چرا در ایران غیرمولدها بیشتر از مولدها رشد می‌كنند؟/ دو روی یك سكه

واسطه‌گری در اقتصادهای سالم و مبتنی بر شفافیت، جایگاه روشنی دارد و از الزامات فرایند كسب و كار به شمار می‌رود.

واسطه‌گران در مسیر تولید و توزیع كالا به طور شناسنامه‌دار فعالیت می‌كنند و درصد سود مشخصی را بسته به فعالیتی كه انجام می دهند، دریافت می‌كنند و مالیات آن را نیز می‌پردازند اما وقتی از واسطه‌گری و دلالی در اقتصاد ایران سخن رانده می شود، بیشتر مفهوم عملیات غیرشفاف به منظور كسب سود نامتعارف به ذهن متبادر می‌شود.

در نمای كلان باید این موضوع را در ایران با تفكیك فعالان اقتصادی به دو گروه مولد و غیرمولد، تبیین كرد. گروه اول فعالان اقتصادی بخش تولیدی هستند كه در بخش‌های كالا و خدمات فعالیت می‌كنند و سرمایه خود را وارد چرخه رسمی اقتصاد می‌كنند. گروه دوم روی فرصت‌های خلق الساعه سرمایه گذاری می كنند و به دنبال خلأها می گردند تا از آن برای كسب سود و درآمد بالا بهره ببرند.

واقعیت این است كه موازنه عملیات مولد و غیر مولد در اقتصاد ایران به نفع غیرمولدها سنگینی می‌كند. سیاست‌های اقتصادی و عملكرد آن در فضای اقتصاد كلان عملا به نفع غیرمولدها سوق پیدا كرده است.

تكانه‌های داخلی و بین المللی كه در برهه‌های زمانی مختلف به اقتصاد ایران وارد شده نیز فضا را برای رونق فعالیت غیرمولدها فراهم كرده است.

این تنش‌ها عملا موجب تشویق افراد به واسطه‌گری در فضای غیرمولد شده است تا سودهای اتفاقی و هنگفت را بدون تلاش قابل توجه به دست بیاورند.

از سوی دیگر فضای نامساعد كسب و كار شرایط را برای فعالیت مولدها سخت كرده است. محدودیت‌های داخلی قبل از تحریم‌های بین‌المللی، تولید را تحت فشار قرار داده است به همین دلیل كاهش انگیزه در میان مولدها بروز پیدا كرده است.

شاخص ملی كسب و كار كه با نظرسنجی از فعالان اقتصادی در بخش‌های مختلف به دست می‌آید در وضعیت قرمز قرار گرفته است. شاخص ملی كسب و كار از 5.86 در پاییز 95 به 6.15 در بهار 97 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) رسیده است.

این ارزیابی بیانگر آن است که از دید فعالان اقتصادی، در اکثر استان‌ها، وضعیت بیشتر مؤلفه‌های مؤثر بر محیط کسب‌وکار ایران در بهار 1397، به‌طور قابل‌توجهی نامساعدتر شده است.

این پایش نشان می‌دهد كه در همه بخش‌های مولد اقتصادی شامل كشاورزی، صنعت و خدمات، وضعیت نامسادتری نسبت به گذشته حاكم شده است. فعالان اقتصادی كه تا تابستان سال گذشته، دسترسی به منابع بانكی را به عنوان مهمترین مانع كسب و كار تلقی می‌كردند، طی سه فصل گذشته، غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواد اولیه و محصولات را مهمترین مانع كسب و كار اعلام كرده‌اند كه نشان‌دهنده تاثیر تكانه‌های ارزی بر فعالیت‌های مولد است. همان تكانه‌هایی كه اتفاقا فرصت و انگیزه جدیدی برای فعالیت غیرمولدها ایجاد كرده است.

این در حالی است كه در این سال‌ها قرار بود با اجرای قانون بهبود محیط كسب و كار، شرایط بهتری برای فعالیت‌های اقتصادی فراهم شود. فضای كسب و كار اما در جهت معكوس پیش رفته است تا فضا برای فعالیت مولدها تنگ‌تر شده باشد.

سرمایه‌گذاران در چنین فضایی رغبت به حضور در بخش‌های تولیدی را از دست می‌دهند. زمانی كه سودهای اتفاقی به دست‌آمده در بخش‌های واسطه‌ای اتفاق می‌افتد و بسترهای فساد گسرانیده می‌شود، روحیه تولید و رقابت اقتصادی از میان می‌رود، اینچنین است كه نمی‌توان انتظار كنترل رشد غیرمولدها در فضای اقتصاد را داشت. باید در نظر داشت كه رونق غیرمولدها از نظر فرهنگی نیز آسیب‌هایی را به همراه دارد كه آینده اقتصاد كشور را تهدید می‌كند.

ضربه‌ای كه از ناحیه رشد غیرمولدها و سركوب مولدها به فرهنگ كار و كارآفرینی وارد می‌شود، كمتر از آسیب‌های اقتصادی آن نیست چرا كه این فرایند نه فقط امروز كه آینده را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

منبع: کانال حسین سلاح ورزی

آیا این مطلب برای شما مفید بود؟ بلی خیر

امتیاز مطلب: 100%

لینک مطلب: https://wkpl.ir/n1745