سرمشق صنعتی از چین

به گزارش ویکی پلاست به نقل از دنیای اقتصاد، مرور داده‌های آماری این کشور نشان می‌دهد چین به مدت ۳۲سال رشد اقتصادی مثبت را تجربه کرده است. در این دوره‌ طولانی که تولیدناخالص داخلی حدودا ۱۸برابر شده، رشد بخش صنعت تنها یک بار منفی شده و در باقی سال‌ها همواره رشد مثبت را تجربه کرده است.

همزمان نیز حجم ارزش افزوده بخش صنعت ۳۵برابر (به قیمت‌های ثابت) شده است. این در حالی است که ایران سال‌هاست با چالش جدی در زمینه ثبات‌بخشی به رشد اقتصادی مثبت روبه‌رو است.

فراز و فرود قیمت نفت در ایران سبب شده است تا اقتصاد از جزرومد درآمد نفتی آسیب دیده و بخش صنعت نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده ارزی کشور تحت تاثیر این فراز و فرود قرار گیرد.  

پایداری در رشد ارزش افزوده صنایع از مهم‌ترین نشانه‌های حرکت به سمت توسعه اقتصادی در کشورهای مختلف است. بررسی روند تغییرات سالانه ارزش افزوده صنعتی در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ در ۴ کشور ایران، چین، ویتنام و هلند نشان می‌دهد کشورهایی که توانسته‌اند ثبات نسبی در رشد اقتصادی را حفظ کنند، شاهد رشد مستمر و پایدار ارزش افزوده صنعتی نیز بوده‌اند.

در مقابل اقتصادهایی که با بی‌ثباتی‌های مکرر، شوک‌های خارجی و داخلی یا ضعف در مدیریت اقتصادی مواجه بوده‌اند، افت‌ها و نوسان‌های شدیدی در بخش صنعت تجربه کرده‌اند. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش قصد دارد با بررسی تطبیقی عملکرد این کشورها  بر اساس داده‌های سایت یونیدو به تحلیل اثر ثبات اقتصادی بر عملکرد صنعتی بپردازد و بر اهمیت آن در طراحی سیاست‌های توسعه صنعتی تاکید کند.

تجربه موفق ثبات و رشد

چین از حیث شاخص عملکرد رقابت صنعتی از بین ۱۵۳کشور در جایگاه دوم قرار دارد. چین از اوایل دهه۱۹۹۰ با اجرای اصلاحات ساختاری عمیق و سیاست‌های باز اقتصادی، توانست رشد اقتصادی پایدار و قابل توجهی را تجربه کند. چین در سال‌های نخستین دهه۱۹۹۰ جهش‌های چشم‌گیری در ارزش افزوده صنعتی داشت؛ به‌طوری‌که نرخ رشد ارزش افزوده صنعتی در سال۱۹۹۳ به بیش از ۴۷درصد رسید.

در همین حال بررسی رشد اقتصادی حاکی از آن است که تقریبا با اختلاف یک تا دو سال از رشد اقتصادی و رسیدن به ثبات در این رشد، ارزش افزوده بخش صنعت شروع به رشد خواهد کرد.

در طول سه دهه بعدی، حتی با وجود بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ و کندی رشد اقتصاد جهانی، چین توانست با سیاست‌های ضدچرخه‌ای قوی، نوسانات را کنترل کند و ضمن حفظ رشد اقتصادی خود، رشد صنعتی را نیز حفظ کند.

این روند نشان می‌دهد که سیاست‌های اقتصادی باثبات، محیطی مناسب برای سرمایه‌گذاری صنعتی، توسعه فناوری و افزایش بهره‌وری ایجاد کرده‌اند.

ثبات تدریجی و صعود صنعتی

رتبه عملکردی رقابتی ویتنام در بین ۱۵۳کشور، عدد۳۱ را به خود اختصاص داده است. ویتنام با اجرای سیاست اصلاحات اقتصادی و آزادسازی بازار پا به مسیر ثبات در رشد اقتصادی گذاشت.

داده‌های موجود از این کشور حاکی از آن است که این کشور با وجود شوک‌های خارجی توانسته رشد سالانه ارزش افزوده خود را در سطح بالایی حفظ کند و این امر ممکن نبود جز با ایجاد ثبات در رشد اقتصادی.

ثبات ساختاری و رشد باثبات

هلند به‌عنوان یک کشور توسعه‌یافته اروپایی، همواره از ثبات اقتصادی بالایی برخوردار بوده است. هلند در عملکرد رقابتی صنعتی کشورها در جایگاه دهم قرار دارد.

اقتصاد هلند که بر تنوع‌بخشی صنعتی، صادرات و نوآوری مبتنی است، توانسته است در مواجهه با بحران‌هایی نظیر رکود جهانی ۲۰۰۸ یا شوک‌های قیمتی نفت، عملکرد صنعتی باثباتی از خود نشان دهد.

این ثبات سبب شده است تا جذابیت اقتصادی این کشور برای سرمایه‌گذاری صنعتی حفظ شود. افزایش ثبات اقتصادی و سرمایه‌گذاری صنعتی منجر به افزایش رشد ارزش افزوده صنعتی این کشور شده است.

بی‌ثباتی اقتصادی و نوسان‌های صنعتی

ایران در این بازه زمانی با چالش‌های جدی اقتصادی و سیاسی روبه‌رو بوده است. ایران رتبه ۵۵ را در این تقسیم بندی به خود اختصاص داده‌است. داده‌های ارزش افزوده بخش صنعتی نشان می‌دهد که نرخ رشد ارزش افزوده صنعتی ایران در سال ۱۹۹۲ منفی ۰.۹۱درصد بود و در سال‌های بعد نیز نوسان‌های شدیدی تجربه کرد.

عواملی نظیر نوسانات شدید نرخ ارز، تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی، شوک‌های نفتی و تغییرات مکرر در سیاست‌های صنعتی، باعث شده‌اند تا رشد ارزش افزوده بخش صنعت در ایران با افت‌های شدید و بازیابی‌های نامنظم همراه باشد. برای مثال، در دوره‌های تحریم ۲۰۱۲ و ۲۰۱۸، شاهد افت قابل توجهی در ارزش افزوده صنعتی بوده‌ایم که به‌طور مستقیم با بی‌ثباتی کلان اقتصادی مرتبط است.

مقایسه عملکردی

مقایسه عملکرد این کشورها نشان می‌دهد که کشورهایی که توانسته‌اند محیط کلان اقتصادی باثباتی فراهم کنند و رشد اقتصادی باثباتی داشته باشند، رشد صنعتی پایدار و بدون نوسان‌های شدید را تجربه کرده‌اند. در مقابل، کشورهایی که در معرض بی‌ثباتی‌های اقتصادی یا تغییرات شدید سیاسی قرار داشته‌اند، رشد صنعتی متزلزل و آسیب‌پذیری داشته‌اند.

ثبات در سیاست‌های اقتصادی، کنترل تورم، مدیریت بحران‌های خارجی و ایجاد اعتماد برای سرمایه‌گذاری صنعتی، عوامل کلیدی موفقیت کشورهایی مانند چین، ویتنام و هلند بوده‌اند. این کشورها با مهار نوسانات اقتصادی و تداوم سیاست‌های حمایت از تولید، توانسته‌اند ارزش افزوده صنعتی خود را در بلندمدت افزایش دهند.

داده‌های تحلیلی این گزارش به روشنی نشان می‌دهد که ثبات رشد اقتصادی یک شرط لازم برای رشد پایدار ارزش افزوده صنعتی است. کشورهایی که موفق شده‌اند فضای اقتصادی باثباتی ایجاد کنند، توانسته‌اند صنعت خود را تقویت کرده و در برابر بحران‌های جهانی مقاومت بیشتری نشان دهند.

در مقابل، بی‌ثباتی‌های اقتصادی، به ویژه در قالب شوک‌های ارزی، تحریم‌ها یا تغییرات سیاستی ناگهانی، مستقیما به افت ارزش افزوده صنعتی منجر شده‌اند. از این رو، کشورهایی مانند ایران که به دنبال توسعه صنعتی پایدار هستند، باید ایجاد ثبات اقتصادی و  پیرو آن ثبات در رشد اقتصادی را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند.

ویکی پلاست | مرجع بازار صنعت پلاستیک