چرا انجمن ها در شرکت های پتروشیمی سهامداری نمی کنند؟

یاددداشت:

در طول سالیان متمادی همواره یکی از دغدغه های صنایع پایین دست در بخش های مختلف به خصوص صنایع فعال در بخش پلیمر و پلاستیک چگونگی نحوه تعامل با شرکت های بالادستی از جهت تامین مواد اولیه مورد نیاز بازار، نحوه قیمت گذاری مواد توسط ارگان های مربوطه، نحوه مقابله با رانت ها و مسائل پشت پرده موجود در صنعت و الویت بازار صادراتی به بازار داخلی بسیاری از شرکت های پتروشیمی بوده است.

نتیجه فعالیت های انجام شده، ایجاد وضع قوانین جدید در نحوه معاملات مواد شیمیایی و پتروشیمیایی، تغییر در نحوه قیمت گذاری مواد اولیه، تسهیل در نحوه تأمین مواد اولیه و چگونگی دسترسی به آن ها و در نهایت بحث عرضه محصولات در بورس کالا، جهت ایجاد شفافیت لازم در نحوه انجام معاملات بوده است.

به نظر می رسد با تمام اقداماتی که جهت انجام رفع مشکلات و موانع در این بخش صورت پذیرفته، هنوز صاحبان صنایع پایین دست به عنوان مصرف کننده نهایی مواد اولیه دغدغه های فراوانی را در جهت تولید و عرضه محصولات خود دارا هستند.

با تمام این تفاصیل و مشکلات، بازار جذابی که در این بخش از صنعت (پلیمر و پلاستیک) وجود دارد باعث شده تا بسیاری از معامله گران، واسطه ها، برخی از تعاونی های وابسته به ارگان های مختلف و در نهایت برخی از صاحبان صنایع و شرکت های پایین دست راغب به سرمایه گذاری و انجام معاملات در بورس کالا با قوانین مشخص و خاص این بازار باشند.

آمار فیزیکی حاصل از معاملات بورس کالا در بخش خانواده پلیمرها (شامل انواع پلی اتیلن ، پلی پروپیلن ، پلی کربنات، ABS، PVC و ….)  نشان می دهد که در ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۵ مجموع وزن معاملات انجام شده مواد پلیمری حدود ۲۵۰۳۶۹۳ تن بوده است که ارزش معاملاتی حدود دو میلیارد و پانصد میلیون دلار را شامل شده است. این آمار تا پایان ده ماه سال ۱۳۹۶ به ۲۲۵۶۶۸۰ تن به ارزش دو میلیارد و چهارصد میلیون دلار رسیده است. ( امار مربوطه محصولات OFF SPEC را شامل نمی شود).

با توجه حجم داد و ستد و ارزش معاملاتی بالای ناشی از عرضه و تقاضای این نوع محصولات در کشور و پتانسیل بالقوه ای که در این بخش از صنعت جهت ایجاد اشتغال و ارتقاء سطح تولید ناخالص داخلی کشور وجود دارد بهره وری مناسب و استفاده از تمام ظرفیت های موجود در این بخش ضروری به نظر می رسد، یکی از راه کارهای مفید در این زمینه  ایجاد کانال های ارتباطی قوی و موثر بین مدیران صنایع بالا دست و پایین دستی است.

امروزه با توجه به تمایل سهام داران صنایع بالا دست در ایران جهت سرمایه گذاری در بخش پایین دست به خصوص صنایع کامپاندینگ به دلیل ارزش افزوده بالا، (سرمایه گذاری و شراکت در این بخش از سوی بسیاری از شرکت های بزرگ جهان همانند بازل، توتال، DOW، اکسون موبایل و …. با شرکت های کامپاندینگ بزرگ جهان رو به گسترش است) این فرصت برای صنایع پایین دست پلیمر و پلاستیک و انجمن های وابسته به آن وجود دارد تا سطح ارتباطی مدیریتی خود را با شرکت های پتروشیمی ارتقا داده و جهت انتقال دانش فنی و مشاوره در این زمینه پیش قدم شوند.

علاوه بر این موضوع یکی دیگر از را ههای ارتباطی که می تواند جهت ارتقاء سطح ارتباطی بین این دو گروه موثر واقع گردد قرار گرفتن انجمن های صنایع پایین دست در لیست سهامداران شرکت های پتروشیمی و یا هلدینگ های مربوط به آنها می باشد. با نگاهی به لیست سهامداران عمده هلدینگ های صنایع پتروشیمی و پتروشیمی همانند هلدینگ خلیج فارس، تاپیکو، پارسان، پترول و … مشاهده می گردد علاوه بر شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سهامداران عمده شرکت های زیر مجموعه این هلدینگ ها که اغلب صندوق های وابسته به  نفت، تامین اجتماعی بوده و بقیه سهامداران را برخی از بانک ها و شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس اوراق بهادار تشکیل می دهند که در برخی از تصمیم گیری های کلان این شرکت ها تاثیر گذارهستند.

جالب است که سهم بخش های فعال در صنایع پایین دستی کشور به عنوان مشتریان اصلی مواد اولیه بالادست در لیست سهامداران این شرکت ها ناچیز و یا به صفر میل می کند که به همین دلیل ضریب نفوذ تفکرات وابسته به این صنایع را در تصمیم گیری های مدیریتی صنایع بالا دست تقلیل داده که به طبع آن مشکلات و موانع همچنان در این بخش از صنعت پابرجا می باشد. لذا ضروری است تا ایده سرمایه گذاری در بخش صنایع بالا دست، به عنوان یکی از تکنیک های ارتباطی موثر در بهبود روابط و رفع مشکلات و موانع مد نظر قرار داده و با ارزیابی مناسب میزان سود و ریسک حاصل از سرمایه گذاری برآورد های لازم در این زمینه را انجام دهند.

مهندس مهدی حمیدی
تحلیلگر بازار سرمایه و کارمند پتروشیمی جم