتالات برای تولید نخهای صنعتی نیز استفاده می شود که هم اکنون حوزه های کاربردی این بخش با سرعت زیادی رو به گسترش می باشد.

نخهای صنعتی در کاربردهای مختلفی از قبیل نخ تایر (29 %)، قطعات لاستیکی مستحکم شده با منسوجات (23 %)، نوار و تسمه های بافته شده (19 %)، طنابهای بافته شده (14 %)، کیسه هوای خودرو (6 %)، نخ دوخت (4 %) و ... مورد استفاده قرار می گیرند که سهم هرکدام از آنها در این بازار در شکل 7 نشان داده شده است.

شکل 7 – سهم کاربردهای مختلف نخهای صنعتی

 

صنعت پلی استر در ایران

داستان تولید پلی استر در ایران در سال 1354 و با تاسیس کارخانه پلی اکریل اصفهان توسط آقای اکبر لاجوردیان (گروه صنعتی بهشهر) و با دانش فنی شرکت دوپونت (DuPont) آمریکا آغاز می شود. این شرکت که در سال 1357 به بهره برداری رسید و در زمان خود بزرگترین پروژه سرمایه گذاری مشارکتی محسوب می شد تا دهه 1380 شمسی تنها تولیدکننده پلی استر ایران بود. در دهه 1380 ابتدا شرکت پلی استر یزد با تکنولوژی نوی والسینا (NoyVallesina) ایتالیا و متعاقب آن پتروشیمی شهید تندگویان با تکنولوژی زیمر (Zimmer) آلمان در خوزستان به بهره برداری رسیدند که منجر به تحول عظیمی در صنایع تبدیلی پایین دستی و رونق گرفتن تولید نخ فیلامنت و الیاف استیپل گردیدند. (تولید کارخانه پلی استر یزد پس از چند سال متوقف گردید)

هرچند که تولید شرکت پلی اکریل اصفهان به صورت مستقیم (CP) نخ فیلامنتی و الیاف استیپل به ترتیب به میزان 21 و 36 هزار تن در سال بود (در کارخانجات CP مواد مذاب بدون تبدیل شدن به چیپس و بدون نیاز به اکسترودر مستقیماً از فاز پلیمری شدن به بخش ریسندگی انتقال می یابد)، اما در شرکتهای پلی استر یزد و پتروشیمی شهید تندگویان عمده بخش تولید به صورت چیپس پلی استری تعریف گردید.

پتروشیمی شهید تندگویان در دو فاز طراحی و در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر اجرا گردیده است که هر فاز دارای واحد مستقل تولید اسید ترفتالیک به صورت CTA و PTA می باشد. ظرفیت بخشهای مختلف پتروشیمی شهید تندگویان با احتساب 330 روز کاری در سال به شرح جدول 1 می باشد. ]8[

البته لازم به ذکر است که هرچند در آمار ارائه شده در پایگاه اینترنتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران مجموع ظرفیت شرکت پتروشیمی شهید تندگویان در حد 807 هزار تن در سال عنوان گردیده است، اما با اجرای پروژه های بهینه سازی فاز 2 ظرفیت سالانه این مجتمع به نزدیک 900 هزار تن در سال افزایش خواهد یافت.

در حال حاضر واحد Poly H این مجموعه به دلیل اجرای پروژه افزایش ظرفیت از مدار تولید خارج بوده و مذاب مورد نیاز جهت تولید خط نخ فیلامنت از واحد Poly G تامین می شود و به همین دلیل ظرفیت نامی تولید چیپس پلی استر نوع نساجی در حال حاضر در مجموع در حدود 1000 تن در روز می باشد که بایستی بررسی شود ظرفیت واقعی تولید در حال حاضر چقدر است ؟

 

جدول 1 – ظرفیت و فنآوری واحدهای مختلف پتروشیمی شهید تندگویان

فاز

خط تولید

تکنولوژی

نوع محصول

ظرفیت اسمی سالیانه (تن)

ظرفیت اسمی روزانه (تن)

ظرفیت جدید پس از اصلاح

فاز اول

Poly A

زیمر آلمان

چیپس بطری

60.000

180

180

Poly B

زیمر آلمان

چیپس نساجی

117.000

350

350

Poly C

زیمر آلمان

چیپس نساجی

117.000

350

350

Poly D

زیمر آلمان

چیپس بطری

117.000

350

350

 

 

 

 

 

 

 

فاز دوم

Poly F

نوی والسینا

چیپس بطری

132.000

395

480

Poly G

نوی والسینا

چیپس نساجی

132.000

395

480

Poly H

نوی والسینا ایتالیا

نخ فیلامنت POY

66.000

200

200

الیاف استیپل

66.000

200

200

چیپس نساجی

0

0

80

مجموع ظرفیت

807.000

2.420

2.670

 

 

مواد اولیه تولید پلیمر پلی اتیلن ترفتالات (PET) عبارتند از: منو اتیلن گلایکول (MEG) و اسید ترفتالیک خالص (PTA) که ماده دومی از پارا زایلین (PX) و اسید استیک تولید می شود.

میزان مصرف منواتیلن گلایکول پتروشیمی شهید تندگویان 290 هزار تن در سال بوده که مهمترین تامین کنندگان این ماده در ایران و ظرفیت سالانه آنها عبارتند از:

پتروشیمی مارون (443)، پتروشیمی مروارید (500)، فرسا شیمی (400) و پتروشیمی شازند اراک (119).

میزان مصرف پارا زایلین پتروشیمی شهید تندگویان 468 هزار تن در سال بوده که مهمترین تامین کنندگان آن در ایران و ظرفیت سالانه آنها عبارتند از:

پتروشیمی بوعلی (400)، پتروشیمی فرآورش بندر امام (180)، پتروشیمی نوری-برزویه (750)، پتروشیمی اصفهان (44).

چیپس پلی استر نوع نساجی (PET-TG) به عنوان ماده اولیه دهها کارخانه تولید نخ فیلامنتی و الیاف استیپل از مواد استراتژیک این صنعت محسوب گردیده و نقش بسیار مهمی در حرکت واحدهای پایین دست نساجی دارد.

این چیپس در انواع مختلفی نظیر نیمه مات (Semi Dull)، فوق براق (Super Bright)، اصلاح شده (MOD)، و ... تولید می شود که هر کدام برای کاربرد خاصی در صنعت نساجی مناسب می باشند.

بر طبق آمار و ارقام منتشر شده توسط کارگروه پایش صنایع نساجی در انجمن صنایع نساجی ایران در حال حاضر 32 شرکت ثبت شده (27 گروه صنعتی) تولیدکننده نخ فیلامنت پلی استر به صورت نیمه آرایش یافته (POY) و کاملاً آرایش یافته (FDY) در ایران به فعالیت مشغول هستند که همگی به چیپس پلی استر به عنوان ماده اولیه نیازمند می باشند (شرکتهای پلی اکریل ایران و پتروشیمی شهید تندگویان که به صورت مستقیم (CP) نخ و الیاف تولید می کنند در این آمار لحاظ نشده اند – البته در شرکت پلی اکریل از هر دو سیستم ریسندگی اکسترودر و ریسندگی مستقیم استفاده می شود).

در این شرکتها در حدود 707 وایندر تولید نخ فیلامنت POY و 250 وایندر تولید نخ فیلامنت FDY، به علاوه 224 وایندر تولید نخ فیلامنت POY در سیستم مستقیم CP در حال کار می باشد که در صورت لحاظ نمودن نخ نمره نهایی 150 دنیر به عنوان متوسط نمره نخ رایج در ایران، بطور متوسط این شرکتها روزانه حداقل به 950 تن چیپس پلی استر به عنوان ماده اولیه نیازمند می باشند. البته لازم به ذکر است که پروانه های بهره برداری صادره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در این بخش بیانگر ظرفیت اسمی در حد 1700 تن در روز می باشد که 70% بیشتر از ظرفیت همگن محاسبه شده برای این واحدها است.

بر طبق آئین نامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت در محاسبه ظرفیت پروانه های بهره برداری صنایع ذوب ریسی 333 روز کاری در سال معادل 8000 ساعت یا 11 ماه لحاظ شده است که در عمل با توجه به محدودیتهای روشن و خاموش شدن دستگاههای ذوب ریسی و اجبار آنها به تولید مداوم عملاً این دستگاهها در بیش از 350 روز سال به تولید مشغول می باشند.

هرچند که در دهه اخیر اکثریت واحدهای مذکور با تکنولوژی چین و صرف تامین نیاز داخلی راه اندازی شده اند اما معدودی از این واحدها با بهره گیری از تکنولوژی روز شرکتهای صاحبنامی نظیر: تی ام تی (TMT) ژاپن، بارمگ (Barmag) آلمان و ویبا سیات (VibaSiat) ایتالیا نیز توانسته اند محصولاتی با کیفیت جهانی تولید نمایند که در بازارهای صادراتی نیز قابل عرضه هستند.

لازم به ذکر است که در جدیدترین سرمایه گذاری های صورت گرفته پس از اجرای توافق برجام، 2 واحد بزرگ (به ترتیب تعداد وایندر) با تکنولوژی شرکت تی ام تی (TMT) ژاپن و بارمگ (Barmag) آلمان نیز تا انتهای سال جاری (1397) در استانهای اصفهان و چهارمحال و بختیاری به بهره برداری کامل خواهند رسید، که آمار آنها نیز در ظرفیت ذوب ریسی تولید نخ فیلامنت ایران لحاظ شده است. البته هر دو واحد در گذشته از تکنولوژی چین استفاده می نمودند که در پاسخ به نیازهای رو به رشد بازار پروژه افزایش ظرفیت خود را با استفاده از بالاترین تکنولوژی های موجود در بازار اجرا نمودند تا نه تنها قابلیت صادراتی محصولات خود را ارتقا دهند بلکه به نیازهای کیفی رو به رشد بازار داخلی نیز توجه نمایند.

در کنار واحدهای تولید نخ فیلامنت، شرکتهای تولیدکننده الیاف استیپل نیز از جمله مصرف کنندگان بزرگ چیپس پلی استر در ایران می باشند. به غیر از شرکتهای پلی اکریل اصفهان و پتروشیمی شهید تندگویان که به صورت مستقیم (CP) توانایی تولید الیاف استیپل را دارند، 4 شرکت بخش خصوصی به صورت تخصصی در حوزه تولید الیاف پلی استر استیپل نوع پنبه ای (Cotton Type) از مواد نو جهت تغذیه کارخانجات ریسندگی الیاف کوتاه مشغول به کار هستند که ظرفیت تولید آنها در محدوده 130 هزار تن در سال ( تقریباً 385 تن در روز) می باشد و ماشین آلات همگی آنها چینی می باشد.

در کنار آنها 17 شرکت تولیدکننده الیاف پلی استر استیپل نیز وجود دارند که به صورت اختلاطی از مواد اولیه نو (چیپس) و مواد اولیه بازیافتی (پرک و ...) جهت تولید محصول خود که عبارتند از الیاف تو خالی (Hollow) و پشمی (Wool Type) استفاده می نمایند که ظرفیت پروانه بهره برداری آنها در حدود 267 هزار تن در سال (تقریباً 810 تن در روز) بوده و ماشین آلات آنها نیز از کشور چین تامین شده است. عمده الیاف تولیدی توسط این واحدها به عنوان ماده اولیه در صنایع ریسندگی الیاف بلند، پرکننده مبلمان و کالای خواب و ... مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین 21 شرکت نیز دارای خطوط تولید الیاف پلی استر استیپل صرفاً با استفاده از مواد بازیافتی (پرک و ...) می باشند که ظرفیت پروانه بهره برداری آنها در حدود 178 هزار تن در سال (540 تن در روز) بوده و با ماشین آلات عمدتاً کره ای و بعضاً ایرانی اقدام به تولید می نمایند و محصول تولیدی آنها به نام الیاف بی بافت یا سالید (Solid) عمدتاً در تولید موکت، لایه عایق رطوبتی و منسوجات بی بافت مورد استفاده قرار می گیرد.

حال اگر بطور فرضی 50% ظرفیت واحدهای تولید الیاف استیپل نو و بازیافتی را به مصرف کنندگان چیپس نساجی اختصاص دهیم (بدون محاسبه شرکتهای صرفاً بازیافتی)، با احتساب 4 شرکتی که انحصاراً الیاف پلی استر استیپل از مواد نو (Virgin) تولید می نمایند مشخص می شود که صنعت تولید الیاف پلی استر استیپل ایران به طور متوسط روزانه 790 تن چیپس پلی استر نیازمند می باشد.

بدین ترتیب مجموع نیاز به چیپس پلی استر براساس پروانه های بهره برداری صادره در بخش تولید نخ فیلامنت و الیاف استیپل پلی استر ایران در حدود 2490 تن در روز می باشد.

مشخصاً با لحاظ نمودن ظرفیت اسمی تولید چیپس پلی استر نساجی پتروشیمی شهید تندگویان در حد 1000 تن در روز اختلاف قابل توجهی بین نیاز کشور به این مواد و ظرفیت عملی تولید و تامین آن توسط پتروشیمی شهید تندگویان مشاهده می شود که نیازمند برنامه ریزی دقیق و آینده نگری جهت رفع این نیاز می باشد.

البته لازم به ذکر است که در حال حاضر میزان عرضه هفتگی چیپس پلی استر در بورس کالا بسیار کمتر از ظرفیت اسمی پتروشیمی شهید تندگویان (7000 تن در هفته) بوده که منجر شده یا واحدهای پایین دستی با ظرفیتی کمتر از ظرفیت نامی به کار مشغول باشند و یا اقدام به واردات چیپس پلی استر نمایند.

در جدول 2 به عنوان نمونه میزان عرضه و تقاضای چیپس پلی استر در طی 9 ماه گذشته (ابتدای فروردین – انتهای آذر) که بازار مواد پلیمری با بحرانهایی نظیر افزایش ناگهانی نرخ ارز و برداشته شدن سقف رقابت مواجه گردید درج شده است.

با توجه عرضه چیپس پلی استر در سه شنبه هر هفته، مبنای شمارش هفته های این جدول از سه شنبه اول هر ماه لحاظ شده است. همانگونه که از این جدول مشخص است در طی 9 ماه ابتدای سال جاری در مقابل تقاضای 585 هزار تنی چیپس پلی استر نوع نساجی تنها 173 هزار تن مواد توسط پتروشیمی شهید تندگویان عرضه شده است که نسبت میزان عرضه به تقاضا کمتر از یک به سه می باشد. به عبارت دیگر در مقابل تقاضای هفتگی متوسط 15300 تنی در بازار میزان عرضه متوسط پتورشیمی در حد 5000 تن وبده است. البته مشابه این موضوع در خصوص چیپس پلی استر نوع بطری با شرایط بحرانی تر نیز مشاهده می شود که در این گزارش به جزئیات آن پرداخته نشده است.

با توجه به جدول ظرفیت اسمی پتروشیمی شهید تندگویان متوسط ظرفیت اسمی تولید 9 ماهه این شرکت برای چیپس پلی استر نوع نساجی تقریباً بایستی برابر با 275 هزار تن باشد که حاکی از اختلاف 100 هزار تنی عرضه چیپس پلی استر توسط این مجموعه نسبت به ظرفیت اسمی آن می باشد.

البته یکی از مسائل بحث برانگیز در این بخش قراردادهای عرضه مستقیم پتروشیمی شهید تندگویان با تعدادی از واحدهای بخش خصوصی است که منجر به ایجاد اختلافاتی بین شرکتهای حاضر در بازار گردیده و بایستی این موضوع به نحوی شفاف سازی شود (آمار عرضه قراردادی نیز در بطن آمار جدول 2 قرار دارد).

از سویی شرکت پتروشیمی شهید تندگویان موظف بوده که همیشه کف عرضه خود در بورس را که به میزان 3500 تن در هفته مشخص شده است را رعایت نماید که آمار جدول 2 حاکی از  از آن است که متوسط عرضه 40 هفته ابتدایی سال جاری توسط این شرکت (شامل قراردادها) در حد متوسط 5000 تن بوده و بیشتر از میزان تعهد بوده است.

 

جدول 2 – مقایسه میزان عرضه و تقاضا چیپس پلی استر در بورس کالا

تاریخ عرضه

میزان عرضه (تن)

میزان تقاضا (تن)

حجم معامله (تن)

هفته اول فروردین

0

0

0

هفته دوم فروردین

5544

2992

2992

هفته سوم فروردین

4048

3256

2750

هفته چهارم فروردین

4862

6666

4048

هفته پنجم فروردین

5016

4400

            132

هفته اول اردیبهشت

5016

10813

5016

هفته دوم اردیبهشت

4290

9933

4290

هفته سوم اردیبهشت

4972

5137

3883

هفته چهارم اردیبهشت

5170

5214

4675

هفته پنجم اردیبهشت

4648

7502

4268

هفته اول خرداد

5192

6512

5192

هفته دوم خرداد

5786

10516

5764

هفته سوم خرداد

5104

10604

4312

هفته چهارم خرداد

5885

9944

5852

هفته پنجم خرداد

6611

10637

5929

هفته اول تیر

6435

22792

6435

هفته دوم تیر

5511

33550

5500

هفته سوم تیر

5918

34155

5918

هفته چهارم تیر

6039

31955

6039

هفته اول مرداد

6050

52778

6050

هفته دوم مرداد

5940

49016

5940

هفته سوم مرداد

6193

46761

6193

هفته چهارم مرداد

4587

42350

4587

هفته پنجم مرداد

5819

39941

5819

هفته اول شهریور

5500

16676

5467

هفته دوم شهریور

5016

9922

4499

هفته سوم شهریور

4433

8756

4433

هفته چهارم شهریور

4708

7337

4708

هفته اول مهر

3487

11935

3487

هفته دوم مهر

4763

10791

4763

هفته سوم مهر

4625

10420

4625

هفته چهارم مهر

4609

7205

4609

هفته اول آبان

4818

8932

4818

هفته دوم آبان

5764

8844

5764

هفته سوم آبان

4235

7678

4136

هفته چهارم آبان

4554

9372

4510

هفته پنجم آبان

4026

9251

3828

هفته اول آذر

4202

7821

4290

هفته دوم آذر

3520

7953

3443

هفته سوم آذر

4026

6413

4026

هفته چهارم آذر

4026

5654

4026

جمع کل

200986

612384

187016

 

 

 

شکل 8 – نمودار مقایسه میزان عرضه و تقاضای چیپس پلی استر نساجی – (فروردین-آذر 1397)

در شکل 8 اعداد مندرج در جدول 2 در قالب نموداری و شماتیک، مقایسه ای بین میزان عرضه و تقاضای چیپس پلی استر نساجی در طی 9 ماه گذشته را نشان می دهد. همانگونه که از این شکل مشخص است ماههای تیر و مرداد بحرانی ترین ماههای سال بوده اند که در طی این 2 ماه علاوه بر مصرف کنندگان قبلی و حقیقی، بسیاری از واحدهایی که به هر دلیلی در سامانه بهین یاب مجاز به خرید چپیس پلی استر نساجی بوده اند (نظیر واحدهای تولیدکننده الیاف استیپل 100% بازیافتی و ...) و یا واحدهایی که کمتر از ظرفیت نامی خود تولید می نمودند و یا واحدهایی که پروانه بهره برداری آنها بیشتر از ظرفیت واقعی تولید آنها بوده است، به سمت خرید و انبارش چیپس پلی استر هجوم آوردند، به گونه ای که در این مدت شاهد ثبت تقاضای بیش از 10 برابری نسبت به عرضه هستیم.

در صورتیکه آمار 2 ماهه مذکور (10 هفته) را از جدول مقایسه آماری حذف نماییم متوجه می شویم که در طی 7 ماه فروردین، اردیبهشت، خرداد، شهریور، مهر، آبان و آذر در مقابل تقاضای 242 هزار تنی چیپس پلی استر نوع نساجی تقریباً 143 هزار تن مواد توسط پتروشیمی شهید تندگویان عرضه شده است. به عبارت دیگر در طی هفته های عادی بازار، شرکتهای نساجی تقاضای خرید متوسط در حدود 8080 تن چیپس پلی استر داشته اند که شرکت پتروشیمی تندگویان بطور متوسط در بازه زمانی مذکور 4766 تن در هفته چیپس به بازار عرضه نموده است.

با توجه به این فرضیات احتمالاً در صورتیکه شرکت پتروشیمی شهید تندگویان بتواند طی چند هفته متوالی میزان عرضه خود را تا حد 7000 تن افزایش دهد (که البته این عدد با ظرفیت نامی اعلامی پتروشیمی شهید تندگویان در شرایط فعلی کاملاً در تطابق است)، التهاب موجود در بازار برطرف شده و در ضمن پاسخگویی به نیازهای تجمیع شده مشتریان میزان رقابت قیمتی آنها در بورس نیز کاسته شده و صنایع پایین دستی می توانند با قیمت رقابتی نسبت به تامین مواد خود اقدام نمایند.

 

همانگونه که گفته شد، چیپس پلی استر نوع نساجی در انواع مختلفی عرضه می شود که 5 نوع اصلی آن که توسط پتروشیمی شهید تندگویان به صورت منظم تولید می شود عبارتند از:

  • چیپس نیمه مات TG 641 - SD
  • چیپس نیمه مات TG 645 - SD
  • چیپس فوق براق TG 641 - SB
  • چیپس فوق براق TG 645 – SB
  • چیپس اصلاح شده TG 641 - MOD

در خصوص چیپس پلی استر نوع بطری نیز مهمترین انواع عرضه شده توسط پتروشیمی شهید تندگویان عبارتند از: چیپس BG731، BG732، BG735، BG781، BG785، BG821، BG825، BG841 و BG845

علاوه بر این پتروشیمی شهید تندگویان به صورت محدودی نیز چیپس پلی استر نوع فیلم با کد FG641 نیز عرضه می نماید.

در سه بخش مجزا از جدول 3 نسبت بین میزان عرضه و تقاضای چیپس های پلی استر نوع نساجی (TG)، نوع بطری (BG) و نوع فیلم در دو سال 1396 و 1397 درج گردیده است. البته به جهت سهولت مقایسه ستونی نیز به عنوان 9 ماهه ابتدایی سال 96 مشخص شده است که مقایسه آنرا با زمان مشابه در سال 1397 تسهیل می نماید.

 

جدول 3 – مقایسه میزان عرضه و تقاضای انواع مختلف چیپس پلی استر نوع نساجی در سال 1396 و 1397

 

عرضه در سال 96

تقاضا در سال 1396

عرضه در 9 ماهه ابتدای 96

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 96

عرضه در 9 ماهه ابتدای 97

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 97

TG641-SB

53.020

33.836

44.858

25.102

37.583

138.958

TG645-SB

54.560

18.942

49.852

11.737

19.723

43.472

TG641-SD

70.697

60.874

67.903

57.794

8.470

24.068

TG645-SD

118.206

114.103

92.950

90.970

67.457

232.556

TG641-MOD

31.801

27.841

7.315

9.075

66.587

172.670

TG645-MOD

308

836

0

0

506

0

TG641-HOM

6.408

756

5.764

330

55

55

جمع کل (تن)

335.000

257.188

268.642

195.008

200.986

612.384

 

 

جدول 3 – مقایسه میزان عرضه و تقاضای انواع مختلف چیپس پلی استر نوع بطری در سال 1396 و 1397

 

عرضه در سال 96

تقاضا در سال 1396

عرضه در 9 ماهه ابتدای 96

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 96

عرضه در 9 ماهه ابتدای 97

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 97

BG 731

2.123

9.603

1.122

4.466

1.694

7.964

BG 732

2.442

16.170

1.859

10.527

1.551

5.291

BG 735

440

1.023

440

1.023

 

 

BG 781

103.235

394.009

81.389

347.721

79.015

323.282

BG 785

36.960

89.892

28.127

72.061

15.653

76.230

BG 821

79.717

164.109

60.852

143.286

59.707

187.077

BG 825

43.923

102.993

33.913

83.094

26.289

91.194

BG 841

3.740

4.279

3.432

3.971

627

1.166

BG 845

4.972

5.478

4.840

4.917

1.606

4.906

جمع کل (تن)

277.552

787.556

215.974

671.066

186.142

697.110

 

 

جدول 3 – مقایسه میزان عرضه و تقاضای انواع مختلف چیپس پلی استر نوع فیلم در سال 1396 و 1397

 

عرضه در سال 96

تقاضا در سال 1396

عرضه در 9 ماهه ابتدای 96

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 96

عرضه در 9 ماهه ابتدای 97

تقاضا در 9 ماهه ابتدای 97

FG 641

7.194

7.194

-

-

8.107

8.107

 

 

 

 

 

 

 

جمع کل انواع مختلف چیپس نساجی، بطری و فیلم

619.746

1.051.938

484.616

866.074

386.523

1.308.889

 

 

همانگونه که از آمار و ارقام مندرج در جدول 3 مشخص است در سال 1396 میزان عرضه چیپس پلی استر نوع نساجی درحدود 78 هزار تن بیشتر از میزان تقاضا بوده است که قاعدتاً بایستی منجر به ایجاد رسوبی در انبارهای شرکت پتروشیمی شهید تندگویان گردد که البته با توجه به آمارهای صادرات چیپس پلی استر نوع نساجی مندرج در جدول شماره 8 که نشان دهنده صادراتی در حدود 85 هزار تن از ایران به مقاصدی نظیر کشور هندوستان است، مشخص می شود که کلیه این اضافه عرضه از ایران صادر گردیده است.

اما در همین بازه زمانی شرکتهای نساجی اقدام به واردات 56 هزار تن چیپس پلی استر نوع نساجی نیز نموده اند.

مقایسه آمار عرضه پتروشیمی شهید تندگویان در 9 ماهه ابتدای سال 1396 (268.642) و 9 ماهه ابتدای سال 1397 (200.986) حاکی از آن است که عرضه پتروشیمی در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته در حدود 68 هزار تن کمتر بوده است (بطور متوسط در هر هفته 1700 تن کمتر بوده است) که احتمالاً این مساله نیز به التهاب بازار شدت داده است.

 

مقایسه آمار عرضه و تقاضای چیپس پلی استر نوع بطری نیز حاکی از آن است که میزان تقاضای این چیپس نیز بیش از 3 برابر میزان عرضه آن می باشد. البته در سال گذشته نیز اختلاف فاحشی بین میزان عرضه و تقاضای این نوع چیپس وجود داشته و این موضوع در سال جاری نیز تکرار شده است. البته نکته بسیار عجیب صادرات 19 هزار تنی چیپس بطری در مقابل واردات 32 هزار تنی آن می باشد که جای تامل دارد (جداول 4 و 8).

شایان ذکر است که در سال گذشته میزان عرضه چیپس پلی استر در 9 ماه ابتدایی سال نسبت به همین بازه زمانی در سال جاری در حدود 30 هزار تن بیشتر بوده است و بایستی شرکت پتروشیمی برنامه ای اجرا نماید تا حتی الامکان این اختلاف را کاهش دهد.

در مجموع سال گذشته برای انواع مختلف چیپس پلیمری بیش از یک میلیون تقاضا وجود داشته است که تقریباً به 60% آن توسط شرکت پتروشیمی پاسخ داده شده است.

مقایسه آمارهای مندرج در جداول عرضه و تقاضا (جدول 3) و آمارهای جداول میزان واردات و صادرات (جدول 4 و 8) حاکی از آن است که یکی از راهکاری کاهش بحران می تواند ممنوع نمودن صادرات چیپس و آزاد نمودن واردات آن به جهت تنظیم نمودن عرضه و تقاضای بازار باشد تا بدین ترتیب بحران ناشی از کمبود مواد اولیه به زیرشاخه ها آن سرایت ننماید.

لازم به ذکر است که برطبق آمار جدول 4 بیش از 70 هزار تن انواع مختلف نخ پلی استری در سال 1396 به ایران وارد شده است که باتوجه به فعال سازی ظرفیت های نصب شده در ایران به راحتی می توان این میزان نخ را داخل کشور تولید نمود و از واردات آن بی نیاز شد.

 

شکل 9 – نمودار تغییر قیمت چیپس پلی استر نوع TG645-SD در 9 ماهه ابتدای سال 1397

 

با توجه به اینکه بیشترین عرضه و تقاضا از بین انواع مختلف مربوط به چیپس نوع TG645-SD می باشد، نمودار قیمت این ماده به عنوان یک مبنای کلی در شکل 9 نشان داده شده است.

همانگونه که در این نمودار نیز مشخص است از انتهای شهریور ماه که سقف رقابت از معاملات این کالا برداشته شد و قانون قیمت پایه مساوی قیمت میانگین معامله در 4 هفته گذشته اجرایی گشت، به یکباره مواد اولیه پلیمری با جهش ناگهانی قیمت در حد 3 برابر مواجه شدند و قیمت معامله چیپس در بورس کالا از محدوده 5 هزار تومان به حد 16 هزار تومان نیز رسید که پس از مدتی در محدوده تقریبی 14 هزار تومان تثبیت گردید.

این مساله از یک سو در واحدهای ذوب ریسی مسائل از قبیل عدم توانایی تامین سرمایه در گردش را ایجاد نمود و از سوی دیگر با انتقال این افزایش قیمت به واحدهای پایین دستی بافندگی که معمولاً در حد کوچک بوده و از توان مالی بالایی برخوردار نیستند سبب گردید که بسیاری از آنها متوقف گردند و مسائلی در خصوص بازار پارچه را ایجاد نمود.

البته این افزایش قیمت سبب گردید تا حجم زیادی از تقاضای کاذب بازار بورس نیز کاهش یافته و میزان تقاضا به زیر 10 هزار تن در هفته کاهش یابد.

شایان ذکر است که علاوه بر چیپس پلی استر نساجی که دارای ویسکوزیته ذاتی (IV) در محدوده 0.64 می باشد، در تعدادی از کاربردهای نساجی نیازمند استفاده از چیپس با ویسکوزیته بالاتر نظیر 0.78 و 0.82 می باشیم که در گستره محصولات پتروشیمی شهید تندگویان این محصولات در گروه چیپس نوع بطری طبقه بندی می شوند.

در کنار تولیدکنندگان نخهای فیلامنتی و الیاف استیپل پلی استری، با توجه به ورود پلی استر در صنعت فرش ماشینی در طی چند سال اخیر تولیدکنندگان نخ فیلامنت BCF که محصول آنها به صورت خاص جهت استفاده در صنایع تولید فرش ماشینی و موکت تافتینگ مورد استفاده قرار می گیرد و در گذشته عمدتاً مصرف کننده گرانول پلی پروپیلن بودند نیز به سمت سرمایه گذاری جدید در حوزه ماشین آلات تولید نخ BCF پلی استر از کشورهای سوئیس و ایتالیا حرکت نمودند. با توجه به اینکه در این حوزه به دلیل تامین ویژگی های خاص ارتجاعیت و جهندگی نخ نیازمند به چیپس پلی استر با ویسکوزیته بالاتر می باشیم به ناچار این شرکتها از چیپس پلی استر نوع بطری برای تولید نخ BCF پلی استر استفاده می نمایند که در آمار فوق ظرفیت آنها لحاظ نشده است.

علاوه بر این تولیدکنندگان الیاف توخالی (Hollow) نیز گاهاً به جهت افزایش کیفیت ارتجاعیت محصول خود ناچار به استفاده ترکیبی از چیپس پلی استر با ویسکوزیته بالاتر یا همان چیپس پلی استر نوع بطری می باشند و به همین دلیل ظرفیت مصرف آنها را نیز بایستی در حوزه چیپس پلی استر بطری لحاظ نمود.

 

صادرات و واردات چیپس، الیاف و نخ پلی استر

 

متاسفانه در خصوص ظرفیت های مندرج در پروانه های بهره برداری صادره ابهامات زیادی وجود دارد که استناد صرف به این آمار و ارقام را مشکل می سازد. به همین دلیل در کنار آن بایستی به سایر منابع آماری نظیر سایت گمرک نیز مراجعه نمود.

آمار ورودی و خروجی گمرکات یکی از آمارهایی است که جهت ارزیابی وضعیت کلی زنجیره پلی استر در ایران می تواند مفید واقع شود، هرچند که در این بخش نیز معضلاتی از قبیل قاچاق، کم اظهاری، اظهار کالا با کدهای تعرفه متفرقه و ... نیز وجود دارد که مانع از حصول یک نتیجه قطعی می شود، اما بررسی کلی آمار و ارقام واردات و صادرات در طی چند سال می تواند روند کلی وضعیت را مشخص سازد.

بدین منظور تعدادی از کد تعرفه های مربوط به چیپس پلی اتیلن ترفتالات (نوع نساجی، نوع بطری و سایر انواع)، انواع الیاف پلی استر استیپل در حالتهای مختلف، نخ پلی استر به صورت فیلامنت و ریسیده شده در حالتهای مختلف انتخاب شدند و آمار واردات و صادارت آنها در طی 5 سال گذشته از بخش آمار پایگاه اینترنتی گمرک جمهوری اسلامی ایران استخراج و در جداول مرتبط درج گردیدند.

در این جداول به ترتیب اطلاعات واردات ذیل درج شده است: میزان وزنی واردات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 4)، میزان ارزش واردات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 5)، کشور مبدا واردات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 6) و گمرکهای واردات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 7).

به همین ترتیب اطلاعات صادرات نیز به صورت ذیل درج شده است: میزان وزنی صادرات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 8)، میزان ارزش صادرات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 9)، کشورهای مقصد صادرات کالاهای منتخب پلی استری (جدول 10) و گمرکهای صادرات (شهر) کالاهای منتخب پلی استری (جدول 11)

همانگونه که در جدول 4 مشخص است در طی 5 سال گذشته میزان واردات کالاهای منتخب پلی استری بطور متوسط عددی در محدوده 100 الی 200 هزار تن در سال بوده است که در این بین در سالهای اخیر بیشترین سهم مربوط به واردات چیپس پلی استر نساجی و همچنین نخ پلی استر یک لا FDY بوده است که در مجموع این 2 کالا بیش از 50% سهم واردات کل کالاهای پلی استر مندرج در جدول را شامل شده اند.

برای واردات کالاهای مذکور هر ساله مبلغی بیش از 200 میلیون دلار صرف می شود که با میانگین گیری کل واردات 5 سال گذشته به صورت ارزشی و وزنی متوجه می شویم که بطور متوسط برای واردات هر کیلو کالای پلی استری مندرج در این جدول رقمی معادل 1.385 دلار ارز از کشور خارج شده است.

بر طبق اطلاعات مندرج در جدول 6 و 7 مشخصاً بزرگترین شریک تجاری ایران در این حوزه کشور چین بوده و اکثر میزان واردات ایران یا به صورت مستقیم از این کشور و یا به صورت غیرمستقیم از امارات بوده است.

بررسی آمار و ارقام مندرج در جداول 8 و 9 حاکی از آن است که میزان صادرات گروه کالایی منتخب پلی استر در کلیه سالها کمتر از میزان واردات بوده و حتی در بعضی مواقع نظیر سال 1395 این میزان در حد 40% از کل واردات نیز کمتر گشته است که حاکی از سنگینی کفه واردات کالاهای منتخب پلی استری نسبت به صادرات آنها دارد. با میانگین گیری کل صادرات 5 سال گذشته به صورت ارزشی و وزنی متوجه می شویم که بطور متوسط برای صادرات هر کیلو کالای پلی استری مندرج در این جدول رقمی معادل 1.326 دلار ارز به کشور وارد شده است که این رقم هماهنگی مناسبی با ارزش دلاری کالاهای وارداتی مشابه دارد.

یکی از نکات بسیار جالب توجه در این جدول حجم بالای صادرات چیپس پلی استر نساجی می باشد. هرچند که در طی چند سال گذشته میزان سرمایه گذاری در صنعت ذوب ریسی افزایش یافته و تقاضا برای این ماده اولیه نیز متناسب با آن رشد داشته است، اما میزان صادرات چیپس پلی استر نساجی نیز روند رو به رشدی داشته به گونه ای که در طی 5 سال گذشته سهم چیپس پلی استر از کل صادرات کالاهای منتخب نساجی از 23 % به 58 % نیز افزایش یافته است که روند مطلوبی نبوده و بایستی با سیاست گذاری صحیح حتی الامکان از خام فروشی مواد اولیه جلوگیری و ضمن تامین نیاز واحدهای داخلی به ایجاد ارزش افزوده بیشتر کمک نمود.

نمودار سهم کشورهای واردکننده چیپس پلی استر ایران که در شکل 10 نیز نشان داده شده اسیت به نوع دیگری تائید کننده این مطلب می باشد. همانگونه که در این شکل نیز مشخص است 80 % صادرات چیپس پلی استر نساجی ایران به هندوستان و 8 % آن به تایلند بوده است که خود این کشورها از بزرگترین صادرکنندگان نخ پلی استر دنیا می باشند. کاملاً مشخص است با اعمال استراتژی بهتر می توان این میزان چیپس را در داخل ایران به نخ و یا حتی منسوج تبدیل نمود و محصول آنرا با ارزش افزوده بالاتر به کشورهای دیگر صادر کرد.

در خصوص موضوع صادرات چیپس پلی استر بطری موضوع کاملاً متفاوت بوده و همانگونه که در نمودار شکل 11 نیز نشان داده شده است کشور عراق با سهم 52 % و پس از آن کشور ترکمنستان با 18 % بزرگترین خریداران این محصول می باشند.

از نکات دیگر قابل توجه در این حوزه سهم تقریباً 30 درصدی (متوسط دوره 5 ساله) صادرات الیاف پلی استر به صورت استیپل و یا دسته تاو می باشد. در مورد این بخش نیز بایستی توجه داشت که این میزان صادرات نیز عمدتاً مربوط به الیاف بازیافتی بوده که در تهیه و تولید آنها از ضایعات بطری استفاده شده است.

مشخصاً با لحاظ نمودن این دو نمونه کالای صادراتی، مشخص می گردد که سهم صادرات سایر کالاهای پلی استری در محدوده 10 % بوده و بازار صنعت نساجی کشور با توجه به آمار تولید داخلی و واردات (قانونی و مشخص در گمرک) وابستگی بسیاری به این ماده اولیه دارد.

نمودارهای مندرج در شکل 12 الی 14 نیز حاکی از آن است هرچند میزان صادرات نخ پلی استر ایران در کلیه حالتهای آن اعم از POY – FDY – DTY بسیار کم و ناچیز می باشد اما همین مقدار کم نیز عمدتاً به کشور همسایه ترکیه ارسال شده است.

لازم به ذکر است که در سال جاری به دلیل نوسانات نرخ ارز و جذابیت صادرات کالاهای پایین دستی پتروشیمی (مخصوصاً پلی استر) پیش بینی می شود که در 6 ماهه ابتدای سال جاری آمار صادرات رشد بسیار یافته باشد، اما با توجه به اینکه آمار تفکیکی گمرک جهت بازه زمانی مذکور در سال آینده منتشر می شود لذا در حال حاضر نمی توان به صورت کمی در خصوص آن اظهار نظر نمود.

جدول 4 - میزان واردات (وزن) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

وزن (تن)

1392

1393

1394

1395

1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات – نساجی (جمع با 6090)

3.468

5.722

9.084

66.398

55.995

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

21.318

39.673

15.555

43.362

32.247

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات – سایر (جمع با 6990)

4.688

2.936

2.674

11.964

6.289

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1.575

1.756

1.713

2.694

2.196

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

2.615

2.163

1.509

2.314

1.847

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

2.489

3.986

2.921

5.349

7.373

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

402

621

1.571

5.550

5.430

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

10.841

5.496

2.502

2.118

2.391

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

27.941

27.848

17.454

26.583

43.671

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

517

922

757

1.281

446

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

783

566

394

1.802

2.048

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

3.641

2.243

2.622

2.880

3.725

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

21.232

29.241

11.504

20.169

9.545

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

789

214

315

539

497

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

15.746

17.732

16.082

23.058

13.671

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

433

533

426

440

296

جمع کل

118.478

141.652

87.083

216.501

187.667

 

 

جدول 5 - میزان واردات (ارزش) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

ارزش (1000 دلار)

1392

1393

1394

1395

1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات – نساجی (جمع با 6090)

5.149

6.569

8.655

60.894

57.727

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

34.679

54.161

16.832

39.794

34.447

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر (جمع با 6990)

7.309

4.809

3.062

13.652

6.577

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

2.648

2.898

2.730

3.913

3.372

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

3.940

3.406

2.347

3.481

3.032

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

6.153

8.649

5.102

3.481

13.206

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

956

1.260

1.941

6.083

6.054

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

21.895

10.504

3.577

2.359

3.126

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

60.476

53.890

23.194

30.007

48.490

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

1.365

2.480

1.095

1.743

794

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1.854

1.380

1.062

3.263

2.768

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

8.607

5.178

5.163

4.760

7.562

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

37.464

46.404

12.607

21.117

11.200

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

1.615

620

654

1.144

1.272

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

37.448

38.877

26.287

32.104

20.657

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1.219

1.636

840

836

536

جمع کل

232.777

242.721

115.148

228.631

220.820

 

 

جدول 6 - مبدا واردات (کشور) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

کشورهای مبدا به ترتیب میزان در سال 1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

1-امارات، 2-چین

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

1-امارات، 2-چین، 3-ایتالیا

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

1-امارات، 2-چین، 3-آلمان

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1-چین، 2-امارات، 3-ایتالیا، 4-آلمان

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

1-چین، 2-ایتالیا، 3-آلمان، 4-امارات

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

1-چین، 2-آلمان

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

1-چین، 2-امارات، 3-اسپانیا

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

1-چین، 2-اسپانیا

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

1-چین، 2-امارات، 3-ژاپن

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

1-چین

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-چین، 2-اندونزی، 3-امارات، 4-ایتالیا

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

1-آلمان، 2-چین

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

1-امارات، 2-چین

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

1-آلمان، 2-چین

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-چین، 2-اندونزی، 3-آلمان

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-چین

 

 

جدول 7 - گمرکهای واردات (شهر) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

گمرک ورودی به ترتیب میزان در سال 1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

1-شهید رجایی

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

1-شهید رجایی، 2-مشهد، 3-منطقه ویژه یزد

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

1-شهید رجایی، 2-فرودگاه امام خمینی

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1-بندر امام خمینی، 2-منطقه آزاد اروند، 3-شهید رجایی، 4-گناوه، 5-ساوه، 6-بوشهر، 7-فرودگاه امام خمینی

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

1-بوشهر، 2-منطقه آزاد اروند، 3-منطقه ویژه پیام، 4-شهید رجایی، 5-سهلان، 6-فرودگاه امام، 7-اصفهان، 8-بندر ریگ

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

1-شهید رجایی، 2-زنجان، 3-همدان، 4-منطقه آزاد اروند، 5-تهران، 6-سهلان، 7-فرودگاه

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

1-شهید رجایی، 2-منطقه آزاد اروند، 3-بوشهر، 4-سجافی، 5-گناوه، 6-اصفهان، 7-فرودگاه امام خمینی

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

1-شهید رجایی، 2-اصفهان، 3-بوشهر، 4-فرودگاه امام خمینی

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

1-شهید رجایی، 2-یزد، 3-منطقه ویژه یزد، 3-بوشهر، 4-منطقه آزاد اروند، 5-سمنان

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

1-شهید رجایی، 2-بوشهر، 3-زنجان، 4-منطقه آزاد اروند، 5-فرودگاه امام خمینی

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-سهلان، 2-منطقه آزاد اروند، 3-بوشهر، 4-شهید رجایی، 5-گناوه، 6-تهران، 7-فرودگاه امام خمینی

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

1-شهید رجایی، 2-تهران، 3-فرودگاه امام خمینی

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

1-شهید رجایی، 2-منطقه آزاد اروند، 3-بوشهر، 4-فرودگاه امام خمینی

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

1-شهید رجایی

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي

1-شهید رجایی، 2-منطقه ویژه اقتصادی یزد، 3-فرودگاه امام خمینی

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-شهید رجایی، 2-منطقه آزاد اروند، 3- بوشهر

 

 

جدول 8 - میزان صادرات (وزن) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

وزن (تن)

1392

1393

1394

1395

1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

16.171

43.913

27.394

48.959

85.075

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

20.531

25.643

24.560

18.572

18.943

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

4.583

6.575

485

117

676

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1

57

34

93

79

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

43

62

217

2

12

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

17

0.8

21

143

79

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

3.593

3.323

2.318

2.429

4.360

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

452

318

339

88

10.684

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

145

167

381

156

104

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

13

1

139

318

30

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

122

103

56

66

1.050

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

4.443

12.571

6.841

11.866

13.006

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

19.922

16.312

13.837

14.961

16.991

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

22

828

3

0

29

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

10

5

2

10

7

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

35

2

0.3

7

569

جمع کل

70.103

109.880

54.423

97.787

147.338

 

 

جدول 9 - میزان صادرات (ارزش) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

ارزش (1000 دلار)

1392

1393

1394

1395

1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

21.209

58.261

26.110

44.319

81.648

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

28.728

34.434

25.590

18.057

19.717

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

5.949

8.547

632

135

672

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

5

146

102

219

147

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

278

184

673

9

27

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

42

3

52

373

188

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

7.777

6.158

4.430

4.679

7.377

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

1.168

718

871

126

17.989

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

419

465

704

408

270

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

22

4

514

826

78

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

389

282

165

130

829

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

7.315

19.139

10.160

17.134

20.683

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

32.742

23.779

21.641

21.469

27.356

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

32

1.174

3

0

62

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

25

15

3

17

43

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

94

13

1

35

2.986

جمع کل

106.194

153.322

91.651

107.936

177.089

 

 

جدول 10 - مقاصد صادرات (کشور) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

کشورهای مقصد به ترتیب میزان در سال 1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

1-هندوستان، 2-تایلند، 3-امارات، 4-پاکستان، 5-مصر، 6- ایتالیا، 7- عراق، 8-آذربایجان، 9-ترکیه، 10-ارمنستان، 11-تاجیکستان

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

1-عراق، 2-ترکمنستان، 3-تاجیکستان، 4-آذربایجان، 5-ازبکستان، 6-هند 7-افغانستان، 8-ارمنستان، 9-قرقیزستان، 10-روسیه 11-ترکیه، 12-قطر، 13-صربستان، 14-بلغارستان

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

1-پاکستان، 2-آذربایجان، 3-ترکمنستان، 4-ارمنستان

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1-آذربایجان، 2-ارمنستان، 3-گرجستان، 4-عراق، 5-ترکیه، 6-افغانستان، 7-آلمان

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

1-افغانستان، 2-ارمنستان، 3-آذربایجان، 4-ترکمنستان، 5-گرجستان

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

1-ترکیه، 2-افغانستان، 3-ترکمنستان، 4-آذربایجان

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

1-ترکیه، 2-عراق، 3-روسیه، 4-آذربایجان، 5-ازبکستان، 6-ترکمنستان، 7-گرجستان، 8-افغانستان

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

1-ترکیه، 2-عراق

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

1-افغانستان، 2-ترکیه

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

1-افغانستان، 2-ترکمنستان، 3-ازبکستان، 4-ترکیه

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-ترکیه، 2-افغانستان، 3-آذربایجان، 4-ترکمنستان، 5-امارات

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

1-افغانستان، 2-عراق، 3-ترکیه، 4-گرجستان، 5-ترکمنستان، 6-قرقیزستان، 7-رومانی، 8-سوریه، 9-آذربایجان، 10-تاجیکستان

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

1-عراق، 2-ترکیه، 3-افغانستان، 4-آذربایجان، 5-بلغارستان، 6-گرجستان، 7-ایتالیا، 8-لهستان، 9-هندوستان، 10-روسیه، 11-ازبکستان، 12-بلژیک، 13-ارمنستان، 14-رومانی، 15-مقدونیه، 16-امارات، 17-اسپانیا، 18-آلبانی، 19-تاجیکستان، 20-ترکمنستان

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

1-عراق، 2-ترکمنستان، 3-فنلاند

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-تاجیکستان، 2-ارمنستان

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-افعانستان، 2-تاجیکستان، 3-عراق، 4-ترکمنستان، 5-قرقیزستان

 

 

جدول 11 - گمرکهای صادرات (شهر) کالاهای منتخب پلی استری (چیپس، الیاف و نخ)

 

کد تعرفه

شرح کالا

گمرک خروجی به ترتیب میزان در سال 1396

6010-3907

پلی اتیلن ترفتالات - نساجی

1-پتروشیمی بندرامام، 2-غرب تهران

6020-3907

پلی اتیلن ترفتالات - بطری

1-پتروشیمی بندرامام، 2-غرب تهران، 3-مشهد، 4-بجنورد

6090-3907

پلی اتیلن ترفتالات - سایر

1-پتروشیمی بندرامام، 3-آستارا، 4-جلفا

1000-5401

نخ دوخت از رشته های سنتتیک

1-سهلان، 2-تبریز، 3-بیله سوار، 4-مشهد

2000-5401

نخ دوخت از رشته های مصنوعی

1-جلفا، 2-مشهد، 3-اینچه برون، 4-تبریز

2000-5402

نخ بسیار مقاوم از پلی استرها

1-زنجان، 2-ساری، 3-مشهد، 4-آستارا

3300-5402

نخ تکسچره از پلی استرها

1-اصفهان، 2-یزد، 3-قزوین، 4-شهرکرد، 5-تبریز، 6-مهران، 7-آستارا، 8-پیرانشهر، 9-مشهد

4600-5402

نخ یک لا از پلی استر حدوداً جهت دار شده (POY)

1-یزد، 2-قزوین، 3-شهرکرد، 4-اصفهان، 5-تبریز، 6-بازرگان، 7-قم، 8-پیرانشهر

4700-5402

ساير نخ ها يك لا از پلي استرها با حداكثر 50 دور در متر، غير از نخ دوخت (FDY)

1-اصفهان، 2-یزد

5200-5402

سایر نخ ها يک لا از پلي استرها، با بيش از 50 دور در متر، غير از نخ دوخت

1-قم، 2-مشهد، 3-فرودگاه امام خمینی

6200-5402

سایر نخها چند لا يا کابله آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-سهلان، 2-کاشان، 3-مشهد، 4-قم، 5-قزوین، 6-اینچه برون

2000-5501

دسته الياف از رشته هاي سنتتيک، از پلي استرها

1-مشهد، 2-اراک، 3-شیراز، 4-غرب تهران، 5-پتروشیمی بندرامام، 6-دوغارون، 7-پرویزخان، 8-اینچه برون

2000-5503

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي نشده، شانه نزده يا براي نخ ريسي عمل آوري نشده

1-شلمچه، 2-قم،3-اراک، 4-مهران، 5-بازرگان، 6-شهید رجایی، 6-آستارا، 7-غرب تهران، 8-تبریز، 9-یزد، 10-پرویزخان، 11-ساوه، 12-پیرانشهر، 13-جلفا، 14-باشماق، 15-مشهد

2000-5506

الياف سنتتيک غيريکسره، از پلي استر، حلاجي شده، شانه زده يا براي نخ ريسي عمل آوري شده

1-پرویزخان، 2-مشهد

2100-5509

نخ يک لا، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، از پلي ا ستر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-مشهد، 2-سهلان

2200-5509

نخ چندلا يا کابله، داراي 85% يا بيشتر الياف غيريکسره، پلي استر، آماده نشده براي خرده فروشي غير از نخ دوخت

1-مشهد، 2-باشماق

 

شکل 10 – نمودار سهم بازارهای صادراتی چیپس پلی استر – نساجی (39076110) در سال 1396

شکل 11 – نمودار سهم بازارهای صادراتی چیپس پلی استر – بطری (39076120) در سال 1396

شکل 12– نمودار سهم بازارهای صادراتی نخ تکسچره پلی استر – DTY (54023300) در سال 1396

 

 

شکل 13– نمودار سهم بازارهای صادراتی نخ نیمه آرایش یافته پلی استر – POY (54024600) در سال 1396

 

شکل 14 – نمودار سهم بازارهای صادراتی نخ کاملاً آرایش یافته پلی استر – FDY (54024700) در سال 1396

جمع بندی

 

همانگونه که مشخص است هم اکنون در دنیا پلی استر مهمترین ماده اولیه صنعت نساجی می باشد و سرعت رشد مصرف آن چندین برابر متوسط سرعت رشد این صنعت می باشد و هر روز بر فاصله میان مصرف این الیاف و رتبه دوم الیاف مورد استفاده در صنعت نساجی که همان پنبه می باشد افزوده می شود.

با توجه به کم آبی و خشکسالی های اخیر در ایران مطمئناً کشاورزان با مشکلات زیادی رو به رو بوده و افزایش میزان سطح کشت پنبه در طی سالهای آتی دور از ذهن می باشد، به همین دلیل مشخصاً صنعت نساجی ایران نیز همانند بسیاری از کشورهای جهان در آینده وابستگی بسیار زیادی به پلی استر خواهد داشت.

بررسی مقایسه ای آمار تولید پلی استر توسط پتروشیمی شهید تندگویان به عنوان تنها تولیدکننده چیپس پلی استر در انواع مختلف نساجی، بطری و ... و همچنین آمار واردات و صادرات پلی استر در حالتهای مختلف به خوبی حاکی از آن است که در حال حاضر صنعت نساجی کشور روزانه بیش از 500 تن پلی استر به صورت چیپس، الیاف و نخ که همگی جز مواد اولیه این صنعت محسوب می شوند کمبود دارد که این مواد به صورت وارداتی تامین می شود. به عبارت دیگر با کمی آینده نگری می توان سرمایه گذاری در یک واحد تولید پلی استر با حداقل ظرفیت در حد 600 تن در روز را با شرایط فعلی از منظر بازار کاملاً اقتصادی مفروض نمود، که این واحد می تواند محصول خود را به صورتهای مختلفی نظیر چیپس، الیاف و یا نخ در اختیار واحدهای پایین دستی صنعت نساجی کشور قرار دهد.

مراجع:
1.    شاهین کاظمی، کتاب کارخانجات تولید پلی استر، اصول فرآیند و تکنولوژی تولید، انتشارات جهاد دانشگاهی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، سال 1386
2.    https://www.orbichem.com/userfiles/APIC%202014/APIC2014_Yang_Qin.pdf
3.    https://www.wto.org/english/news_e/news16_e/cdac_23nov16_e.pdf
4.    https://www.thefiberyear.com/
5.    https://www.statista.com/statistics/263055/cotton-production-worldwide-by-top-countries/
6.    نامه شماره 710/14900 مورخ 30/07/1397 مجری پنبه
7.    https://www.plasticsinsight.com/resin-intelligence/resin-prices/polyester/
8.    http://english.nipc.ir/index.aspx?siteid=1&fkeyid=&siteid=1&pageid=3316&catalogid=79
9.    گزارش بخش پلی استر طرح پایش انجمن صنایع نساجی ایران – مهر 1397 : شاهین کاظمی، شیدا میرجلالی، مریم رضی پور
10.    https://wikiplast.ir/
11.    http://www.irica.gov.ir/web_directory/55335-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87.html

 

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟ بلی خیر
امتیاز مطلب: 100%

دیدگاه خود را بنویسید

فرستادن دیدگاه
Rad شنبه ۱۲ تير ۱۴۰۰
بسيار عالي و كاربردي بود،
هرچند كه به آمار به روزتري نياز دارم،
اما بسيار كمك كننده بود.
ممنون از گردآوري ارسال پاسخ
فاطمه حسین پور شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۸
باسلام خدمت شما عزیزان...آیا می شود مقالات را دانلود کرد؟ ارسال پاسخ

پربازدیدترین شرکت ها

پربازدیدترین محصولات

ویدیوهای آموزشی

همه حقوق این سایت متعلق به ویکی پلاست است طراحی و اجرا: نگاه حرفه ای
قیمت بازار اشتراک قیمت کانال تلگرام تبلیغات
بسپار تجارت آسیا؛ تولید و صادرات کامپاندهای پلیمری قیمت بازار قیمت جهانی تلگرام واتس اپ تبلیغات
ویکی پلاست
سلام خوش اومدید
ویکی پلاست، خرید و فروش مواد اولیه نداره
چطور می تونم کمک‌تون کنم؟