ادامه مسیر خام‌فروشی

گمرک کشور، جزئیات تجارت خارجی ایران در هفت ماه امسال را منتشر کرد. در این مدت میزان صادرات غیرنفتی در حدود ۹۱.۹‌میلیون تن و به ارزش ۳۲‌میلیارد دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افزایشی ۳.۲ در وزن و کاهش ۱.۸۸درصدی در ارزش داشته است.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از دنیای اقتصاد، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در ۷ماهه امسال، ۳۴۸ دلار بوده که نسبت به ۳۶۷ دلار به ازای هر تن طی ۷ ماهه سال گذشته، ۴.۹۲درصد کاهش داشته است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت با افزایش ۱.۶درصدی در وزن و کاهشی ۱۶.۷ درصدی در ارزش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به ارقام ۲۲.۳‌میلیون تن و ۳۴.۲‌میلیارد دلار رسیده است.

در این مدت، متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی ۱۵۳۳ دلار بوده که نسبت به ۱۸۵۵دلار در هر تن طی ۷ ماهه سال ۱۴۰۳، کاهش ۱۷.۳۹درصدی را نشان می‌دهد.

بررسی آمار تجاری کشور در ۷ ماه نخست امسال حکایت از رشد ۳.۲ درصدی در وزن در عین کاهش ۱.۸۸ درصدی ارزش آن دارد. این آمار، موید چند نکته است. در درجه نخست آنکه صادرات همچنان در مسیر خام‌فروشی است و فروش محصولات با ارزش‌افزوده پایین به اولویت تجاری کشور بدل شده است. هم‌زمان ارزش هر تن کالای صادراتی به‌مراتب محدودتر از هر تن کالای وارداتی است؛

کما اینکه بررسی فهرست کالاهای وارداتی نشان از وجود کالای صنعتی همچون ماشین‌آلات، تجهیزاتی که سهم دانش و فناوری در مقایسه با ارزش وزنی مواد بکار رفته به مراتب بیشتر است، دارد. در طرف مقابل سهم قابل‌توجه کالای خام شامل مواد معدنی، محصولات کشاورزی و دیگر کالاهای فرآوری نشده در سبد صادرات کشور است که معمولا قیمت پایینی دارند. بدون تردید این روند چنانچه برای مدت زمان طولانی ادامه‌دار باشد، زنگ خطری برای تولید و تجارت خواهد بود.

در ادامه و در رصد آمار تجاری کشور تا پایان مهر ماه امسال باید به افت قابل‌توجه واردات طلا اشاره کرد. سال گذشته براساس مصوبه بانک مرکزی صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی می‌توانستند به ازای ارز حاصل از صادرات، طلا وارد کشور کنند. اما در سال جاری سیاستگذار با توجه به ورود قابل‌توجه طلا به کشور در سال ۱۴۰۳، محدودیت‌هایی را در این خصوص اعمال کرد. نتایج این محدودیت‌ها در قالب افت بیش از ۴۶ درصدی واردات طلا به کشور نمایان شده است.

درهمین‌حال باید خاطرنشان کرد که براساس آمار رسمی منتشر شده توسط گمرک ایران از ابتدای امسال تا پایان مهر ماه، صادرات گاز طبیعی بیش از ۳۲درصد کاهش یافته است. افزایش ناترازی‌ها در حوزه انرژی و همچنین اعمال فشارهای ناشی از تحریم به‌عنوان دلایل اصلی افت صادرات گاز طبیعی کشور در سال جاری هستند؛ بنابراین با تداوم شرایط ناترازی انرژی نمی‌توان به تغییر این روند در ماه‌های آتی امید داشت.

اقلام عمده صادرات غیرنفتی در هفت ماه ابتدایی امسال به ترتیب ارزش دلاری شامل؛ گاز طبیعی با ۲‌میلیارد و ۷۹۶‌میلیون دلار (۳۲.۳۷ درصد کاهش) پروپان مایع شده با ۲‌میلیارد و ۹۹‌میلیون دلار (۷.۰۴ درصد افزایش) قیر نفت با یک میلیارد و ۳۸۱‌میلیون دلار (۴.۱۱ درصد افزایش)، بوتان مایع شده با یک میلیارد و ۳۵۸‌میلیون دلار (۹.۱۲ درصد افزایش) متانول با یک ‌میلیارد و ۳۳۷‌میلیون دلار (۱۳.۳۶ درصد کاهش) شمش آهن و فولاد غیر ممزوج با یک‌میلیارد و ۱۸۳‌میلیون دلار (۳۴.۸۸ درصد افزایش) و اوره با یک‌میلیارد و ۲۸‌میلیون دلار (۰.۰۸ درصد افزایش) است.

مقاصد عمده صادراتی در هفت ماه نخست امسال به ترتیب ارزش دلاریِ میزان صادرات، شامل چین (۸‌میلیارد و ۲۲۷‌میلیون دلار) عراق (۵‌میلیارد و ۸۲۳‌میلیون دلار) امارات متحده عربی (۴‌میلیارد و ۵۰۰‌میلیون دلار)، ترکیه (۳‌میلیارد و ۷۱۴‌میلیون دلار) افغانستان (یک ‌میلیارد و ۴۰۵‌میلیون دلار) پاکستان (یک‌میلیارد و ۱۹۱‌میلیون دلار) و عمان (یک‌میلیارد و ۱۲۲‌میلیون دلار) هستند.

اقلام عمده واردات در هفت ماه امسال به ترتیب ارزش دلاری، شامل؛ طلا با ۲‌میلیارد ۱۳۲‌میلیون دلار (۴۶.۳۵ درصد کاهش)، ذرت دامی با یک‌میلیارد و ۸۹۰‌میلیون دلار (۱۷.۶۱ درصد افزایش) روغن دانه آفتابگردان با یک‌میلیارد و ۳۰۶‌میلیون دلار (۱۵۳ درصد افزایش) تلفن همراه هوشمند با یک‌میلیارد و ۵۸‌میلیون دلار (۲۵ درصد کاهش) برنج با یک ‌میلیارد و ۴۵‌میلیون دلار (۹۱.۱۳درصد افزایش) دانه سویا تراریخته با ۸۷۱‌میلیون دلار (۴ درصد کاهش)، قطعات منفصله خودروهای سواری با ۷۲۷‌میلیون دلار (۵۴ درصد افزایش) جو با ۶۰۸‌میلیون دلار(۹۱.۰۶ درصد افزایش) کنجاله سویا با ۴۹۰‌میلیون دلار (۶۱.۲۶درصد کاهش) و روغن پالم با ۴۲۶‌میلیون دلار (۸۵.۱۸ درصد افزایش) هستند.

کشورهای اصلی طرف معامله در واردات کالا به ترتیب ارزش دلاریِ میزان واردات شامل؛ امارات متحده عربی (۱۰‌میلیارد و ۵۵۴‌میلیون دلار)، چین (۹‌میلیارد و ۲۴۷‌میلیون دلار)، ترکیه (۵‌ میلیارد و ۳۶۲‌ میلیون دلار)، هند (یک ‌میلیارد و ۱۸۵‌میلیون دلار)، آلمان (یک‌ میلیارد و ۴۲‌ میلیون دلار)، روسیه (۸۳۲‌میلیون دلار) و هلند (۶۴۵‌ میلیون دلار) است.

در هفت ماه امسال میزان ترانزیت خارجی کشور به وزن ۱۲.۵‌میلیون تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۵.۶۲ درصد کاهش داشته است.

در این مدت ۱۰ گمرک عمده مبدا ترانزیت خارجی عبارتند از:

منطقه ویژه شهید رجایی بندرعباس (سه‌میلیون و ۷۲۰ هزار تن با ۶.۸۲ درصد افزایش)

پرویز خان (یک‌میلیون و ۹۳۶ هزار تن با ۴۱.۴ درصد کاهش)

باشماق (یک‌میلیون و ۳۲۴ هزار تن با ۲۸.۵۱ درصد کاهش)

سرخس (۹۱۸ هزار تن با ۲۸.۷۰ درصد افزایش)

اینچه‌برون (۶۹۶ هزار تن با ۱۵۳ درصد افزایش)

بازرگان (۵۴۰ هزار تن با ۱۵.۰۴ درصد کاهش)

آستارا (۵۰۲ هزار تن با ۳۸.۲۵ درصد افزایش)

بیله‌سوار (۴۶۹ هزار تن با ۱۵.۸۲ درصد افزایش)

لطف‌آباد (۳۵۰ هزار تن با ۲۰.۲۸ درصد افزایش)

منطقه ویژه اقتصادی انرژی‌بر پارسیان