پایداری؛ نیازمند تغییر مدیران

در این میان، انتخاب دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌‌جمهور ایالات متحده، ابهام‌‌های ژئوپلیتیک را بیشتر کرده است و برخی احتمال کاهش مشوق‌‌های دولتی پایداری و حتی تنزل پیمان‌‌های جهانی زیست‌‌محیطی را پیش‌بینی می‌کنند.

از سوی دیگر، پیشرفت‌‌های پایداری و سبز کردن کسب و کارها فقط محدود به چند حوزه خاص مانند انرژی‌‌های تجدیدپذیر، مهار کربن و خودروهای الکتریکی بوده است.

با این شرایط، رسیدن به آینده‌‌ای سبز مانند یک رویای دور به نظر می‌‌رسد. در حقیقت، انتشار گازهای گلخانه‌‌ای از سال 2022 تا 2023 به میزان 1.3درصد افزایش یافته است؛ آن هم در حالی که قرار بود به موجب پیمان اقلیمی 2015 پاریس، در این بازه شاهد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای باشیم و دمای جهانی در سطح 1.5 درجه بالاتر از میانگین تاریخی خود تثبیت شود.

با شرایط کنونی، دبیرکل سازمان ملل هشدار داده است که جهان در مسیر افزایش دما به سطح 2.8 درجه بالاتر از میانگین تاریخ قرار گرفته است. چنین اتفاقی می‌تواند بحران‌های طبیعی را به‌شدت افزایش دهد، سطح آب دریاها را بالا ببرد، اکوسیستم‌ها و زنجیره تامین غذا را مختل کند و ریسک‌‌های سلامت جهانی را تشدید کند. بسیاری از این موارد بر فعالیت عادی کسب و کارها نیز اثر منفی خواهد گذاشت.

با این شرایط، می‌توان با قاطعیت نتیجه گرفت که بحث‌‌های پیرامون پایداری، تمایل مدیران کسب و کارها به بهبود رویه‌‌های عملیاتی و حتی پیشرفت‌‌های فناوری کافی نبوده‌‌اند.

آنچه نیاز است، تغییر اساسی رفتار مدیران و سبک مدیریتی و عملیاتی کسب و کارهاست. به این دلیل است که سال گذشته میلادی یک موسسه غیرانتفاعی جهانی به نام «اهداف توسعه درونی» (Inner Development Goals) یا IDG بنیان‌گذاری شد. این موسسه جمعی از متخصصان، استادان دانشگاه و مدیران و فعالان اقتصادی را اغلب از اروپا و آمریکا جمع کرده است تا چارچوبی برای توسعه ویژگی‌‌های شخصیتی لازم به منظور تحول پایداری ارائه کنند.

آنها اعتقاد دارند که مدیران عامل برای ایجاد تغییرات پایدار، نیازمند ویژگی‌‌های شخصیتی خاصی در پنج بُعد هستند: بودن، تفکر، مواجهه، همکاری و اقدام. چارچوب پیشنهادی موسسه IDG، 23 مهارت و ویژگی شخصیتی را برای مدیریت پایدار معرفی کرده است که در شکل می‌بینید.

در حالی که اهداف توسعه پایدار سازمان ملل، «چیستی» پایداری را تعریف می‌کند، موسسه IDG بر «چگونگی» کار و رویکردهای عمل‌‌گرایانه متمرکز شده است.

از سوی دیگر، با نزدیک شدن به سال 2030 به عنوان موعد نهایی اهداف پایداری و احتمال تشدید قوانین دولتی و مطالبات افکار عمومی از کسب و کارها، مدیران نیازمند تشخیص مهارت‌‌هایی هستند که منجر به موفقیت آنها می‌شود.

تفکر کوتاه‌‌مدت و میل به رقابت دو مورد از مهم‌ترین موانع پیشرفت در این مسیر است؛ به این دلیل که مواجهه با چالش‌‌های جهانی مانند تغییر اقلیم، کاهش تنوع زیستی و سایر مشکلات سیستمی نیازمند نگاه بلندمدت و همکاری با دولت‌‌ها، جوامع و سایر ذی‌نفعان است.

دلایل مختلفی منجر به غلبه تفکر کوتاه‌‌مدت بر شرکت‌ها و کسب و کارهای امروزی شده است.

 فشار مالی از سوی سهامداران یکی از عواملی است که شرکت‌ها را به سمت ترجیح سودآوری سریع پیش برده است.

از سوی دیگر، تقاضای مشتریان برای محصولات پایدار، همواره در عمل خود را نشان نمی‌‌دهد. آنها به‌رغم اعلام حمایت مکرر خود از کسب و کارهای سبز (در نظرسنجی‌‌های مختلف)، زمانی که بحث پرداخت هزینه بیشتر برای یک محصول پایدار می‌شود، اغلب تردید می‌کنند.

در چنین شرایطی، پایداری نیازمند مدیران و رهبران سازمانی متفاوتی است که اصول و ویژگی‌‌های پیشنهادی موسسه IDG را داشته باشند: پیشگامانی که بلندمدت فکر کنند، جسورانه اقدام کنند و فراتر از تغییرات تدریجی بروند. البته برای چنین کاری، آنها نیازمند گوش دادن به نظرات ذی‌نفعان مختلف (مثل فعالان محیط‌‌زیست، نمایندگان جوامع محلی و کارکنان) هستند.

برنامه اخیر فولکس واگن برای تعطیلی برخی کارخانه‌‌هایش در آلمان با اعتراض اتحادیه‌‌ها و سیاستمداران مواجه شد. آنها نگران 296‌هزار کارگری بودند که شغلشان به خطر می‌‌افتاد. این تجربه نشان می‌دهد که حرکت به سمت فعالیت‌‌های سبزتر، اثرات فراگیری دارد و نیازمند مدیران کل‌‌نگر و جسور است.

البته جنرال موتورز نیز برنامه‌‌ای مشابه داشت ولی آن را به سبکی متفاوت اجرا کرد. مدیرعامل آنها عنوان کرد که قصد دارد تا سال 2035 تمام فعالیت‌‌های تولیدی را به سمت خودروهای برقی ببرد. البته او متعهد به پرداخت 50 میلیون دلار برای توسعه و آموزش کارکنان خود شد تا مهارت‌‌هایشان متناسب با آینده دلخواه شرکت ارتقا یابد. او نشان داد که مدیریت پایدار، به معنای سرمایه‌گذاری همزمان روی محیط‌‌زیست و مردم است.

چارچوب موسسه IDG، توسعه ویژگی‌‌هایی مانند همدلی، همکاری و تفکر بلندمدت را برای مدیران مسوولیت‌‌پذیر لازم می‌‌داند. اقدام سریع، نوآوری، تاب‌‌آوری و شروع پروژه‌‌های کلان با ذی‌نفعانی مانند دولت‌‌ها و مشتریان از دیگر ویژگی‌‌های سبک مدیریتی پایدار است.